بازار سهام در تنگناي دلار

جهش قيمت ارز باعث شده بورس تهران روزهاي پرچالشي را تجربه كند و نتواند روند سودسازي را طي كند و همواره نزولي باشد؛ اين درحالي است كه بازار طلا و ارز پر رونق بوده و بورس با جهش طلا و ارز نتوانسته روند صعودي به خود بگيرد و سودساز شود، به نوعي بورس تهران مجددا نسبت به بازارهاي مالي عقب مانده و شرايط خوبي ندارد.

سايه سنگين افزايش نرخ دلار و طلا روي بورس سايه افكنده و باعث شده اين بازار مجدد پس از ماه‌ها مورد توجه قرار بگيرد و به نوعي بتواند در كانون توجهات باشد. افزايش قيمت دلار براي بازار سرمايه دو وجهه مثبت و منفي دارد و مي‌تواند تهديد و محرك رشد باشد .

تاثير مثبت نرخ دلار روي بورس را مي‌توان مرتبط با صنايع صادرات محور يا دلاري دانست. معاملات اين شركت‌ها عمدتا به صورت ارزي است و با افزايش نرخ شاهد سودآوري اين شركت‌ها هستيم كه در نهايت اين موضوع مي‌تواند افزايش قيمت سهام را در پي داشته باشد. صنايعي همانند پتروشيمي، فلزات اساسي و معدني از جمله گروه‌هايي هستند كه از افزايش نرخ ارز سود مي‌برند.

اما بايد به اين نكته نيز توجه داشت كه افزايش قيمت ارز توافقي مي‌تواند روي بورس تاثير بگذارد و افزايش قيمت دلار آزاد به صورت رواني بازار را تحت تاثير قرار مي‌دهد و شرايط بدي را براي بازار پديد مي‌آورد. اين روزها تاثير رواني قيمت دلار بر بازار سهام بيش از تاثير واقعي آن بوده و باعث شده بازار سهام تغيير مسير دهد.

تاثير منفي را نيز مي‌توان در افزايش نرخ دلار و تاثير منفي آن براي شركت‌هاي صادرات محور ديد كه اين موضوع بر روي كليت اقتصاد نيز تاثير منفي دارد. افزايش قيمت دلار توافقي و بازار آزاد هزينه‌هاي واردات مواد اوليه و تجهيزات را براي شركت‌ها تا حدود زيادي افزايش مي‌دهد و اين افزايش هزينه مي‌تواند در ميان مدت كاهش توليد و سود آوري را در پي داشته كه نتيجه آن كاهش قيمت سهام شركت‌هاست. از سوي ديگر افزايش قيمت دلار مي‌تواند تورم را تشديد كند كه تاثير منفي روي اقتصاد كشور دارد. تورم بالا قدرت خريد مردم را كاهش مي‌دهد و اين موضوع منجربه كاهش تقاضا براي محصولات و خدمات شركت‌ها و در نهايت كاهش سودآوري آنها مي‌شود.

با توجه به شرايط اين روزهاي اقتصاد كشور و شرايط بورس به نظر مي‌رسد كه اين روزها تاثيرات منفي افزايش نرخ دلار بر بورس بيش از تاثيرات مثبت آن باشد. افزايش نرخ دلار مي‌تواند تورم را تشديد كند و قدرت خريد را كاهش مي‌دهد و همچنين هزينه‌هاي توليد شركت‌هارا بالا مي‌برد كه تمامي اين عوامل دست به دست يكديگر مي‌دهند كه سودآوري شركت‌ها تا حدود زيادي كاهش يابد و قيمت سهام نيز نزولي شود.

كارشناسان و فعالان بورسي عقيده دارند كه بورس تهران همچنان پتانسيل رشد دارد و مي‌تواند در شرايط واقعي و بدون دخالت رشد كند. به گفته كارشناسان قيمت سهام اغلب شركت‌ها از ارزش واقعي آنها پايين‌تر است و افزايش قيمت دلار و پس ازآن كاهش فاصله ميان دلار بازار آزاد و توافقي مي‌تواند فرصتي مناسب ايجاد شود تا سهام موجود در بازار روند صعودي به خود بگيرند.

