پزشكيان در چنبره پيچيدهترين مشكلات
از اين واقعيت نميتوان چشمپوشي كرد كه اقتصاد ايران با شرايط دشواري روبهرو شده است. مشكلات اقتصادي ديرپا، تورم فزاينده، كمپين فشار حداكثري، انتظارات تورمي، فقر مطلق، كاهش قدرت خريد مردم، تهديد نظامي عليه ايران و... بخشي از مشكلاتي است كه ايران در شرايط فعلي با آنها دست به گريبان است. دولت مسعود پزشكيان با شرايط پيچيدهاي در حوزههاي مختلف روبه رو شده است.
از اين واقعيت نميتوان چشمپوشي كرد كه اقتصاد ايران با شرايط دشواري روبهرو شده است. مشكلات اقتصادي ديرپا، تورم فزاينده، كمپين فشار حداكثري، انتظارات تورمي، فقر مطلق، كاهش قدرت خريد مردم، تهديد نظامي عليه ايران و... بخشي از مشكلاتي است كه ايران در شرايط فعلي با آنها دست به گريبان است. دولت مسعود پزشكيان با شرايط پيچيدهاي در حوزههاي مختلف روبه رو شده است. از يك طرف مشكلات داخلي و سوءمديريتهاي ريشهدار و از سوي ديگر مشكلات بيروني، دولت چهاردهم را در برابر معادلات پيچيدهاي قرار داده است. امروز ديگر براي بسياري از ايرانيان مشخص شده كه اقتصاد ايران تا چه اندازه به دليل وابستگي به نفت شكننده شده است. فرصتهاي متعددي براي اينكه اين وابستگي مخرب كاهش پيدا كند به راحتي از دست رفتند.حتي از سال 97 به اين سو كه ايران با تحريمهاي شديد دولت امريكا مواجه شد، تلاشي نشد تا اتكاي اقتصاد و بودجه ايران به نفت كاهش پيدا كرده و فعاليت در ساير حوزههاي مولد اقتصادي در دستور كار قرار گيرد. كار به جايي رسيده كه دشمنان ايران در نخستين گام براي تهديد ايران كاهش وابستگي به نفت را در بوق و كرنا ميكنند و نوسانات تورمي گستردهاي ايجاد ميكنند. البته قابل پيشبيني بود كه چنانچه ترامپ روي كار بيايد، فشار حداكثري در حوزههاي اقتصادي و راهبردي را در دستور كار قرار ميدهد. 7سال از تشديد تحريمهاي سال 97 گذشته و دولتها در ايران هر آنچه ذخيره و منابع و امكانات داشتند، استفاده كردند. ديگر عملا منابع مالي و اعتباري خاصي براي دولت پزشكيان باقي نمانده كه با تكيه بر آنها بخواهد تبعات فشار حداكثري را كاهش دهد.
ايكاش مديران تصميمساز دولت سيزدهم كه فرصت مذاكره با بايدن را داشتند و آن را با اين توهم كه بدون توافق و رفع تحريمها هم ميتوان رونق اقتصادي ايجاد كرد از دست دادند، امروز پاسخ ميدادند كه چرا اين سال حياتي براي ذخيرهسازي ارزي و بهبود شاخصها را هيچ انگاشتند؟ معتقدم بايدن اين ظرفيت را داشت كه در زمان او برجام احيا شود و اقتصاد ايران، نفسي تازه كند. بنابراين بايد قبول كرد كه پزشكيان در بدترين شرايط اقتصادي و راهبردي مسووليت را به دست گرفته است. او وارث مجموعه متنوعي از بحرانهاي مختلف است كه دولتهاي قبل ايجاد كردهاند. شروع كار پزشكيان همزمان شد با شروع بحران خاورميانه، اوجگيري جنگ غزه با اسراييل و ضربات پي در پي كه به نيروهاي مقاومت وارد آمد. اين روند اثرات مخربي بر اقتصاد و تجارت كشور نيز ايجاد كرد. در كنار اين گزارهها سقوط اسد در سوريه مشكلات مضاعفي را براي ايران شكل داد و نگرانيها نسبت به آينده را افزايش داد. حضور ترامپ، نشانه آشكار ديگري از شكلگيري فشار حداكثري عليه ايران بود. البته نشانههايي هم ارسال شد كه ترامپ به دنبال برقرار ساختن تارهاي ارتباطي تازه با ايران است. ترامپ از مذاكره بر سر توان هستهاي ايران صحبت كرد و خواستار گفتوگو براي حل معادلات شد. در شرايطي كه برخي تصور ميكردند اجازه مذاكرات هم از سوي مقامات تصميمساز ايراني صادر شده است، اما صحبتهاي اخير رهبر انقلاب نشان داد كه ايران برنامهاي براي مذاكرات ندارد. اين فعل و انفعالات اقتصاد ايران را گرفتار نوسات مستمري كرده است. امضاي كمپين فشار حداكثري توسط ترامپ اثر رواني شديدي عليه ايران ايجاد كرد و نرخ دلار را افزايش داد. ديروز هم ترامپ صحبتهايي را مطرح كرد و حتي از تهديد نظامي عليه ايران سخن گفت.مجموعه اين گزارهها نرخ دلار را به محدوده قيمتي بالاي 90 هزار تومان برد و مشكلات عديده اقتصادي در نظم و نظامات بازارها ايجاد كردند. اين نوسانات در روزهاي پاياني سال، قطعا شديدتر ميشوند. بدون ترديد بسياري از بازارهاي كشور با مشكل ركود مواجه ميشوند چرا كه دهكهاي محروم و متوسط جامعه اساسا تواني براي خريد و تهيه اقلام مورد نياز خود را نخواهند داشت. ساير مشكلات اقتصادي از جمله اجارهبهاي بالا، گراني اقلام مصرفي، تورم و...مردم را با تنگناهاي بسياري روبه رو ساخته است. اين موارد در روزهايي كه ذخاير ارزي دولت و سرمايه اجتماعي سيستم با افت مواجه شده، قيمت طلا و ارز را صعودي ساخته است. ايران اگر نتواند مشكل ورودي ارز به داخل را حل كند، بايد با مشكلات بسياري دست به گريبان شود. مشكلاتي كه براي رفع آنها بايد تدابير خاصي انديشيد تا حداقل مردم براي تهيه اقلام اساسي خود مشكلي نداشته باشند.