بورس در گرداب

سقوط بورس به يك داستان بدون پايان تبديل شده است و هر روز شاهد يك روند منفي و افت شاخص‌هاي بازار سرمايه هستيم؛ اين درحالي است بازارهاي موازي به هر واسطه در حال جذب نقدينگي هستند اما بورس به دنبال بحران جديد است و احتمالا اين روزها روند منفي سنگين بورس مجددا آغاز شود.

تابستان سال ۹۹ بورس كه همراه با ريزش و خروج نقدينگي و اعتماد آغاز شد و اين روند تا چند ماه پيش ادامه داشت و بازار درحال ترميم بود كه مجدد اين اتفاق رخ داد و شاهد فشار بازارهاي موازي و سرخپوشي بورس بوديم.

طي روزهاي گذشته خبرهاي زيادي بر بورس فشار آورد و روند نزولي اين بازار را سرعت بخشيد. قيمت طلا طي روزهاي اخير به ۶ ميليون و ۷۰۰ هزار تومان رسيد و از سوي ديگر دلار بازار آزاد نيز قيمت ۹۳ هزار توماني را ديد، در اين شرايط بازارهاي موازي شاهد عرضه حراج سكه توسط بانك مركزي بوديم كه اين حراج آخرين تير بر پيكر بي‌جان بازار سرمايه بود و باعث شد در اولين روز كاري هفته نزول سنگيني را تجربه كند.

طي روزهاي اخير مركز مبادله ايران با آگهي حراج سكه باعث شده بازارهاي موازي تحت تاثير قرار بگيرند. مركز مبادله ايران اعلام كرده بود كه امكان جديد در پيش فروش يك ميليون قطعه سكه بهار آزادي فراهم شده كه هر فرد ايراني بالاي ۱۸ سال يك سكه تمام و دو نيم سكه و سه قطعه ربع سكه بهار آزادي از طريق پيش فروش‌هاي مركز مبادله ايران خريداري كند، اين بدان معناست كه هر متقاضي مي‌تواند هر سه نوع قطعه سكه را در تعدادهاي مشخص شده خريد داشته باشد.

براساس اعلام سخنگوي اين مركز از روز يكشنبه طرح پيش فروش سكه بانك مركزي از طريق مركز مبادله ايران آغاز مي‌شود و تا روز سه شنبه ۳۰ بهمن ماه ادامه دارد. بر اين اساس از متقاضيان شركت در طرح پيش فروش سكه خواستاريم كه در صورت عدم ثبت نام و براي تكميل ثبت نام خود و همچنين تاييد فرايند احراز هويت خويش، امروز و پيش از آغاز پيش‌فروش مراحل تكميل ثبت نام خود را انجام دهند تا در زمان آغاز پيش فروش به راحتي ثبت سفارش خود را انجام دهند.

به گفته كارشناسان اين حراج با توجه به قيمت و در مقايسه با شرايط ساير بازارهاي موازي باعث خروج نقدينگي از بورس شده و اين روزها بازار سهام وصندوق‌هاي آن را با شرايط بد مواجه ساخته است.

تاثير رواني قيمت‌ها روي بورس

از سوي ديگر قيمت دلار و طلا نيز به صورت رواني روي بازار سهام تاثير داشته و باعث يك نااميدي و نااطميناني در بازار سهام شده است. قيمت دلار در بازار آزاد به بيش از ۹۳ هزار تومان رسيد و از سوي ديگر قيمت دلار توافقي يا نيماي دوم هزار تومان نيز ارزان شد و همين عامل باعث نااميدي و نااطميناني سهامداران نسبت به بازار سرمايه شد و به نوعي اين كاهش قيمت دلار در بازار توافقي و افزايش آن در بازار آزاد محركي براي خروج نقدينگي از بازار سهام شد.

بازار سهام و صنايع موجود در آن با قيمت دلار توافقي معاملات خود را انجام مي‌دهند. شركت‌هايي كه مواد اوليه كالاهاي وابسته وارداتي دارند با افزايش قيمت دلار با افزايش هزينه مواجه مي‌شوند كه اين موضوع سودآوري آنها را كاهش مي‌دهد و تاثير منفي بر قيمت سهام اين گروه دارد.

