نياز به سرمايه‌گذاري براي رفع چالش تأمين گاز
با فرارسيدن فصل سرما، چالش تأمين پايدار گاز در ايران بار ديگر در كانون توجه قرار گرفته است. به‌رغم اينكه ايران داراي يكي از بزرگ‌ترين ذخاير گازي جهان است، همچنان با ناترازي در توليد و مصرف گاز مواجه است.
با فرارسيدن فصل سرما، چالش تأمين پايدار گاز در ايران بار ديگر در كانون توجه قرار گرفته است. به‌رغم اينكه ايران داراي يكي از بزرگ‌ترين ذخاير گازي جهان است، همچنان با ناترازي در توليد و مصرف گاز مواجه است. فرسودگي زيرساخت‌ها، رشد فزاينده مصرف، و محدوديت‌هاي سرمايه‌گذاري از جمله عواملي هستند كه اين بحران را تشديد كرده‌اند. كارشناسان بر اين باورند كه براي رفع اين معضل، سرمايه‌گذاري‌هاي كلان و اصلاحات اساسي در صنعت گاز ضروري است. به گزارش«تعادل» در سال‌هاي اخير، مصرف گاز به دليل رشد صنعتي، افزايش جمعيت و سياست‌هاي انرژي يارانه‌اي به‌شدت افزايش يافته است. اما توسعه ميادين گازي و افزايش ظرفيت توليد، متناسب با اين رشد تقاضا صورت نگرفته است. بسياري از تجهيزات و خطوط انتقال گاز در ايران فرسوده‌اند و اين موضوع باعث افزايش هدررفت و كاهش بهره‌وري در زنجيره تأمين گاز شده است. محدوديت‌هاي مالي و تكنولوژيكي: تحريم‌هاي بين‌المللي، كمبود سرمايه‌گذاري و عدم دسترسي به فناوري‌هاي پيشرفته موجب شده‌اند كه ايران نتواند بهره‌برداري مطلوبي از ذخاير گازي خود داشته باشد. كارشناسان انرژي بر اين اعتقادند كه براي رفع مشكلات صنعت گاز، سرمايه‌گذاري‌هاي كلاني در بخش‌هاي مختلف ضروري است. براي توسعه ميادين جديد و بهينه‌سازي ميادين فعلي، حدود ۴۰ ميليارد دلار سرمايه‌گذاري در بخش اكتشاف، حفاري و بهره‌برداري نياز است. به‌روزرساني خطوط انتقال گاز و كاهش هدررفت در فرآيند توزيع، نيازمند سرمايه‌اي در حدود ۲۰ ميليارد دلار است. استفاده از سيستم‌هاي بازيابي گاز، ابزارهاي پايش ديجيتال و فناوري‌هاي بهينه‌سازي مصرف انرژي، نيازمند تخصيص حدود ۱۰ ميليارد دلار منابع مالي است. ذخيره‌سازي گاز در مخازن زيرزميني مي‌تواند به تأمين پايدار گاز در زمان اوج مصرف كمك كند كه براي اين منظور، سرمايه‌اي در حدود ۱۰ ميليارد دلار مورد نياز است. علاوه بر سرمايه‌گذاري‌هاي كلان، اجراي سياست‌هاي مديريتي و اصلاح ساختار مصرف گاز نيز مي‌تواند نقش مهمي در بهبود شرايط ايفا كند. قيمت پايين گاز در ايران موجب شده است كه مصرف آن در بخش‌هاي خانگي و صنعتي به‌صورت بي‌رويه افزايش يابد.
اصلاح نظام يارانه‌اي و واقعي‌سازي قيمت‌ها مي‌تواند به كاهش مصرف غيرضروري كمك كند. صنايع پرمصرف بايد به سمت استفاده از تجهيزات كم‌مصرف و بهره‌وري بالاتر حركت كنند. تشويق صنايع به استفاده از تكنولوژي‌هاي نوين و ارائه مشوق‌هاي مالي براي بهينه‌سازي مصرف، راهكاري موثر در اين زمينه است. جذب سرمايه‌گذاران خارجي و همكاري با شركت‌هاي بين‌المللي مي‌تواند به تأمين مالي پروژه‌هاي توسعه‌اي و ارتقاي فناوري در صنعت گاز كمك كند. ايجاد فضاي كسب‌وكار جذاب و رفع موانع قانوني براي ورود سرمايه‌گذاران خارجي، از اقدامات ضروري در اين راستا است. آگاه‌سازي عمومي در زمينه مصرف بهينه گاز، نقش مهمي در كاهش فشار بر شبكه تأمين انرژي دارد. سياست‌هاي تشويقي و آموزش گسترده مي‌توانند در تغيير الگوي مصرف گاز در سطح كشور موثر باشند. ناترازي گاز در ايران، يك بحران قابل پيشگيري است، اما تنها در صورتي كه اقدامات جدي و فوري انجام شود. سرمايه‌گذاري كلان، اصلاحات زيرساختي، مديريت بهينه مصرف و بهره‌گيري از فناوري‌هاي نوين، كليدهاي اصلي حل اين مشكل هستند. در غير اين صورت، ادامه اين وضعيت مي‌تواند منجر به افزايش فشار بر شبكه گاز، قطعي‌هاي گسترده و تشديد مشكلات اقتصادي و اجتماعي شود. اكنون زمان تصميم‌گيري و اقدام براي تأمين آينده پايدار انرژي كشور است.