قطعي‌هاي برق و جاي خالي انرژي‌هاي تجديدپذير

اغلب استان‌ها به‌خاطر مديريت تأمين انرژي تعطيلند و روز گذشته قطعي‌هاي قابل توجه برق در كلان‌شهرهايي چون تهران به‌وقوع پيوست؛ در اين شرايط كه آثار ناترازي گاز و ناترازي سوخت نمود جدي پيدا كرده، جاي خالي انرژي‌هاي تجديدپذير به‌شدت احساس مي‌شود.

به گزارش تسنيم، مصرف گاز در بخش خانگي ركورد زده و در مرز 700 ميليون مترمكعبي است؛ درواقع در حدود 80 درصد گازي كه روزانه توليد و به شبكه سراسري تزريق مي‌شود، در بخش خانگي، تجاري و صنايع كوچك مي‌سوزد كه عمده اين مصرف نيز سهم بخش خانگي است. در چنين شرايطي، گازرساني به ديگر بخش‌ها از جمله صنايع، پتروشيمي‌ها و نيروگاه‌ها با محدوديت بيشتر همراه مي‌شود، تا نياز و تقاضاي فزاينده مصرف در بخش غيرمولد و خانگي پاسخ داده شود. در سردترين هفته سال 1403 به‌سر مي‌بريم، در اغلب استان‌ها، مردم دماي هواي زير صفر را تجربه كرده‌اند و به‌عبارتي شهرها و روستاهاي بسياري، يخ بسته‌اند؛ در اين سرماي فراگير و گسترده، تلاش شبانه‌روزي براي تأمين پايدار گاز و برق خانگي ادامه دارد؛ با اين وجود، بخشي از ظرفيت نيروگاهي به دليل كسري تأمين سوخت معادل، قادر به فعاليت نيست و موجبات خاموشي در بخش‌هاي مختلف كشور شده است. روز گذشته با تشديد خاموشي‌ها در كلان‌شهرهايي چون تهران، استمرار خاموشي‌هاي زمستانه كه در شهرستان‌ها و شهرهاي كوچك‌تر به‌صورت روزانه در جريان بود، بيشتر مورد توجه قرار گرفت. گازرساني به نيروگاه‌ها با حداكثر ظرفيت در جريان است و جبران ناترازي گاز با تخصيص سوخت مايع به نيروگاه‌ها در حال انجام است، به‌طوري كه طبق اعلام رسمي وزارت نفت، ميانگين تحويل نفت‌گاز به نيروگاه‌ها 55 درصد بالاتر از تعهدات ابلاغي در سال 1403 بوده است.  اما مشكل به تابستان برمي‌گردد و زماني كه بايد ذخاير گازوييل نيروگاه‌ها براي فصل سرد سال پر مي‌شد و تنظيم مخازن سوخت مايع براي شرايط ناترازي گاز زمستانه انجام مي‌شد و نشد. جداي از اظهارات وزارت نفت و نيرو و مسوولان آن‌كه تقصير عدم تأمين سوخت معادل كافي از ابتداي سال براي تأمين برق زمستانه بر گردن وزارت نفت يا وزارت نيرو در تنظيم و مراقبت از ذخاير سوخت از ابتداي سال است؛ آنچه اين روزها بيش از هميشه به چشم مي‌آيد، جاي خالي توسعه انرژي‌هاي تجديدپذير در سبد تأمين انرژي كشور است. اگر در طي دو دهه قبل، انرژي‌هاي تجديدپذير آنطور كه بايد در مسير توسعه قرار مي‌گرفت، امروز شدت تأثير ناترازي گاز و برق در زمستان و تابستان، اينگونه بر معيشت مردم و اقتصاد كشور حاكم نبود؛ شايد در پاسخ به اين عدم توسعه، عدم توجيه اقتصادي سرمايه‌گذاري در اين بخش در دو دهه اخير به خاطر هزينه‌هاي بالاي آن در مقابل اقتصاد يارانه‌اي بخش برق كشور، ذكر شود كه در كنار ترك‌فعل‌هاي قطعي صورت گرفته در اين بخش، دليلي منطقي و قابل تأمل است. اما در طي سال‌هاي اخير، با توسعه تكنولوژي‌ها و گسترش تأمين تجهيزات توليد برق خورشيدي و بادي، هزينه سرمايه‌گذاري و تأمين برق تجديدپذير به‌شدت نسبت به گذشته كاهش يافته است. در دهه گذشته، هزينه توليد برق خورشيدي به‌طور چشم‌گيري كاهش يافته به‌طوري كه بر اساس گزارش آژانس بين‌المللي انرژي‌هاي تجديدپذير (IRENA)، از سال 2010 تا 2019، هزينه توليد برق خورشيدي فتوولتاييك مقياس بزرگ از 0.378 دلار به 0.068 دلار به ازاي هر كيلووات‌ساعت كاهش يافته است كه نشان‌دهنده كاهش 82 درصدي است. اين كاهش هزينه‌ها ناشي از پيشرفت‌هاي فناوري، افزايش مقياس توليد و رقابت در زنجيره تأمين است. به عنوان مثال، در سال 2019، هزينه احداث يك كيلووات نيروگاه خورشيدي فتوولتاييك مقياس بزرگ براي اولين‌بار به كمتر از 1000 دلار رسيد كه 79 درصد ارزان‌تر از يك دهه قبل بود.