بورس در پيچ و خم اخبار تحريمي

روز اخير خبري مبني بر امضاي فرمان (دستور) اجرايي امريكا عليه ايران منتشر شد كه اين موضوع باعث واكنش شديد بازارهاي مالي شد؛ اما تنها ساعاتي پس از انتشار اين خبر اعلام شد كه با امضاي يادداشتي براي تداوم سياست فشار حداكثري ادعا كرده كه آماده گفت‌وگو با رييس‌جمهوري ايران است.

به نوعي روز گذشته خبري اشتباه منتشر شده بود و همين موضوع باعث شد كه بازارهاي مالي تا حدودي در ترس فرو بروند. اخبار منفي و افزايش تحريم‌ها حتي اگر نادرست نيز باشند باعث مي‌شود كه احساسات سرمايه‌گذاران تحت تاثير قرار بگيرد و ترس تشديد تحريم، كاهش درآمدها و حتي محدوديت تجارت بين‌المللي براي واردات و صادرات راتقويت كند؛ اين موضوع باعث مي‌شود كه سرمايه‌ها به صورت كوتاه از تمامي بازارها خارج شود يا سايه ترس آرام آرام از روي بازارها برداشته شود و در نهايت شاهد آرامش نسبي در بازارها باشيم.

به عقيده برخي از كارشناسان اظهارات اخير دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده، در مورد سياست فشار حداكثري عليه ايران و امكان دستيابي به توافق جديد، مهم‌ترين موضوعي است كه مي‌تواند بر بازار سرمايه تأثيرگذار باشد. اگرچه اين اظهارات ممكن است باعث نگراني‌هايي در بازار شود، اما در عين حال مي‌تواند به عنوان يك فرصت براي بهبود روابط اقتصادي و افزايش جريان سرمايه به بازار تلقي شود. افزايش اختلاف نرخ ارز آزاد با نرخ دلار نيما مي‌تواند به عنوان يك عامل محرك براي شركت‌هاي صادراتي عمل كند. اگر بازار احساس كند كه نرخ ارز در مسير افزايشي قرار دارد، ممكن است شاهد افزايش خريد در نمادهاي صادرات‌محور باشيم.

بررسي بازارهاي مالي نشان مي‌دهد كه انتشار چنين خبري مي‌تواند نوسان شاخص‌ها و در نهايت نزول آن را در پي داشته باشد. به نوعي بازارهاي مالي خصوصا بورس نسبت به اخبار تحريم و افزايش آن حساس است و كوچك‌ترين خبري مي‌تواند روند بازار سهام را نزولي سازد. در اصل انتشار خبرتحريم، صنايعي همانند نفت، پتروشيمي، بانكي و خودرو را تا حدود زيادي درگير خود مي‌كند و اين مي‌تواند فروش سريع دارايي‌ها براي جلوگيري از زيان احتمالي را در پي داشته باشد.

به‌طور كلي خبر تحريم‌ها مي‌تواند بورس را بيش از ساير بازارهاي مالي درگير كند و به مرور شرايط بدي براي اين بازار رقم بزند. از سوي ديگر اين خبرها و شايعات نادرست اعتماد عمومي تا حدود زيادي كاهش مي‌دهد و بازارها نيز آرامش قابل قبولي را تجربه نمي‌كنند. به‌طور كلي خبرهاي جديد و نادرست اعتماد عمومي را نسبت به بازار سهام كاهش مي‌دهد و اگر اين اعتماد كاهش يابد نقدينگي نيز از بازارها خارج مي شود.

همچنين انتشار اين خبر مي‌تواند روي نرخ ارز تاثير مستقيمي داشته باشد و اين نرخ در بازار آزاد به صورت فزآينده‌‌اي افزايش يابد .در زمان تنظيم اين گزارش قيمت دلار در بازار آزاد به 85 هزار و 600 تومان رسيده است و اين افزايش مي‌تواند به صورت مستقيم بر روي بازارهاي مالي تاثيرگذار باشد و شرايط بازارها را تغيير دهد. افزايش قيمت دلار به صورت موقت مي‌تواند تاثير منفي روي بورس و حتي ساير بازارها داشته باشد و روند نزولي و حتي صعود قيمت‌ها در پي داشته باشد.

از سوي ديگر قيمت طلا نيز تا همين لحظه به به 5 ميليون و 800 هزار تومان رسيده و درحال ركوردشكني است. اين روند مي‌تواند در ميان مدت به زيان بورس تمام شود. زماني كه قيمت دلار و طلا به‌طور مداوم افزايش پيدا مي‌كند، اين مي‌تواند نشانه‌اي از بي‌ثباتي اقتصادي باشد. سرمايه‌گذاران ممكن است نگران كاهش ارزش پول ملي و در نتيجه كاهش قدرت خريد باشند. اين نگراني‌ها مي‌تواند منجر به كاهش تقاضا در بورس شود. همچنين افزايش قيمت طلا و دلار مي‌تواند به افزايش نرخ بهره منجر شود. بانك‌ها و موسسات مالي ممكن است براي مقابله با تورم ناشي از افزايش قيمت‌ها، نرخ‌هاي بهره بالاتري را تعيين كنند. اين موضوع مي‌تواند موجب كاهش سرمايه‌گذاري و تقاضا در بورس شود.

