هجوم به حباب سكه!

بر اساس برنامه‌ريزي انجام شده از روز گذشته حراج رسمي سكه آغاز شد و آن‌طور كه بانك مركزي و بسياري از كارشناسان مي‌گويند اين اميد وجود دارد كه با طرح جديد حباب سكه تخليه شده و قيمت‌ها به ثباتي نسبي برسند.

بازار طلا در ايران تحت تاثير تحولات جهاني در هفته‌هاي اخير روندي از افزايش قيمت را تجربه كرده و هرچند در روزهاي گذشته ثباتي نسبي در بازار شكل گرفته اما همزمان بسياري از كارشناسان تاكيد دارند كه قيمت سكه حبابي قابل توجهي داشته و سرمايه‌گذاران در اين بازار بايد نگران از دست رفتن سرمايه خود در بلندمدت باشند. به شكل هزمان اما با طرح‌هاي ارائه شده از سوي بانك مركزي، اين اميد به وجود آمده كه حباب بازار تخليه شود.

روز (يكشنبه) اولين مرحله پيش‌فروش سكه‌هاي طلاي بانك مركزي ضرب ۱۳۸۶ از ساعت ۱۲ در سامانه مركز مبادله ايران آغاز شده كه بر اساس آن، خريداران مي‌توانند يك تا شش قطعه سكه ثبت سفارش و دريافت كنند. طبق اعلام مركز مبادله ارز و طلا، هر فرد مجاز به خريد يك سكه تمام، دو نيم سكه و سه قطعه ربع سكه بهار آزادي به صورت همزمان است. متقاضياني كه قبلا در حراج‌هاي سكه مركز مبادله ثبت نام كرده‌اند، نيازي به ثبت‌نام مجدد ندارند، ولي متقاضيان جديد لازم است ثبت نام و احراز هويت خود را انجام داده و در روزهاي تعيين شده براي ثبت سفارش مراجعه كنند. متقاضيان پيش‌فروش براي خريد ربع سكه بايد ۱۸ ميليون و ۱۵۰ هزار تومان، براي نيم سكه ۳۶ ميليون و ۲۰۰ هزار تومان و براي تمام سكه ۶۴ ميليون و ۵۰۰ هزار تومان پرداخت كنند.

همزمان با اين خبر شايعاتي نيز به وجود آمد كه شرايط براي تحويل اين سكه‌ها فراهم نيست، موضوعي كه سريعا از سوي بانك مركزي تكذيب شد. پس از آغاز اولين پيش‌فروش سكه و در فرآيند ثبت‌نام از سوي متقاضيان، شائبه‌هايي مطرح شده مبني بر اينكه «احتمال عدم تحويل سكه‌هاي پيش‌فروشي وجود دارد و بانك مركزي و مركز مبادله نسبت به آن تعهدي ندارند» كه در اين خصوص مركز مبادله در جهت رفع نگراني متقاضيان تاكيد كرد كه عدم تعهد بانك مركزي در تحويل به موقع سكه‌هاي پيش‌خريد شده، صحت ندارد و در زمان سررسيد، سكه‌هاي پيش‌فروش شده به صورت فيزيكي قابل تحويل است؛ كمااينكه اين مركز در حراج‌هايي كه اخيرا برگزار كرده بيش از ۸۵۰ هزار سكه به مردم تحويل داده است. متعاقب اين موضوع، اصغر بالسيني، سخنگوي مركز مبادله ارز و طلاي ايران در پاسخ به اين موضوع و در رد ادعاهاي مطرح شده در اين رابطه اعلام كرد كه عدم تعهد بانك مركزي به تحويل به موقع سكه‌هاي پيش خريد شده، صحت ندارد و بر اساس اعلام قبلي بانك مركزي، در زمان سررسيدهاي پيش فروش سكه بانك مركزي در ۳۱ خرداد ۱۴۰۴ و ۳۰ مرداد و ۳۰ مهرماه ۱۴۰۴ آمادگي تحويل فيزيكي سكه‌هاي خريداري شده مردم در ۱۰۰۰ شعبه بانك ملي در سراسر كشور وجود دارد.

