كوچ سرمايه‌هاي خُرد به سمت صندوق طلا
بازدهي عجيب طلا در روزهاي اخير و افزايش لحظه‌اي قيمت آن سبب شده تا بخشي از خريداران در بازار سرمايه، به سمت خريد واحدهاي سرمايه‌گذاري صندوق‌هاي بورسي طلا روي بياورند تا برخي ريسك‌هاي نگهداري طلاي فيزيكي در خانه‌ها را پوشش دهند. برخي ناظران اين اقدام مردم را هيجاني و ناشي از تجربه سال‌هاي گذشته از نوسان در بازارهاي پولي و مالي مي‌دانند و آن را واكنش شهروندان براي حفظ دارايي ارزيابي مي‌كنند.
بازدهي عجيب طلا در روزهاي اخير و افزايش لحظه‌اي قيمت آن سبب شده تا بخشي از خريداران در بازار سرمايه، به سمت خريد واحدهاي سرمايه‌گذاري صندوق‌هاي بورسي طلا روي بياورند تا برخي ريسك‌هاي نگهداري طلاي فيزيكي در خانه‌ها را پوشش دهند. برخي ناظران اين اقدام مردم را هيجاني و ناشي از تجربه سال‌هاي گذشته از نوسان در بازارهاي پولي و مالي مي‌دانند و آن را واكنش شهروندان براي حفظ دارايي ارزيابي مي‌كنند.
كوچ بورسي‌ها به سمت صندوق‌هاي طلا
اين روزها فعالان بازار سرمايه شاهد خروج پول حقيقي از بازار سهام و صندوق‌هاي درآمد ثابت و كوچ نقدينگي به صندوق‌هاي بورسي طلا هستند. اين پول حقيقي بيشتر از حوزه سهام و به خصوص صندوق‌هاي با درآمد ثابت جابه‌جا شد به‌طوري كه صرفا در معاملات روز ۲۱ بهمن، نزديك ۵۰۰ ميليارد تومان از صندوق‌هاي با درآمد ثابت خارج و بخش مهمي از آنها به صندوق‌هاي طلا منتقل شد. در معاملات چهارشنبه هفته گذشته (۱۷ بهمن) نيز ۳ هزار ميليارد تومان به صندوق‌هاي طلا منتقل شد كه به نظر مي‌رسد بخشي از منابع آزاد شده از 200 همتي بود كه سال گذشته اوراق گواهي سپرده با نرخ سود ۳۰ درصد از منابع خرد مردم و كلان سرمايه‌گذاران جمع‌آوري كرده بود. بر اساس آخرين بررسي‌ها، طي چهار روز معاملاتي اخير بيش از 4 هزار ميليارد تومان پول خرد حقيقي از صندوق‌هاي درآمد ثابت خارج شده است. جدول بررسي بازدهي «صندوق‌هاي گواهي سپرده كالايي طلا» حاكي از رشد عجيب سرمايه اين صندوق‌ها طي يك ساله اخير دارد و در مواردي تا ۱۱۴ درصد هم رسيده است. همچنين نقشه بررسي سوددهي صندوق‌هاي طلا در بورس طي هفته‌هاي اخير، پررنگ‌ترين سبز بازار سرمايه را به اين نوع از صندوق‌ها (گواهي سپرده كالايي طلا) اختصاص داده است.
طلا بخريم يا واحدهاي سرمايه‌گذاري صندوق‌هاي طلا؟
بررسي‌ها حاكي از بازدهي تا ۱۰۹ درصدي طلا در يك سال گذشته تا نيمه بهمن امسال است كه تقريبا با بازدهي يونيت‌هاي سرمايه‌گذاري صندوق‌هاي طلا برابر است. اما برخي موارد مانند افت قيمت طلاي مصنوعی در زمان فروش، ريسك نگهداري طلا در منزل، تفاوت فاحش قيمت خريد با فروش طلا و مواردي از اين دست در مقابل مزايايي چون قيمت كاملا برابر صدور و ابطال يونيت‌هاي سرمايه‌گذاري صندوق‌هاي طلا، به روزرساني قيمت فروش واحدهاي سرمايه‌گذاري صندوق‌ها با قيمت طلاي فيزيكي، نرخ صفر مالياتي براي صندوق‌هاي بازار سرمايه و نرخ ريسك صفر نگهداري آنها سبب شده تا كارشناسان تمايل بيشتري به خريد صندوق‌هاي طلا در برابر مصنوعات طلا (طلاي فيزيكي) نشان دهند.
ريسك‌پذيريد يا ريسك‌گريز
رسول رحيم‌نيا كارشناس صندوق‌هاي طلا در گفت‌وگو با ايرنا درباره بازدهي صندوق‌هاي طلا در بازار سرمايه گفت: صندوق طلا ارزش خود را از دو فاكتور اساسي شامل نرخ اونس جهاني طلا و نرخ دلار دريافت مي‌كند؛ در ماه‌هاي اخير نوسان شديدي در اونس جهاني را شاهد نبوديم ولي نرخ دلار نوسانات شديدي داشته است و سبب شد تا استقبال از بازار طلا افزايش يابد. وي ادامه داد: مساله ديگر اين بود كه بازارهاي جايگزين هم شرايط مناسبي ندارند و استقبال از بازار طلا را افزايش داد و سبب شد تا نقدينگي از بازار سرمايه خارج شود و به بازار طلا برود. این كارشناس بازار سرمايه افزود: بحث‌هاي سياسي و بين‌الملل و اقدامات ترامپ پس از ورود به كاخ سفيد هم استقبال از بازار طلا را تشديد كرد؛ از سوي ديگر چند ماهي است كه مردم به خريد طلاهاي با مقياس كوچك روي آورده‌اند كه قرار است سپر تورمي باشد ولي پلتفرم‌هاي فروش آنلاين طلا دغدغه و نگراني براي فعالان اقتصادي كشور ايجاد كرده است. با وجود ادعاي اين پلتفرم‌ها كه مدعي فروش طلاي فيزيكي هستند، اما خطر خالي فروشي در اين پلتفرم‌ها وجود دارد.
