بورس در ابهام سياستگذاري ارزي
معاملات بازار سرمايه در چند وقت اخير بيشتر وابسته به اخبار بوده تا وضعيت ارزندگي نماد‌ها. به همين دليل در تحليل كوتاه‌مدت به اين عوامل توجه كرد. استيضاح عبدالناصر همتي، وزير اقتصاد در صحن علني مجلس شوراي اسلامي اعلام وصول شد. اين موضوع به معناي آن است كه نمايندگان مجلس به بررسي عملكرد وزير اقتصاد پرداخته و درباره ادامه مسووليت وي تصميم‌گيري خواهند كرد.
معاملات بازار سرمايه در چند وقت اخير بيشتر وابسته به اخبار بوده تا وضعيت ارزندگي نماد‌ها. به همين دليل در تحليل كوتاه‌مدت به اين عوامل توجه كرد. استيضاح عبدالناصر همتي، وزير اقتصاد در صحن علني مجلس شوراي اسلامي اعلام وصول شد. اين موضوع به معناي آن است كه نمايندگان مجلس به بررسي عملكرد وزير اقتصاد پرداخته و درباره ادامه مسووليت وي تصميم‌گيري خواهند كرد. دو ماه پيش زماني كه براي نخستين‌بار موضوع استيضاح مطرح شد، بورس به رنگ قرمز درآمد، چون سهامداران او را حامي بورس مي‌دانستند. اما اين‌بار خبري از واكنش منفي بورس در حمايت از همتي نبود، چراكه در دو ماه اخير واكنش منفي بورس غيرمنطقي بوده است به عبارت ديگر ارزش نماد‌هاي بورسي در شرايطي به قبل برگشته كه ارزش دلار حدود ۵۰ درصد افزايش يافته است. البته برخي كارشناسان نوسان دو ماه اخير بورس را تحت تاثير ريسك‌هاي سيستماتيك و اقدام وزارت اقتصاد براي افزايش نرخ ارز را به نفع بورس مي‌دانند. عليرضا سادات معتقد است كه واكنش بورس به استيضاح وزير اقتصاد معمولا به عواملي چون نگراني از تغييرات در سياست‌هاي اقتصادي، ناپايداري در تصميم‌گيري‌ها و احتمال تغيير در تيم اقتصادي دولت بستگي دارد. در اين موارد، بورس ممكن است به دليل نااطميناني و نگراني از پيامد‌هاي كوتاه‌مدت و بلندمدت، نوسانات بيشتري را تجربه كند حضور روز چهارشنبه رييس‌جمهور در وزارت اقتصاد به مثابه مهر تاييدي بر سياست‌ها و تصميمات اين وزارتخانه است. در واقع اين اقدام نشان مي‌دهد كه دولت تمام تبعات و پيامد‌هاي سياست‌هاي اقتصادي پذيرفته و در تلاش است تا روند اجرايي آنها ادامه پيدا كند. عليرضا سادات، كارشناس بورس به بازار گفت: «حمايت رييس‌جمهور از وزير اقتصاد مي‌تواند به بازار اطمينان بدهد كه سياست‌هاي پولي و اقتصادي به ثبات و استمرار خواهد رسيد. در عين حال، اين موضوع ممكن است در كوتاه‌مدت به ويژه در بورس، واكنش‌هايي ايجاد كند. اگر سياست‌هاي حاكم بر فضاي اقتصادي كشور و به‌طور مشخص بانك مركزي در نظر عموم موفق ارزيابي شوند، ممكن است اعتماد بازار تقويت شود. اما اگر نتايج سياست‌هاي گذشته و حال بانك مركزي منفي ارزيابي شوند، ممكن است اين حمايت تاثير منفي بر احساسات سرمايه‌گذاران بگذارد و نوسانات بيشتري را در بازار به وجود آورد. به‌طور كلي، اين حمايت مي‌تواند نشان‌دهنده تمايل دولت به حفظ ثبات اقتصادي و ادامه مسير اقتصادي موجود باشد، اما پذيرش تبعات آن به معناي پذيرش مسووليت كامل مشكلات و چالش‌هاي موجود است. سادات گفت: «واكنش بورس به استيضاح وزير اقتصاد معمولا به عواملي چون نگراني از تغييرات در سياست‌هاي اقتصادي، ناپايداري در تصميم‌گيري‌ها و احتمال تغيير در تيم اقتصادي دولت بستگي دارد. در اين موارد، بورس ممكن است به دليل نااطميناني و نگراني از پيامد‌هاي كوتاه‌مدت و بلندمدت، نوسانات بيشتري را تجربه كند. » وي افزود: «در صورتي كه تغييرات مهمي در سطح وزارت اقتصاد و تيم اقتصادي رخ دهد، اين امر مي‌تواند در تصميم‌گيري آتي سرمايه‌گذاران تاثير بگذارد و ممكن است منجر به كاهش يا افزايش تقاضا براي سهام شركت‌ها شود. بازار به ويژه در كوتاه‌مدت ممكن است نگران پيش‌بيني‌هاي اقتصادي و سياست‌هاي مالي جديد باشد. در كل، بورس به تغييرات سياسي و اقتصادي حساس بوده و اين نوع تحولات ممكن است باعث نوسانات يا حتي كاهش اعتماد سرمايه‌گذاران شود. »
بررسي تاثير نوسانات ارزي بر بورس