به گفته وي، از لحاظ لجستيكي آمادگي كامل براي تحويل سكه پيش فروش شده در شعب وجود دارد و هيچ مشكلي در اين باره وجود ندارد همان‌طور كه در حراج‌هاي قبلي سكه از سوي مركز مبادله نيز بيش از ۸۵۰ هزار سكه طلا به خريدارن و برندگان حراج سكه تحويل داده شده است. گفتني است از زمان آغاز برگزاري جلسات حراج سكه طلا از سوي مركز مبادله و از طريق سامانه معاملات سكه طلاي اين مركز تا امروز ۷۶ جلسه حراج سكه برگزار شده كه در نتيجه آن در مجموع ۸۷۰ هزار و ۶۶۷ قطعه انواع سكه طلا به برندگان حراج تخصيص داده شده است. همزمان با اجرايي شدن اين اقدام، كارشناسان نسبت به موفقيت طرح جديد بانك مركزي ابراز اميدواري كردند. يك كارشناس پولي و بانكي گفت: پيش‌فروش سكه توسط بانك مركزي باعث كاهش حبابي مي‌شود كه در نرخ طلا و سكه ايجاد شده است، اما بخشي از اين سياست مثبت، دست ديگر بازارهاست؛ يعني نبايد گمان كنيم بانك مركزي به تنهايي مي‌تواند نرخ سكه را با عرضه‌هاي اين‌چنيني كنترل كند، زيرا هيجانات نرخ‌ها در ساير بازارها مثل بازار ارز، قيمت طلا را از خود متاثر مي‌كند. حجت‌الله فرزاني درباره اجراي طرح پيش‌فروش يك ميليون قطعه سكه توسط بانك مركزي، اظهار كرد: در مقطع فعلي عرضه يك ميليون قطعه انواع سكه طلا در كاهش نرخ سكه و طلا و شكستن حباب هفته‌هاي اخير قطعا اثرگذار است.

وي تاكيد كرد: البته در كنار اين روند، ساير نهادها و وزارتخانه و در مجموع دولت بايد مانع هيجاناتي شوند كه بازار و نرخ ارز را افزايش مي‌دهد. فرزاني معتقد است در صورتي كه هيجانات سياسي و تنش‌هاي منطقه‌اي كنترل شود، سيل نقدينگي به سمت بازارهاي مختلف مثل ارز و طلا براي حفظ ارزش دارايي نمي‌رود يا كمتر مي‌شود. اين كارشناس پولي و بانكي تاكيد كرد: تا خرداد و مهر ماه كه زمان سر رسيدهاي توزيع سكه‌هاي پيش‌فروش شده، است دولتمردان بايد مراقب انتظارات ديگري باشند كه مي‌تواند شرايط اقتصادي جامعه را ملتهب كند و اثرات مقطعي سنگيني روي نرخ ارز و به تبع آن طلا بگذارد.

همچنين رييس اسبق اتحاديه فروشندگان طلا و جواهر تهران، با اشاره به پيش فروش يك ميليون سكه طلا توسط بانك مركزي گفت: اقدام جديد بانك مركزي در پيش فروش يك ميليون سكه موجب خواهد شد در مدت كوتاهي حباب سكه طلا كاهش يابد. ابراهيم محمدولي گفت: براي اينكه بازار طلا در بلندمدت به آرامش دست يابد، بايد پيش فروش سكه تداوم داشته باشد. در اين شرايط، حباب سكه به حداقل خود مي‌رسد و ثبات نسبي در بازار ايجاد خواهد شد.

رييس اسبق اتحاديه فروشندگان و سازندگان طلا و جواهر تهران عنوان كرد: حجم عرضه اين سكه‌ها بالا است و اگر فرض بگيريم نيم سكه طلا به تعداد يك ميليون سكه عرضه شود، به رقم بالاي چند ۱۰ هزار ميليارد تومان مي‌رسيم. در نتيجه، بانك مركزي موفق شده حجم زيادي از نقدينگي را توسط پيش‌فروش سكه جمع‌آوري كند. وي افزود: اگر پيش فروش سكه تداوم داشته باشد، بانك مركزي مي‌تواند با قدرت بيشتري نقدينگي را در بازارهاي مالي مديريت كند. در اين شرايط، اگر التهابي هم به وجود بيايد، تأثير اندكي بر بازار طلا خواهد داشت. محمدولي در پايان تأكيد كرد: افرادي كه به دنبال سرمايه‌گذاري با مبلغ اندك هستند، پيش فروش سكه طلا مي‌تواند براي آنها جذاب باشد.

