معماي بورس در آخرين ماه سال

بازار سهام در حالي به استقبال آخرين ماه سال مي‌رود كه شاخص‌هاي تالار شيشه‌اي و قيمت سهام وضعيت قابل قبولي ندارند و با توجه به سوابق بازار سهام احتمالا شاهد نزول بيشتر بازار تا پايان سال باشيم و مهم‌ترين علت اين نزول رامي‌توان نزديكي به پايان سال مالي شركت‌ها دانست.

در اين بازه زماني كه معمولا تا ۱۵ اسفند ماه ادامه دارد بسياري از شركت‌ها در تلاش هستند كه حساب‌هاي مالي خود را تسويه كنند و به نوعي دفترشان را ببندند. به واسطه همين موضوع نقدينگي و انگيزه براي معاملات به پايين‌ترين حد خود مي رسد. در اصل شركت‌ها ترجيح مي‌دهند در پايان سال سرمايه خود را صرف تسويه مالي كنند و پس از آن به سرمايه‌گذاري و توسعه فكر كنند. تسويه پايان سال و بسته شدن دفاتر جايگاه بالاتري براي شركت‌ها در آخرين ماه سال دارد و به واسطه همين موضوع ممكن است بخشي از سرمايه خود را نيز از بورس خارج كنند.

از سوي ديگر به واسطه مديريت نقدينگي توسط شركت‌هاي حقوقي براي تامين مالي منابع جهت پراخت تعهد و بدهي‌هاي مالي خود و ذخيره نقدينگي براي سودهاي تقسيمي و امثال اين موارد انجام معاملات كلا در بازار به پايين‌ترين خود مي رسد و حتي نقدينگي‌هاي كلان نيز از بازار خارج مي‌شود تا تعهد حقوقي‌ها به درستي انجام شود.

بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه شاخص‌هاي بازار سرمايه و ارزش معاملات همواره در آخرين ماه سال با روند نزولي و اصلاحي روبه رو مي‌شوند و نمي‌توانند شرايط قابل قبولي را تجربه كنند. اين درحالي است که بازارهايي همانند طلاو دلار در آخرين ماه سال با افزايش قيمت و تقاضا مواجه مي‌شوند.

در اصل در آخرين ماه سال شركت، حقوقي‌هاي بزرگ و حتي سرمايه گذاران حقيقي ترجيح مي‌دهند روند تسويه را طي كنند و در موارد لزوم از بازار خارج شوند؛ اين درحالي است كه ساير بازارهاي موازي سرمايه‌گذاران به واسطه تفريح پايان سال و هديه سال نو با استقبال مواجه مي‌شوند. به واسطه تعطيلات ابتداي سال برخي از افراد متقاضي خريد دلار از بازار آزاد مي‌شوند كه اين موضوع مي‌تواند افزايش قيمت اين ارز را در پي داشته باشد. همچنين برخي ديگر با خريد زيور آلات سبك و سنگين براي هديه وارد اين بازار مي‌شوند و سرمايه خود را وارد اين بازار مي‌كنند.

بورس سرخ‌پوش

همانطور كه گفته شد بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه بورس تهران براساس سوابق گذشته در اسفند ماه سرخ‌پوش مي‌شود و اين موضوع تحت تاثير عوامل مختلفي قرار داد كه مي‌توان به تركيب سبد، خروج نقدينگي براي تامين مالي، انتظارات منفي براي سال اتي، نبود محرك‌هاي مثبت، فروش سهام توسط حقوقي‌ها، تعطيلات و نبود معاملات و امثال اين موارد مي‌تواند روند بازار را سرخ‌پوش سازد.

بسياري از شركت‌ها و سرمايه‌گذاران در پايان سال مالي خود اقدام به تعديل سبد سهام مي‌كنند. همچنين برخي سرمايه‌گذاران براي بهبود گزارش‌هاي مالي خود، سهام زيان‌ده را مي‌فروشند يا سودهاي خود را ثبت مي‌كنند. دومين مولفه خروج نقدينگي براي تامين مالي است. در آستانه تعطيلات نوروزي، برخي سرمايه‌گذاران و شركت‌ها نياز به نقدينگي بيشتري دارند. براي تأمين هزينه‌هاي پايان سال، مانند پرداخت حقوق، پاداش، يا خريدهاي نوروزي، ممكن است سهام خود را بفروشند كه در نهايت اين موضوع خروج نقدينگي را از بازار افزايش مي‌دهد و فشار فروش بازار بيش از گذشته مي‌شود.

برخي از سرمايه‌گذاران ممكن است نسبت به شرايط اقتصادي، سياسي يا سياست‌هاي دولت در سال جديد بدبين باشند و به نوعي انتظارات منفي براي سال جديد داشته باشند. اين نااطميناني باعث مي‌شود تا برخي سرمايه‌گذاران از بازار خارج شوند يا از خريد سهام جديد خودداري كنند كه مجددا نتيجه آن سقوط دوباره بورس مي‌شود.