در اصل افزايش قيمت دلار (ناشي از تضعيف پول ملي) ممكن است نشان‌دهنده نگراني‌هاي اقتصادي مانند تورم بالا، بي‌ثباتي سياسي، يا كاهش اعتماد به اقتصاد داخلي باشد. در چنين شرايطي، سرمايه‌گذاران ممكن است براي حفظ ارزش دارايي‌هاي خود، سرمايه را از بورس خارج و به سمت بازارهاي امن‌تر مانند دلار يا طلا هدايت كنند.

شركت‌هاي واردات محور (كه هزينه‌هاي‌شان بر اساس دلار است) با افزايش هزينه‌هاي عملياتي روبه رو مي‌شوند و سودآوري‌شان كاهش پيدا مي‌كند. اين موضوع مي‌تواند قيمت سهام آنها را تحت فشار قرار دهد. از سوي ديگر، شركت‌هاي صادرات‌محور ممكن است از كاهش ارزش پول داخلي سود ببرند، اما اگر افزايش دلار ناشي از ركود ياتحريم‌ها باشد، اين مزيت ممكن است خنثي شود.

به عقيده كارشناسان در اقتصادهاي با تورم بالا (مانند ايران)، افزايش قيمت دلار و طلا اغلب همزمان با خروج نقدينگي از بورس همراه است، چراكه سرمايه‌گذاران ترجيح مي‌دهند دارايي‌هاي خود را به جاي سهام كه ريسك بيشتري دارد به سمت بازارهاي با نوسان كمتر يا دارايي‌هاي فيزيكي سوق دهند.

اگر افزايش دلار و طلا ناشي از شوك‌هاي خارجي همانند تحريم‌ها يا كاهش قيمت نفت باشد، بورس ممكن است به دليل كاهش درآمدهاي ارزي و تشديد فشار بر شركت‌ها، روند نزولي پيدا كند.

بازار از نگاه معاملات

در آخرين روز كاري هفته يعني چهارشنبه 17 بهمن 1403، شاخص كل بورس تهران با كمي تغيير روند در پايان معاملات اين روز با كاهش 188 واحدي معادل 0.01 درصدي روبه رو شد و در پايان معاملات به عدد 2 ميليون و 804 هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن افتي بيش از شاخص كل بورس تحمل شد و با كاهش يك هزار و 639 واحدي نسبت به معاملات روز گذشته در تراز 876 هزار و 443 واحدي ايستاد. در سوي ديگر معاملات فرابورس كل فرابورس مثبت شد و با افزايش 32 واحدي به تراز 26 هزار و 993 واحدي رسيد.

از ميان 696 نماد بازار سهام در اين روز تنها 211 نماد مثبت بودند و در مقابل 349 نماد روند منفي را تجربه كردند. همچنين 91 سهم معادل 13 درصد از سهام صف خريد را تجربه كردند و 108 سهم معادل 15 درصد از نمادها نيز صف فروش را ثبت كردند.

نمادهاي نوري، بوعلي، وبملت، شپنا، پارس، فولاد، جم چلين، شبندر، فزر و نيشكر بيشترين ارزش معاملات بازار سهام در روز چهارشنبه را به خود اختصاص دادند.

در اين روز صنايع پيمانكاري صنعتي، مواد شيميايي-متنوع، فرآورده‌هاي نفتي، ساير مواد معدني، ليزينگ، نساجي، مخابرات، حمل و نقل بار زميني، حمل و نقل از طريق خطوط راه آهن، سيمان،آهك و گچ، خرده فروشي، باستثناي وسايل نقليه موتوري، توليد فلزات گرانبهاي غيرآهن، خدمات رفاهي-برق، محصولات لبني، شكر، دارويي و نرم افزار و خدمات ارزش بازار مثبت را تجربه كردند.

همچنين صندوق‌هاي سهامي پالايش، موج، پيروز، ثنا، نارين، تيام، دي سهام، هامون، اهرم، برليان، آس، رخش، نارنج اهرم، جهش، اكسيژن، توان، پرتو، رماس، داريوش، متال، خبرنگان، آوا، ويستا، هومان، وبازار، بهين روز، سيمانا، آلياژ، جاودان و سلام در آخرين روز كاري هفته مثبت بودند.