با اين وجود اما در مجلس لزوما نگاه مثبتي به اين تحولات وجود ندارد و به نظر مي‌رسد كه برخي نمايندگان نسبت به طرح جديد دولت ابهاماتي دارند. رييس فراكسيون گام دوم انقلاب و اقتصاد مقاومتي مجلس شوراي اسلامي از حراج سكه انتقاد كرد و آن را باعث تحريك جامعه خواند و گفت: آيا سيگنال افزايش قيمت طلا، متناسب با سياست‌هاي ضدتحريمي است؟ محسن زنگنه در جلسه علني مجلس در تذكري به وزير اقتصاد و رييس بانك مركزي گفت: اگر ما حرف‌هاي دوستان درباره محدوديت‌ها به خاطر شرايط تحريمي را بپذيريم، مي‌توانيم انتظار داشته كه آنها كار ويژه‌اي انجام ندهند اما انتظار داريم كه سياست‌هاي غلط اتخاذ نكنند.

وي با طرح اين پرسش كه آيا سيگنال افزايش قيمت طلا، متناسب با سياست‌هاي ضدتحريمي است، گفت: اخيرا دولت اعلام كرده كه قصد حراج يك ميليون سكه را دارد و اينكه سررسيد اين سكه‌ها در تاريخ‌هاي ۳۱ خرداد، ۳۱ مرداد و ۳۰ مهر سال آينده است. زنگنه افزود: قيمت اعلامي براي تحويل سكه در ۳۱ خرداد ۶۴ ميليون و ۵۰۰ هزار تومان است؛ اين قيمت چه سيگنالي به جامعه مي‌دهد؟ در حراج قبلي ۶۱۵۹ سفارش براي تمام سكه انجام شده اما عرضه‌ ۳۷۸ تعداد با ميانگين قيمت فروش يك سكه ۷۴ ميليون و ۳۸۱ هزار تومان بوده است. با تقسيم اونس طلا و قيمت جهاني يعني حدود ۲۸۰۰ دلار بر گرم يك سكه يعني حدود ۸ ميليون تومان اين سوال به وجود مي‌آيد كه سكه به چه نرخ دلاري عرضه مي‌شود؟ وي ابراز عقيده كرد: ظاهرا همان سياست‌هاي غلط در سال ۹۷ در دولت آقاي روحاني در حال اجرا شدن است. آن زمان براي مقابله با افزايش قيمت سكه و دلار، ۵۷ تن طلاي خزانه حراج شد.

نايب‌رييس كميسيون تلفيق بودجه ۱۴۰۴، با بيان اينكه اين سياست‌ها باعث تحريك جامعه مي‌شود، گفت: اينكه مي‌گويند هر كد ملي مي‌تواند ۳ ربع سكه و يك سكه كامل بگيرد، به چه معناست؟ اين كار باعث تحريك بازار و افزايش قيمت ارز مي‌شود. وي افزود: سكه‌اي كه دولت براي خردادماه حراج مي‌كند با نرخ ارز ۱۲۰ هزار توماني است؛ اين موضوع چه پيامي به جامعه مي‌دهد؟ در اين شرايط وزير اقتصاد مي‌گويد نگران نباشيد و حتما طلا گران نمي‌شود. آيا مجلس نبايد ورود كند. زنگنه در پايان گفت: اساسا با چه اجازه‌اي ۶ ميليارد دلار با ارز حاصل از صادرات، شمش طلا گرفتيد؟ چه كساني سكه ضرب مي‌كنند؟ اگر اين شمش طلا براي دولت است بايد دولت شفاف اعلام كند منابع واردات اين ۶ ميليارد دلار شمش طلا از كجا تامين شده است؟ اگر ارز حاصل از صادرات است، اين حباب سكه در جيب چه كسي مي‌رود؟ مجلس به اين موارد ورود كند.

در چنين شرايطي احتمالا يكي از دشوارترين كارهاي دولت در كوتاه‌مدت مديريت بازار و كاهش چالش‌ها و البته از سوي ديگر قانع كردن نماينگان نسبت به ثمربخش بودن اين ايده است. موضوعي كه احتمالا بايد چند هفته‌اي براي مشخص شدن نتيجه آن انتظار كشيد.