نبود محرك‌هاي مثبت در پايان سال نيز مي‌تواند روند منفي به بازار سهام تزريق كند و شرايط بدي براي بازار رقم بزند. به‌طور كلي در پايان سال اخبار مثبت يا محرك‌هاي جديدي براي رشد بازار وجود ندارد و سرمايه‌گذاران بايد چند هفته‌اي صبر كنند تا شرايط روشن شود و سپس وارد بازار شوند كه نتيجه اين موارد مي‌تواند كاهش تقاضا و ركود موقت را در پي داشته باشد.

فروش سهام توسط حقوقي‌ها نيز تاثير بسزايي بر روي روند بازار دارد و مي‌تواند سرخ پوشي شاخص‌ها را در پي داشته باشد. شرکت‌هاي بزرگ يا همان حقوقي‌ها ممكن است در پايان سال براي تامين نقدينگي يا تعديل پرتفوي خود اقدام به فروش سهام كنند كه اين موضوع فشار سنگين منفي بر بازار وارد مي‌كند.

در روزهاي پاياني سال به دليل نزديكي به تعطيلات نوروزي، خحم معاملات به صورت قابل قبولي كاهش پيدا مي‌كند و با توجه به تعطيلي چند روز ابتداي سال معاملات متوقف مي‌شود و در نهايت اين موضوع نوسان بيشاري در بازار ايجاد مي‌كند.

سرخ پوشي بازار سرمايه در آخرين ماه ماه سال معمولا نتيجه چندين عامل است و يك عامل به تنهايي نمي‌تواند بازار را منفي سازد. به‌طور كل معاملات در تمامي بازارها در اخرين ماه سال روند نوساني دارد و به نوعي سرمايه‌گذاران بازارها در اخرين ماه سال با توجه به شرايط مالي خود و نزديكي به تعطيلات معامله مي‌كنند.

بازار از دريچه معاملات

در سومين روز معاملات هفته يعني سه شنبه ۲۳ بهمن ۱۴۰۳ شاخص كل بورس تهران روند اصلاحي به خود گرفت. شاخص كل بورس تهران با كاهش ۳۷ هزار و ۳۲۲ واحدي معادل ۱.۳۲ درصدي همراه شد و به تراز ۲ ميليون و ۷۸۴ هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن نيز ۱۲ هزار و ۸۲۰ هزار واحد برابر با ۱.۴۷ واحد كاهش داشت و به تراز ۸۵۹ هزار و ۹۲۳ واحدي رسيد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس شاخص ۲۰۰ واحدي كاهش و به عدد ۲۶ هزار و ۷۴۲ واحدي رسيد.

از ميان ۶۷۸ نماد بازار سرمايه در اين روز ۴۰ نماد مثبت و ۶۲۴ نماد نيز منفي بودند. همچنين ۲۴ نماد معادل ۳ درصد از كل نمادها صف خريد و ۴۹۲ نماد معادل ۷۱ درصد صف فروش را تجربه كردند.

در روزي كه همه گروه‌هاي صنعت بازدهي هم‌وزن منفي را به ثبت رساندند، ارزش معاملات خرد دوباره كمتر از 10 هزار ميليارد تومان بود و 2391 ميليارد تومان پول حقيقي هم از بازار خارج شد كه از 23 دي امسال بي‌سابقه بوده است. در دو روز معاملاتي اين هفته حدود 3600 ميليارد تومان پول از معاملات خرد خارج شده كه در صورت خروج پول سنگين در بازار اين هفته مي‌تواند ركورد هفتگي جديدي را به ثبت برساند.

در جريان معاملات بازار سهام، گروه محصولات شيميايي مجددا در صدر ارزش معاملات روزانه قرار گرفت و بعد از آن گروه فلزات اساسي و بانك‌ها با اختلاف زياد در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفتند. روز سه شنبه همچنين حدود 475 ميليارد تومان پول از گروه بانكي خارج شد كه بيشترين خروج پول در ميان صنايع مختلف بود.

در اين روز صنايع توليد كود و تركيبات نيتروژن، نساجي، مواد شيميايي-متنوع و فرآورده‌هاي نفتي در اين روز با بازه مثبت روبه رو شدند. همچنين صنايع پيمانكاري صنعتي، خرده فروشي، به استثناي وسايل نقليه موتوري، نوشيدني، توليد فلزات گرانبهاي غيرآهن، ساير مواد معدني، محصولات پاك‌كننده، تامين سرمايه، ليزينگ، تجهيزات صنعتي، سيمان، آهك و گچ، سخت افزار و تجهيزات و كاني‌هاي فلزي در اين روز بازه منفي را تجربه كردند.