روند كاهشي انبار صنايع

محاسبات بازوي پژوهشي مجلس شوراي اسلامي نشان مي‌دهد؛ در تابستان سال ۱۴۰۳ شاخص موجودي انبار معدن برابر 124.2 بوده كه نسبت به فصل مشابه سال قبل افزايش ۷ درصدي داشته است. شاخص موجودي انبار صنعت هم برابر 121.8 بوده كه نسبت به فصل مشابه سال قبل كاهش ۷.۷ درصدي را نشان مي‌دهد. طبق گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس، در تابستان سال ۱۴۰۳ شاخص موجودي انبار صنعت برابر 121.8 بوده كه نسبت به فصل مشابه سال قبل كاهش ۷.۷ درصدي داشته است.

همچنين در اين فصل نسبت موجودي انبار به فروش صنعت نيز برابر ۰.۳۱ بوده است. در بين صنايع نيز شاخص موجودي انبار صنعت فلزات پايه كاهش ۱۰۷ درصدي صنعت كك و پالايش كاهش ۵۹,۸ درصدي صنعت محصولات شيميايي كاهش 25.8 درصدي و صنعت خودروسازي افزايش ۱۱ درصدي داشته است.

در تابستان سال ۱۴۰۳ شاخص موجودي انبار معدن برابر 124.2 بوده كه نسبت به فصل مشابه سال قبل افزايش ۷ درصدي داشته است. همچنين در اين فصل نسبت موجودي انبار به فروش معدن نيز برابر ۰.۸۲ بوده است.

شاخص كل موجودي انبار صنعت

شاخص موجودي انبار كل صنعت در تابستان ۱۴۰۳ با كاهش ۷,۷ درصدي نسبت به فصل مشابه سال قبل و همچنين با ثبت كاهش 7.4 درصدي نسبت به فصل بهار ۱۴۰۳ عدد 121.8 را نشان مي‌دهد. با توجه به اينكه شاخص مزبور در سه سال گذشته ميانگين روي عدد ۱۲۶ است؛ در نتيجه شاخص روند باثباتي دارد اما مقداري كاهش در روند آن ديده مي‌شود.

شاخص نسبت موجودي انبار به فروش صنعت در تابستان ۱۴۰۳ برابر ۰.۳۱ بوده كه نسبت به فصل بهار ۱۴۰۳ (۰,۳۴) و نسبت به فصل مشابه سال قبل (۰,۳۶) به ترتيب ۳ و ۵ واحد درصد كاهش يافته است. متوسط اين شاخص در فصول تابستان برابر ۰.۳۴ بوده است كه مقدار تابستان ۱۴۰۳ در مقايسه با آن پايين‌تر آمده است. به‌طور كلي اين شاخص نشان مي‌دهد؛ در فصل تابستان ۱۴۰۳ توليدكنندگان صنعتي حدود ۳۰ درصد از ميزان فروش خود را به شكل موجودي انبار نگه‌داري مي‌كنند. شاخص تغييرات زنجيره‌اي موجودي انبار بخش معدن در تابستان ۱۴۰۳ عدد ۱۲۴,۲ را نشان مي‌دهد؛ كه افزايش ۷ درصدي نسبت به فصل مشابه سال قبل و كاهش ۱۲.۵ درصدي نسبت به فصل بهار ۱۴۰۳ را ثبت كرده است اما روند شاخص در طول يك سال گذشته وضعيت باثباتي داشته است هر چند كه از سقف تاريخي خود در سال ۱۴۰۰ فاصله قابل توجهي دارد.

شاخص نسبت موجودي انبار به فروش معدن در تابستان ۱۴۰۳ با ۰.۳ واحد افزايش نسبت به فصل قبل مقدار ۰.۸۱ را نشان مي‌دهد. اگر چه اين مقدار از روند متوسط فصلي تابستان (۰,۹۷) پايين‌تر است اما در طول يكسال گذشته بالاترين رقم را ثبت كرده و با توجه به اين شاخص در تابستان ۱۴۰۳ به اندازه حدود ۸۰ درصد از فروش به شكل موجودي انبار نگهداري شده است.