برخي پلتفرم‌هاي فروش آنلاين طلا خالي‌فروشي مي‌كنند
رحيم‌نيا تصريح كرد: پلتفرم‌ها بر اساس تجربه به اين نتيجه رسيده‌اند كه تنها بين ۲۵ تا ۳۰ درصد از خريداران طلا از پلتفرم‌ها، متقاضي دريافت طلاي خريداري شده هستند و بقيه براي دريافت طلا مراجعه نمي‌كنند كه خطر خالي فروشي طلا را افزايش مي‌دهد. يكي ديگر از ريسك‌هاي پلتفرم‌هاي فروش آنلاين طلا اين است كه اگر قيمت طلا ريزشي باشد، مردم به سمت دريافت پول‌هاي خود بروند و از آنجايي كه اين پلتفرم‌ها، نقدينگي لازم براي پوشش تقاضاي مردم را ندارند، سبب ايجاد بحران شديد بي‌اعتمادي به كسب و كارهاي مشابه خواهد شد. وي تأكيد كرد: مردم از بستر صندوق‌هاي طلا اقدام به سرمايه‌گذاري كنند چون به هيچ‌وجه خالي فروشي نيست و ملزم به عرضه طلاي فيزيكي معادل سرمايه وارد شده به صندوق‌هاست. اين فعال بازارهاي مالي افزود: امكان ۲۴ ساعته شدن معاملات صندوق‌هاي طلا وجود دارد و نرخ مالياتي آنها و همچنين ريسك نگهداري فيزيكي اين كالا در منزل، صفر است. رحيم‌نيا از ديگر مزاياي صندوق‌هاي طلا را دريافت كارمزد بسيار پايين عنوان و اظهار كرد: در زمان فروش يونيت‌هاي صندوق طلا، دقيقا معادل قيمت آن در بازار به دارندگان واحدهاي سرمايه‌گذاري صندوق طلا بازگردانده مي‌شود.
سرمايه‌گذاري در صندوق‌هاي با درآمد ثابت بهتر است يا صندوق‌هاي طلا؟
كارشناس صندوق‌هاي بورسي در خصوص مقايسه سرمايه‌گذاري در صندوق‌هاي با درآمد ثابت و صندوق‌هاي طلا تصريح كرد: هر كدام از اين صندوق‌ها درجات ريسك‌پذيري متفاوتي دارند مثلا برخي افراد ريسك پذير، صندوق طلا مي‌خرند اما افراد ريسك گريز و علاقه‌مند به داشتن درآمد ماهانه، از صندوق‌هاي با درآمد ثابت استقبال مي‌كنند كه از نرخ سود سپرده بانكي، بيشتر است. وي يادآور شد: همواره تورم از سود سپرده بانكي بالاتر است ولي صندوق‌هاي با درآمد ثابت، سود بيشتري از نرخ سود سپرده بانكي به مشتريان خود مي‌دهند. ضمن اينكه صندوق‌هاي درآمد ثابت مانند بانك‌ها نيست كه بعضا به بازي پانزي روي مي‌آورند ولي در صندوق‌هاي درآمد ثابت، واقعا دارايي مورد نظر، وجود دارد.
عرضه گواهي و پيش فروش سكه براي فرونشاندن عطش خريد
عطش خريد سكه و طلا اعم از فيزيكي يا صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري بورسي و حتي پلتفرم، بانك مركزي را بر آن داشت كه از هفته آينده پيش فروش يك ميليون قطعه سكه بهار آزادي آغاز كند. اين كار در راستاي اطمينان بخشي به جامعه در جهت مديريت نوسانات در بازار طلا صورت مي‌گيرد و قرار است در اين طرح قطعات ربع، نيم و تمام سكه بهارآزادي را به متقاضيان عرضه كند و قطعات مزبور نيز در تاريخ‌هاي سررسيد به صورت فيزيكي تحويل متقاضيان مي‌شود.
گواهي سكه مركزي به زودي انتشار مي‌يابد
همچنين بانك مركزي در ادامه تمهيدات خود در راستاي مديريت بازار طلا و طبق جزو سوم بند ب ماده (۴) قانون بانك مركزي و همچنين ايجاد امكان مديريت ريسك و اطمينان بخشي در جامعه، طرح انتشار گواهي سكه مركزي را بزودي در دستور كار قرار مي‌دهد.در اين طرح دارندگان گواهي سكه امكان فروش گواهي خود را در هر زمان تا تاريخ سررسيد خواهند داشت. براساس اين گزارش، «شيوه نامه گواهي سكه مركزي» بزودي اعلام مي‌شود. هرچند جابه‌جايي پول در بازار سرمايه بهتر از خروج پول حقيقي از بورس است كه بازارهاي موازي را متلاطم‌تر مي‌كند اما سوالي كه بايد متوليان بورس به آن پاسخ دهند، اين است كه صندوق‌هاي طلا يا صندوق‌هاي درآمد ثابت چقدر كشش اين حجم از نقدينگي را دارند و آيا ورود پول به بازار دارايي‌هاي غير نقدي به منزله پول پرقدرتي كه تورم را تشديد مي‌كند، نخواهد بود؟