به‌طور كلي بورس تهران تحت تاثير قيمت دلار قرار دارد و نوسان اين ارز مي‌تواند شرايط بازار سهام را تا حدود زيادي تغيير دهد و بر همين اساس ثبات نرخ دلار، بورس را نيز به ثبات مي‌رساند و در كنار آن نوسان قيمت دلار بورس را نوساني مي‌كند.

تاثير افزايش قيمت دلار روي صنايع

مسعود بيرمي، كارشناس بازار سرمايه، درباره اثر نوسانات ارزي اخير بر بازار سرمايه گفت: بديهي است كه جهش‌هاي ارزي اثر مثبتي بر بورس و بازار سرمايه ندارد. زماني كه نوسان‌هاي ارزي مطابق با روالي كه هم‌اكنون شاهد آن هستيم زياد مي‌شود، نااطميناني‌هاي اقتصادي تشديد شده و تشديد نااطميناني‌ها، به خصوص بيشترين اثر منفي خود را در حوزه توليد و سرمايه‌گذاري‌هاي مبتني بر آن خواهد داشت. تشديد نااطميناني‌ها منجر به انحراف رويكرد سرمايه‌گذاران از ديدگاه‌هاي مثبت و مبتني بر توليد به سمت بازارهاي غيرمولد مي‌شود. به خصوص آنكه بورس در كشور ما فاقد ويژگي‌هاي نقدشوندگي‌هاي بالا است.

بيرمي در خصوص سرنوشت بورس در نتيجه اثر نوسانات ارزي به حوزه سرمايه‌گذاري نيز افزود: نكته مهمي كه در اين زمينه وجود دارد آن است كه نبايد در اين زمينه تنها با معيار عدد شاخص كل بورس قضاوت كرد. در واقع در اين زمينه بايد روندهاي رشد بورس را با توجه به شرايط واقعي آن و براساس تغييرات نرخ تورم، مورد توجه قرار داد و به عبارت بهتر رشد تعديل شده شاخص بورس با تورم مدنظر است. بايد ديد براساس تورم ايجادشده در اقتصاد كشور از سال‌هاي ۹۸ و ۹۹، بورس تا چه اندازه متناسب با تورم، رشد داشته است؟ از اين منظر، رشد اسمي شاخص و عدد مربوط به آن ملاك قضاوت و تعيين‌كننده شرايط نيست.

اين اقتصاددان با بيان اينكه ممكن است با مداخلات و حمايت‌هايي از افت عدد شاخص جلوگيري شود، اما در كل نوسانات ارزي و ادامه رشد افسار گسيخته قيمت دلار سرمايه‌گذاري‌ها را به سمت بازارهاي غيرمولد با نقدشوندگي بالا سوق خواهد داد. چرا كه اين بازارها در شرايط نااطميناني، ريسك‌هاي تورمي و نقدشوندگي را بهتر از بازار سرمايه و بورس پوشش مي‌دهد.

كارشناس بازار سرمايه همچنين در خصوص بحران نوسان ارزي در كشور به سياست‌گذار اين حوزه هشدار داد و گفت: اگر نوسانات اينچنيني ادامه داشته باشد عملا بايد منتظر تعطيلي بسياري از فعاليت‌ها و واحدهاي توليدي از يك سو و كاهش شديد ورود پول و سرمايه به بازارهاي مولد اقتصادي از جمله بازار بورس، باشيم. همچنين وقوع بحران‌هايي مانند رخداد جانشيني پول و به حاشيه رانده شدن ريال نيز دور از انتظار نخواهد بود. لازم است با ابزارها و اقدامات صحيح و به موقع از ادامه شرايط فعلي و رشد شديد قيمت دلار جلوگيري شود و اين نوسان‌ها تحت كنترل قرار گيرد.