قدرت خريدار در بورس تهران
معامله‌گران در بازار بورس ايران از روش‌هاي مختلفي براي تحليل نمادها استفاده مي‌كنند. تحليل تكنيكال، تحليل بنيادي و تابلوخواني ازجمله مهم‌ترين اين روش‌ها هستند. اين مقاله به بررسي تابلوخواني و يكي از مولفه‌هاي كليدي آن، يعني قدرت خريدار، مي‌پردازد.
معامله‌گران در بازار بورس ايران از روش‌هاي مختلفي براي تحليل نمادها استفاده مي‌كنند. تحليل تكنيكال، تحليل بنيادي و تابلوخواني ازجمله مهم‌ترين اين روش‌ها هستند. اين مقاله به بررسي تابلوخواني و يكي از مولفه‌هاي كليدي آن، يعني قدرت خريدار، مي‌پردازد. تابلوخواني به معناي بررسي دقيق اطلاعات موجود در تابلوي نمادهاست. اين اطلاعات شامل حجم معاملات، قدرت خريدار و فروشنده، ورود و خروج پول حقيقي، شناوري نماد و ساير داده‌هاي مرتبط مي‌شود. تحليل اين داده‌ها به درك روند كنوني و پيش‌بيني روند آينده سهم كمك مي‌كند. يكي از شاخص‌هاي مهم در تابلوخواني، «قدرت خريدار» است.
اين شاخص با درنظر گرفتن حجم معاملات حقيقي‌ها و تعداد معاملات آنها محاسبه مي‌شود. از آنجايي كه اغلب معامله‌گران حقيقي با هدف كسب سود وارد بازار مي‌شوند، در محاسبه قدرت خريدار، تمركز بر معاملات حقيقي‌هاست. معاملات حقوقي‌ها به دليل اهداف متنوع، در اين محاسبه لحاظ نمي‌شود.
فرمول محاسبه قدرت خريدار به شرح زير است:
«(حجم خريد حقيقي‌ها / تعداد خريداران حقيقي) / (حجم فروش حقيقي‌ها / تعداد فروشندگان حقيقي)»
عدد حاصل از اين فرمول، عددي مثبت است. اگر اين عدد برابر با يك باشد، نشان‌دهنده تعادل قدرت بين خريداران و فروشندگان است. اعداد بزرگ‌تر از يك، نشان از برتري قدرت خريداران دارد (مثلا عدد 2 نشان مي‌دهد خريداران دو برابر قوي‌تر از فروشندگان هستند) و اعداد كمتر از يك، برتري قدرت فروشندگان را نشان مي‌دهند (مثلا عدد 0.5 نشان مي‌دهد فروشندگان دو برابر قوي‌تر هستند).
اهميت تحليل قدرت خريدار به روند آن در طول زمان بازمي‌گردد.
به عبارت ديگر، صرفا يك عدد بالا يا پايين براي قدرت خريدار، ملاك تحليل نيست. روند صعودي يا نزولي اين شاخص در نواحي حمايتي و مقاومتي، اطلاعات ارزشمندي را دراختيار معامله‌گران قرار مي‌دهد. به عنوان مثال، افزايش قدرت خريدار در نزديكي ناحيه حمايتي، مي‌تواند نشانه‌اي از جمع‌آوري سهم توسط بازيگران اصلي بازار باشد. در مقابل، كاهش قدرت خريدار در نزديكي ناحيه مقاومتي مي‌تواند نشانه‌اي از توزيع سهم باشد. تا زماني كه پول از صندوق‌هاي درآمد ثابت خارج مي‌شود، بابت بازار سهام وجود نگراني ندارد.
صندوق‌هاي درآمد ثابت وقتي جذاب مي‌شوند كه اوضاع بازار بد باشد و معامله‌گران حاضر باشند با سودي اندك، وجوه خود را به اين صندوق‌ها بسپارند. در نمادهايي كه كمتر از 2 سال از زمان عرضه اوليه آنها گذشته است، قدرت خريدار شاخص قابل اتكايي نيست. به دليل محدوديت تعداد فروشندگان در عرضه‌هاي اوليه، قدرت خريدار ممكن است به صورت مصنوعي بالا باشد، بدون اينكه لزوما نشان‌دهنده قدرت خريداران واقعي باشد. لازم به ذكر است كه قدرت خريدار مي‌تواند توسط بازيگران اصلي بازار دستكاري شود، به ويژه در نواحي حمايتي و مقاومتي. شناسايي اين دستكاري‌ها نيازمند تجربه و استفاده از ساير روش‌هاي تحليل است.