تهديد بي‌اثر ترامپ و غروب برجام
ترامپ سرانجام از رويكرد مشخص خود در مواجهه با ايران رونمايي كرد. او از يك طرف سند فشار حداكثري عليه ايران را امضا و از سوي ديگر اعلام آمادگي كرد كه با رييس‌جمهور پزشكيان ديدار، مذاكره و توافق كند! واكنش رييس‌جمهور ايران هم به اين رخدادها، تكيه بر توان و ظرفيت‌هاي داخلي بود.
ترامپ سرانجام از رويكرد مشخص خود در مواجهه با ايران رونمايي كرد. او از يك طرف سند فشار حداكثري عليه ايران را امضا و از سوي ديگر اعلام آمادگي كرد كه با رييس‌جمهور پزشكيان ديدار، مذاكره و توافق كند! واكنش رييس‌جمهور ايران هم به اين رخدادها، تكيه بر توان و ظرفيت‌هاي داخلي بود. پزشكيان اعلام كرد ظريت‌هاي اقتصادي كشورمان متنوع است و ايران با برنامه‌ريزي و تدابير درست مي‌تواند فشارهاي امريكا را پشت سر بگذارد. اما اين رفتار ترامپ را چگونه مي‌توان تحليل و ارزيابي كرد؟
معمولا هر كشوري قبل از آغاز مذاكرات تلاش مي‌كند دست بالا را داشته باشد. اين راهبردي است كه ترامپ در پيش گرفته و به دنبال تحقق آن است. او به‌زعم خود تصور مي‌كند با سياست چماق و هويج مي‌تواند از ايران بهره بيشتري ببرد و دستاوردهاي بيشتري از مذاكرات احتمالي كسب كند.
البته اقدام ترامپ در آغاز كارزار فشار حداكثري عليه ايران، فرمان رييس‌جمهور ايالات متحده نيست. به اين معنا كه فرمان‌هاي قبلي ترامپ عليه ايران به قوت خود باقي مي‌ماند، اما اين بخشنامه وارد جزييات مي‌شود.
بر اساس جزيياتي كه كاخ سفيد منتشر كرده، فشارها عليه ايران افزايش يافته است. در يادداشت قبلي پيش‌بيني كردم كه ايران بهار سختي را در مقابل دارد، چراكه آرام آرام به موعد رسمي غروب برجام در اكتبر نزديك مي‌شويم. بر اساس مفاد برجام، ۱۰سال محدوديت‌هاي برجام برداشته شده و ايران ديگر خارج از كنترل مي‌شود به همين دليل ترامپ قصد دارد تا آخر بهار تكليف مذاكرات را روشن كند. اين رويكرد تازه هم با هماهنگي و اعمال نظر اسراييل بوده است. يكي از ايراداتي كه تحليلگران داخل كشور و خارج از كشور دارند، اين است كه تصور مي‌كنند رويارويي اصلي ما با امريكاست. در حالي كه اين‌گونه نيست! مساله اصلي و معضل مهم پيش روي ايران، اسراييل است. دشمن اصلي ايران نه امريكا، بلكه اسراييل است. تا زماني كه ايران موجوديت رژيم صهيونيستي را تهديد مي‌كند، مردم مظلوم فلسطين را حمايت مي‌كند و مقاومت را سرپا نگه داشته، كشورهاي غربي با هر نام ديگري چون امپرياليسم جهاني، نظام سلطه و... با ايران در وضعيت تنش‌آلود خواهند بود. هيچ مرزي هم براي اين تنش نمي‌توان در نظر گرفت. از تحريم اقتصادي، فشار فزاينده همه‌جانبه تا رويارويي نظامي و...براي آنها روي ميز است. اين وضعيت ايران با امريكاست. حتي روسيه كه برخي جريانات داخلي كشور از او با عنوان شريك راهبردي ياد مي‌كنند، حاضر نيست چتر حمايتي خود را در قرارداد ۲۵ساله روي ايران باز كند. روسيه اين چتر را روي كره شمالي و بلاروس باز كرده است. چرا روسيه حاضر نيست وارد روابط راهبردي و نظامي با ايران شود؟ چون احتمال رويارويي ايران و غرب را مي‌دهد! پوتين حاضر نيست، وارد روابط راهبردي با ايران شود، چون مي‌داند ايران از ايده‌هاي بنيادين خود عدول نمي‌كند. اين مثال را زدم تا مخاطبان متوجه شوند كدام مسائل بنيادين در مسير بهبود روابط وجود دارند؟ مساله اصلي براي امريكا حفاظت از اسراييل است. تا زماني كه ايران با اسراييل گلاويز است، وضعيت همين‌گونه است. به نظرم ترامپ در حال گمراه كردن ايران است، موضوع هسته‌اي هر چند مهم است، اما كانون محوري اختلافات ميان دو كشور نيست. چون ۲۰سال است در مورد مسائل هسته‌اي با ايران مذاكره مي‌كنند.مذاكرات هسته‌اي از پذيرش غني‌سازي ۳.۵درصد آغاز شد و تا ميزان ۶۰درصد فعلي ادامه دارد. امريكا هم چاره‌اي جز تحمل پيشرفت هسته‌اي ايران ندارد. كانون محوري براي ترامپ، بحث امنيت اسراييل است. اگر غير از اين بود، ترامپ چند روز قبل يا بعد از سفر نتانياهو اين بخشنامه را صادر مي‌كرد. معتقدم كانون محوري درگيري‌هاي نظامي ما با امريكا، اسراييل است تا زماني كه ايران موجوديت اين رژيم را تهديد مي‌كند، امريكا سر توافق و تفاهم با ايران را نخواهد داشت. شايد هم ترامپ سر ميز مذاكره با ايران دغدغه‌هاي امريكا در خصوص اسراييل را مطرح كند. آيا معناي اين توضيحات اين است كه ايران بايد قيد مذاكره با امريكا را بزند؟ قطعا اين‌طور نيست ايران براي اينكه ارزيابي درستي از طرف مقابل داشته باشد حتما بايد گفت‌وگو و مذاكره كند.
معتقدم نتيجه رويكردهاي جديد ترامپ در بازارهاي اصلي اقتصاد، نوسان ايجاد مي‌كند. قيمت نفت براي ترامپ مهم است، چراكه قيمت بنزين در داخل امريكا در محبوبيت و عدم محبوبيت روساي جمهور امريكا نقش دارد. تحريم نفتي ايران قيمت نفت در بازارهاي جهاني را تقويت مي‌كند. اين روند باعث افزايش قيمت بنزين در امريكا و دردسرهاي بيشتر ترامپ مي‌شود. ايران تجربه فشار حداكثري امريكا را از سر گذرانده و آماده هر نوع شرايطي است. اما گفت‌وگو و مذاكره نهايتا به نفع منطقه، جهان و ايران و امريكا خواهد بود.