شاخص موجودي انبار فلزات پايه در تابستان روي مقدار ۹۸.۵ قرار گرفته و يك روند كاهشي را نشان مي‌دهد. با اين حال نسبت موجود انبار به فروش نسبت به دو فصل گذشته ۰.۱۴ واحد افزايش يافته است و روي ۰.۴۳ قرار گرفته است يعني بنگاه‌ها نسبت به دو فصل گذشته نسبت بيشتري از مقدار فروش را به شكل موجودي انبار نگه داشته و اين نسبت به اندازه ۰.۱۳ واحد از ميانگين كل صنايع معادل ۰.۳ بالاتر است. شاخص موجودي انبار محصولات پالايشي در تابستان ۱۴۰۳ روي ۳۶.۶ قرار مي‌گيرد. هر چند كه شاخص براي بازه دو ساله يك روند كاهشي دارد؛ به‌طوري كه ميانگين شاخص در دو سال گذشته ۷ .۷۶ بوده و در طول سه فصل گذشته مقادير پايين‌تري ثبت كرده و ميانگين ۳۳.۶ داشته است اما در بازه سه دوره اخير يك روند صعودي ملايم را نشان داده كه نسبت موجودي انبار به فروش نيز ۰.۱ است؛ كه اين نسبت ۰.۲ پايين‌تر از ميانگين كل صنايع است. شاخص موجودي انبار محصولات شيميايي در تابستان ۱۴۰۳ روي مقدار ۱۵۰.۶ قرار مي‌گيرد و يك روند ملايم كاهشي را نشان مي‌دهد. نسبت موجودي انبار به فروش نيز كاهش قابل توجهي داشته است و عدد ۰.۱۳ را نشان مي‌دهد. در دو سال گذشته متوسط نسبت ۰.۳۲ بوده است. كاهش اين نسبت با توجه به سال‌هاي گذشته نشان داده كه محصولات شيميايي كمتر از گذشته در انبار مانده و بيشتر به فروش مي‌رسند.

مقدار شاخص موجودي انبار در تابستان ۱۴۰۳ برابر 71.6 است. اين شاخص در طول دو سال گذشته يك روند ملايم افزايشي را نشان مي‌دهد. هر چند كه از قله تاريخي خود فاصله قابل توجهي دارد افزايش موجودي انبار خودروهاي سنگين نقش زيادي در بالا رفتن شاخص داشته است. همچنين نسبت موجودي انبار به فروش ۰.۳۵ است؛ متوسط نسبت از ۱۴۰۱ تا انتهاي تابستان ۱۴۰۳ برابر ۰.۱۹ و از ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ برابر ۰.۵۲ بوده كه نشان داده شاخص كاهش قابل ملاحظه‌اي داشته اما مجددا روند صعودي در پيش گرفته است. منظور از كالاي مصرفي آن است كه بدون هيچ گونه تغييري در آن قابليت مصرف داشته باشد. مواد غذايي پوشاك و دارو به‌طور مستقيم مصرف مي‌شوند. بر خلاف كالاي واسطه‌اي كه توسط كارخانه‌هاي توليدي خريداري و براي توليد كالاها بر ديگر استفاده مي‌شوند. براي مثال از فولاد در صنعت خودروسازي استفاده مي‌شود. در صورتي كه شوك از سمت تقاضا به اقتصاد وارد شود ابتدا تقاضاي كالاهاي مصرفي و سپس واسطه‌اي اثر مي‌پذيرد. اما اگر شوك از سمت عرضه باشد؛ ابتدا كالاهاي واسطه‌اي و سپس كالاهاي مصرفي تحت تاثير قرار مي‌گيرند.

اين شاخص در تابستان ۱۴۰۳ معادل ۶۴ است. طي ۹ دوره از تابستان ۱۴۰۱ تا تابستان ۱۴۰۳ اين شاخص وضعيت با ثباتي داشته است و متوسط ۶۲.۸ بوده است؛ در حالي كه متوسط شاخص از بهار ۱۳۹۹ تا بهار ۱۴۰۱ برابر ۱۰۹.۲ بوده است كه نشان داده شاخص كاهش قابل توجهي داشته، نسبت موجودي انبار به فروش نيز ۰.۱۲ است. معمولا نسبت موجودي انبار به فروش در كالاهاي مصرفي بسيار پايين است؛ زيرا كه ماهيت مصرفي محصولات و امكان انقضاي آنان انگيزه نگه‌داري به شكل موجودي انبار را پايين مي‌آورد. شاخص موجودي انبار محصولات در تابستان ۱۴۰۳ معادل ۸۸.۴ است. اين شاخص از بهار ۱۴۰۱ با ثبت عدد ۱۵۸,۶ يك روند كاهشي داشته است. به همين ترتيب نسبت موجودي انبار به فروش آن روي عدد ۰.۱۹ قرار گرفته است كه پايين‌تر از مقدار متوسط شاخص در كل بازه مورد مطالعه (۰.۳۱) است.

با توجه به اهميت بخش مسكن در كشور گروه اقتصاد كلان نهاده‌هايي كه در بخش ساختمان به كار رفته را به صورت مجزا استخراج كرده است تا با محاسبه شاخص موجودي انبار اين نهاده‌ها از وضعيت رونق و ركود در بخش مسكن اطلاعات بيشتري كسب كند. شاخص موجودي انبار نهاده‌هاي ساختماني از يك روند صعودي با شيب ملايم برخوردار است و در تابستان ۱۴۰۳ روي عدد ۱۳۶.۷ قرار گرفته است با اين حال روند شاخص در طول يك سال گذشته كاهشي بوده است و نسبت به فصل بهار امسال ۵.۲ درصد و نسبت به تابستان سال قبل ۱۱.۱ درصد كاهش داشته است نسبت موجودي انبار به فروش نيز در تابستان ۱۴۰۳ برابر ۰.۴۴ است كه از متوسط نسبت در تمام دوره‌ها معادل ۰.۳۶ بالاتر است.