از سوي ديگر افزايش قيمت دلار معمولا با تورم همراه است، بانك مركزي براي كنترل تورم، ممكن است نرخ بهره را افزايش دهد كه در نهايت اين كار هزينه استقراض شركت‌ها را افزايش مي‌دهد و سرمايه‌گذاري و رشد آنها را تا حدود زيادي تحت تاثير منفي قرار مي‌دهد.

همچنين افزايش قيمت دلار و همسو با آن افزايش تورم، قدرت خريد مردم را كاهش مي‌دهد و در نهايت فروش شركت ها نيز كاهش مي‌یابد و شاهد تاثير منفي اين موضوع بر سودآوري و قيمت سهام شركت‌ها خواهيم بود.

مهم‌ترين مولفه را مي‌توان خروج سرمايه‌هاي خارجي دانست. افزايش قيمت دلار در برخي از موارد نشان‌دهنده بي‌ثباتي اقتصادي است و باعث خروج سرمايه‌گذاران خارجي از اقتصاد كشور و در نهايت بورس مي‌شود كه در سطح كلان مي‌تواند قيمت برخي از سهام بورسي را كاهش دهد.

با افزايش قيمت دلار ريسك سرمايه‌گذاري نيز افزايش مي‌یابد و در نتيجه با توجه به ريسك خيز بودن اين بازار احتمالا سرمايه‌گذاران از بورس فاصله بگيرند و به سمت و سوي بازارهاي كم ريسك‌تر بروند.

كارشناسان عقيده دارند كه افزايش قيمت دلار مي‌تواند براي شركت‌هاي صادرات محور بورسي سودساز باشد؛ اما نكته قابل توجه اينجاست كه اين افزايش قيمت دلار مي‌تواند هزينه‌هاي آنها را افزايش دهد و به نوعي سود شركت‌ها را خنثي سازد. همچنين ممكن است با افزايش قيمت صادرات صنايع نيز به خطر بيفتد و ميزان تقاضا براي صادرات تا حدود زيادي كاهشي باشد كه در نتيجه اين موضوع تاثير منفي بر شركت‌ها دارد و در بلندمدت حتي مي‌تواند موجب كاهش قيمت سهام آنها نيز شود.

به‌طور كلي افزايش قيمت دلار مي‌تواند به صورت چند جانبه روي بورس اثرگذار باشد و مولفه‌هاي منفي تاثيرات مثبت را تا حدود زيادي كاهش دهد. به نوعي تاثيرات منفي افزايش قيمت دلار بيش از تاثيرات مثبت آن است كه در نتيجه افزايش قيمت دلار به صورت رواني و واقعي مي‌تواند تاثير منفي روي بازار سهام داشته باشد.

بازار از دريچه معاملات

بورس تهران اولين روز كاري خود را پس از تعطيلات با سرخپوشي و خروج سنگين نقدينگي از معاملات آغاز كرد و نتوانست روند سودسازي داشته باشد. شاخص كل بورس تهران در اولين روز كاري هفته يعني شنبه 27 بهمن 1403، شاخص كل بورس تهران با كاهش 2.08 درصدي به تراز 2 ميليون و 726 هزار واحدي رسيد، همچنين شاخص هم وزن نيز 1.57 درصد كاهش داشت و در تراز 846 هزار و 468 واحدي ايستاد. درسوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس 1.4 درصد كاهش را ثبت كرد و به عدد 26 هزار و 371 واحدي رسيد.

روز مذكور از ميان 654 نماد بازار سرمايه تنها 19 نماد مثبت بود و 629 نماد منفي بودند. همچنين 16نماد معادل درصد از كل نمادها صف خريد را تجربه و 89 درصد معادل 601 نماد صف فروش را تجربه كردند.

طي روز شنبه صنايع چاپ و نشر، حمل و نقل بارزميني، فرآورده‌هاي نفتي، خودرو، بنادر و كشتيراني، فعاليت مهندسي، كاشي و سراميك، حفاري، سرمايه‌گذاري، كاني‌هاي فلزي، محصولات كشاورزي، حصولات كاغذي، بانك‌ها و موسسات اعتباري، تجهيزات صنعتي، آهن وفولاد، توليد فلزات گرانبهاي غيراهن، شيرينحات، سيمان، آهك و گچ، زغال سنگ و ساير محصولات كاني غيرفلزي بيشترين ارزش بازار منفي را تجربه كردند.