گراني ارز و اجاره‌هايي كه اوج مي‌گيرند
تاثير نوسانات ارزي و گراني ارز در بازارهاي مختلف از جمله بازار مسكن چگونه بروز پيدا مي‌كند؟ بر اساس اصل همگرايي بازارها، نوسان يك بازار در بازه زماني مشخص در ساير بازارها نمود پيدا مي‌كند. نوسانات ارزي يك نمونه منحصربه‌فرد از تاثيرگذاري در ساير بازارهاست.
تاثير نوسانات ارزي و گراني ارز در بازارهاي مختلف از جمله بازار مسكن چگونه بروز پيدا مي‌كند؟
بر اساس اصل همگرايي بازارها، نوسان يك بازار در بازه زماني مشخص در ساير بازارها نمود پيدا مي‌كند. نوسانات ارزي يك نمونه منحصربه‌فرد از تاثيرگذاري در ساير بازارهاست.
با گران شدن ارز از شير مرغ تا جان آدميزاد در بازارهاي مختلف گران مي‌شود. از موبايل و لوازم خانگي گرفته تا كرايه تاكسي و گوشت و ماست و...تاثير مي‌پذيرند.
در واقع گراني ارز به مجموعه بازارها گسترش پيدا مي‌كند. بازار مسكن هم از اين تحولات مستثني نيست.
مدت‌هاست كه اقتصاد ايران با نوسانات مستمر ارزي مواجه مي‌شود و تاثير آن در بازار مسكن و ساير بازارها نمايان مي‌شود. طي سه دهه اخير قيمت مسكن در ايران 1500 برابر بيشتر شده است، اما نرخ ارز در اين بازه زماني به مراتب افزايش بيشتري را تجربه كرده است.
در طول سال‌هاي پس از پيروزي انقلاب، مرتب با اين نوع نوسانات و سرايت آن به ساير بازارها را تجربه كرده‌ايم. در همه اين تجربه‌ها هم دولت همواره يك نسخه عجيب و معيوب تجويز كرده است.
بخشنامه‌هاي دستوري و بگير و ببند و نهايتا تلاش براي مهار مقطعي موضوع، راهبرد دولت‌ها براي مواجهه با آن شرايط بوده است. وقتي قيمت دلار بالا مي‌رود در بازارهاي معمولي و اقلام مصرفي آثار خود را مي‌گذارد.
كالاهايي كه به نوعي وابستگي وارداتي دارند يا صد درصد وارداتي هستند بلافاصله در مقابل نوسانات ارز واكنش نشان مي‌دهند. مثلا اين روزها كه نرخ ارز بالا رفته، قيمت موبايل، لوازم خانگي و اقلام مصرفي ديگر با رشد سريع قيمت مواجه شده و خود را با افزايش نرخ ارز تطابق مي‌دهند. ابتدا كه قيمت ارز بالا مي‌رود، مسكن صبر مي‌كند تا نوسانات به اوج خود برسد و در نقطه‌اي متوقف شود. سپس پردازش‌ها براي تطابق با نرخ‌هاي جديد در بازار مسكن آغاز مي‌شود.
دليل اين فرآيند آن است كه بسياري از كالاهاي ساختماني و مصالح مرتبط با مسكن به نوسانات ارزي مرتبط هستند. وقتي نرخ ارز بالا مي‌رود اين اقلام هم با رشد قيمت مواجه مي‌شوند.
سپس دستمزد نيروي انساني و كارگران بالا مي‌رود و زمين هم با رشد قيمت مواجه مي‌شود. تركيب كردن همه اين متغيرها باعث مي‌شود همسان‌سازي نرخ مسكن با تحولات ارزي زمانبر شود. نرخ ارز از زمان ظهور دولت چهاردهم حدود 50درصد افزايش يافته است.
از محدوده 55هزار توماني به بالاي 90 هزار تومان رسيده است . تاثير اين رشد در همه بازارها نمايان مي‌شود. ميانگين قيمت مسكن در تهران براي هر مترمربع حدود 80ميليون تومان بود.
در مهرماه به حدود 88 ميليون تومان رسيد و امروز ميانگين هر مترمربع مسكن در تهران 102ميليون تومان است. اين نرخ مبتني بر دلار 70توماني است .
در واقع اگر نرخ دلار 90 هزار توماني مبناي محاسبات قرار گيرند، نرخ‌ها به مراتب بيشتر از اعداد و ارقام ياد شده خواهند بود.
اگر قرار باشد، بازار مسكن هم با تحولات ارزي اخير همسان‌سازي شود، بايد منتظر حداقل رشد 20درصدي در ميانگين قيمت مسكن در تهران باشيم.
وضعيت در بازار اجاره‌بها، بدتر و دهشتناك‌تر خواهد بود. تاثير گراني دلار در بازار اجاره‌بها بيشتر، دامنه‌دار‌تر و عميق‌تر خواهد بود.
موعد خردادماه و تيرماه زمان جابه‌جايي‌هاست، احتمالا بايد منتظر رشد اجاره‌بها در محدوده بالاي 50 درصدي باشيم. اين روند بدون ترديد براي اقشار كم برخوردار جامعه تبعات مخرب‌تري در پي خواهد داشت.