كمبود پزشك متخصص در بيمارستان‌ها و افسردگي دستياران

رييس مركز ملي تحقيقات راهبردي آموزش علوم پزشكي ضمن تأييد پايين بودن نسبت پزشكان متخصص به پزشكان عمومي، گفت: ۶۵درصد دستياران افسردگي دارند. «شهرام يزداني» در نشست خبري اصحاب رسانه درباره افزايش ظرفيت پزشكي اظهار كرد: آنچه آموزش پزشكي را از ساير آموزش‌ها جدا مي‌كند، وجود كارآموزي‌هاي باليني در بيمارستان‌هاست؛ به همين دليل، افزايش ظرفيت دانشگاه‌ها و تعداد پزشكاني كه كشور نياز دارد موضوعي نيست كه در يك جلسه و با تصويب درصدها حل شود. او افزود: با اين مصوبه، بنا بر اين بود كه در رشته پزشكي از پذيرش 8000 نفر در سال 1400 به 13824 نفر در سال جاري برسيم. با اين حال امسال بيش از 15 هزار نفر جذب شدند كه از اين هدف نيز جلوتر بوده است. طبق صحبت‌هاي انجام شده، در صورت تأمين منابع، افزيش ظرفيت انجام مي‌شود و در سال آينده اين ظرفيت به 16500 دانشجو مي‌رسد.

سرانه پزشك در كشور ما نسبت به جمعيت  كم است

او افزود: نسبت پزشك عمومي در ايران به ازاي هر 10 هزار نفر جمعيت 11 نفر است و اين عدد از تمام كشورهاي خاورميانه، كشورهاي آسيايي و اغلب كشورهاي دنيا به استثناي 5 كشور شامل كانادا، استراليا و... بالاتر است. نسبت پزشك متخصص نيز 5 نفر به ازاي هر 10 هزار نفر جمعيت است كه از اغلب كشورهاي جهان كمتر است و به‌طور كلي سرانه پزشك 16 نفر به ازاي هر 10 هزار نفر جمعيت است. يزداني ادامه داد: با افزايش ميانگين سن جمعيت و توليد ناخالص داخلي، نياز به خدمات سلامت بيشتر مي‌شود و تعداد پزشكان به ازاي جمعيت افزايش مي‌يابد. با در نظر گرفتن اين دو شاخص اصلي، تعداد كلي پزشكان مناسب است؛ پزشكان عمومي زياد و پزشكان متخصص كم است؛ اما راه‌حل ما براي افزايش دسترسي به پزشكان متخصص، نبايد افزايش تربيت پزشكان عمومي باشد؛ زيرا گرايش پزشكان عمومي به ادامه تحصيلات در رشته‌هاي تخصصي كم شده است. به عبارتي مي‌توان گفت اشتباه‌ترين راه‌حل، افزايش جذب پزشكان عمومي بوده است و راه‌حل ما بايد افزايش انگيزه براي ورود به رشته‌هاي تخصصي باشد.

دانشجويان پزشكي امكان ويزيت بيمار به تعداد لازم را ندارند

او با اشاره به عواقب افزايش ظرفيت پزشكي بدون فراهم‌سازي زيرساخت‌ها، تصريح كرد: عواقب اين افزايش ظرفيت در سطح آموزش، شلوغي كلاس‌ها، كمبود خوابگاه‌ها، كمبود تجهيزات باليني و آزمايشگاهي است و در دوره باليني نيز با مشكلاتي مواجه شده‌ايم. بايد تلاش كنيم دانشجوي پزشكي به صلاحيت طبابت برسد كه اين امر فقط از طريق تجربه روي بيماران در دوران آموزش شكل مي‌گيرد. براي اينكه يك فرد بتواند به صلاحيت حداقلي برسد، بين 2000 هزار تا 2500 ساعت بايد تجربه باليني واقعي داشته باشد و در كنار يك پزشك ماهر، كارهاي درماني انجام دهد و حداقل 300 بيمار را بايد به‌طور مستقل ويزيت كند تا تجربه و مهارت كافي كسب كند. اين در حالي است كه مشاهدات نشان مي‌دهد كه دانشجويان پزشكي امكان ويزيت اين تعداد بيمار را در دوران آموزشي خود ندارند.

حال پزشكي كشور ما خوب نيست

يزداني در پاسخ به سوالي درباره دليل عدم تمايل پزشكان به تحصيل در رشته‌هاي تخصصي ادامه داد: واقعيت اين است كه اوضاع و حال پزشكي كشور ما خوب نيست. ما مطالعه‌اي روي 350 نفر دستيار پزشكي در شهر تهران انجام داديم. طبق اين مطالعه، حدود 65 درصد دستياران پزشكي، افسردگي دارند. 25 درصد افسردگي شديد و 60 درصد اضطراب و 16 درصد اضطراب شديد دارند. يك سوم دستياران افكار خودكشي دارند كه 10 درصد آنها افكار خطرناك خودكشي دارند. همچنين مطالعات ما روي 55 شغل مختلف نشان داده كه بيشترين افكار خودكشي در بين مشاغل، در پزشكان و كمترين اين افكار در معماران بوده است. او افزود: براي ورود به رشته طب، فرد بايد 7 سال شبانه‌روزي تحصيل و كار كند و در آستانه دهه 4 يا 5 زندگي بايد به فكر طرح رفتن باشد. به همين دليل هر شكل سياست كه بخواهد فشار را روي جامعه پزشكي زياد كند اشتباه است. اعتقاد بنده اين است كه سياست‌هاي دستوري توزيع پزشك اشتباه است و اگر بخواهيم با افزايش تعهدات، پزشكان را به شهرستان‌ها بفرستيم اشتباه است. در همين راستا، راهكار ما بومي‌گزيني است و ما از سهميه مناطق در اين زمينه دفاع مي‌كنيم، به شرطي كه شرايط خوب زندگي نيز در مناطق محروم ايجاد شود. يزداني تاكيد كرد: گردش كار بيمارستان‌هاي اموزشي ما، نبايد وابسته به وجود دانشجويان و رزيدنت‌ها باشد. بايد دانشجويان كار كنند اما بار درمان بيماران در بيمارستان‌ها نبايد روي دوش رزيدنت‌ها قرار بگيرد. كوتاه كردن دوره دستياري نيز در برخي رشته‌ها امكانپذير است كه مي‌تواند به افزايش تمايل پزشكان به ورود به برخي تخصص‌ها كمك كند. همچنين راهكار ديگر افزايش دسترسي به پزشكان متخصص، مستقيم شدن دوره عمومي به دستياري پزشكي است‌. مشاور آموزشي رييس‌جمهور با بيان اينكه تعهدات اجباري بايد كاهش يابد؛ تأكيد كرد: طراحي بسته‌هاي انگيزشي براي پزشكان براي ورود به مناطق محروم نيز از ديگر راهكارهايي است كه براي افزايش دسترسي به پزشكان متخصص وجود دارد؛ بخشي ديگر از افزايش انگيزه نيز با بهبود وضعيت تعرفه‌هاي پزشكي حاصل مي‌شود.