از طرف ديگر به نظر مي‌رسد جلسه غيرعلني مجلس با رييس‌جمهور كه هفته اخير براي بررسي نوسانات ارزي برگزار شد تاثير مثبتي بر بازار سرمايه داشته است. صحبت‌هاي قاليباف مبني بر ارزيابي دقيق مسائل اقتصادي و اتخاذ تصميمات مثبت براي بورس، باعث افزايش اعتماد سرمايه‌گذاران و در نتيجه رشد قيمت‌ها در بورس تهران خواهد شد. البته همچنان جزييات تصميمات نهايي در خصوص بازار سرمايه مشخص نيست، اما احتمالا اين نشست در جهت بهبود شرايط بازار و كاهش نوسانات ارزي مفيد بوده است. جلسه مجلس و دولت و اظهارات مقامات به نظر مي‌رسد كه گام‌هاي اوليه‌اي براي مديريت بهتر نوسانات ارزي و ايجاد ثبات بيشتر در بازار سرمايه كشور باشد. حال اگر بورس به اين نتيجه برسد كه همتي قطعا در پست خود باقي خواهد ماند و سياست حمايت از بورس را به صورت واقعي پيش بگيرد يا اينكه با همان فرمان قبلي پيش مي‌رود همچنين در جلسه غيرعلني امروز مجلس قرار بود راهكار‌هايي براي مديريت نوسانات و كاهش تاثيرات منفي آن بر بخش‌هاي مختلف اقتصادي اتخاذ شود. در همان روز معاملاتي واكنش مثبت معامله‌گران بورسي به اظهارات قاليباف نشان‌دهنده اين است كه سرمايه‌گذاران در انتظار تدابير جديد و مثبت براي بهبود وضعيت بازار هستند. همين موضوع باعث شد تا قيمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران كمي افزايش پيدا كند و روند صعودي تا پايان زمان معاملات روز سه‌شنبه ادامه يابد. نكته جالب اين است كه حتي بدون مشخص بودن جزييات دقيق تصميمات، تنها اعلام اينكه دولت و مجلس به‌طور جدي به دنبال حل مسائل اقتصادي و به‌ويژه نوسانات ارزي هستند، موجب افزايش اعتماد به بازار شده است. اين اتفاق مي‌تواند به سرمايه‌گذاران انگيزه بدهد كه دوباره وارد بازار شوند و انتظار رشد بيشتري داشته باشند. در مجموع جلسه مجلس و دولت و اظهارات مقامات به نظر مي‌رسد كه گام‌هاي اوليه‌اي براي مديريت بهتر نوسانات ارزي و ايجاد ثبات بيشتر در بازار سرمايه كشور باشد. حال اگر بورس به اين نتيجه برسد كه همتي قطعا در پست خود باقي خواهد ماند و سياست حمايت از بورس را به صورت واقعي پيش بگيرد يا اينكه با همان فرمان قبلي پيش مي‌رود. احتمالا بازار به اين خبر واكنش مثبت و جدي‌تري نشان خواهد داد، زيرا سرمايه‌گذاران به ثبات بيشتري در سياست‌هاي ارزي و اقتصادي‌اميد دارند. اين مهم مي‌تواند منجر به افزايش اعتماد و ورود سرمايه‌گذاران به بازار شود و در نتيجه شاهد روند صعودي در بورس باشيم.
كف‌نشيني بورس
با وجود آنكه رشد قيمت دلار در سال‌هاي گذشته، زمينه را براي يك بازدهي فراتر از دلار براي بورس فراهم مي‌آورد، اما اكنون به نظر مي‌رسد بورس تهران نمي‌تواند ارزش دارايي سبدهاي بورسي را به شكل دلاري رشد دهد.يكي از دلايل اصلي اين موضوع، وابستگي قيمت خوراك و هزينه شركت‌هاي بورسي به قيمت دلار بوده و اين درحالي است كه در گذشته نه چندان دور، خوراك يارانه‌اي از سوي دولت براي صنايع تامين مي‌شد. همچنين كاهش شديد قيمت‌هاي جهاني به خصوص فولاد و نفت كه تاثير قابل توجهي در نيمي از صنايع بازار دارند، موجب عدم رشد درآمد شركت‌ها مطابق با رشد دلار خواهد بود.از اين رو، با وجود آنكه رشد قيمت دلار، موجب خوش‌بيني سرمايه‌گذاران نسبت به سودآوري شركت‌ها مي‌شود، اما در واقعيت افزايش قابل توجهي در زمينه سودآوري نصيب شركت‌ها نمي‌شود. از سوي ديگر، p/e بازار براي عبور از مرز ۸ واحد مقاومت نشان مي‌دهد و با عدم كاهش نرخ بهره در واقعيت و رشد نرخ بهره موثر اوراق درآمد ثابت، احتمال آن وجود دارد كه اين نسبت در محدوده زير ۸ واحد قرار گيرد؛ از اين رو اهرمي براي رشد ارزش بازار، مضاعف بر افزايش قيمت دلار وجود ندارد.اين در حالي است كه ساير كلاس‌هاي دارايي نظير سكه و طلا، پتانسيل رشد قيمت‌هاي جهاني طلا را لحاظ مي‌كنند. همچنين امنيت بالاي طلا در شرايط تورمي مي‌تواند بازدهي مضاعف بر دلار را به همراه داشته باشد. مطابق با يك روند ۵ساله، ميانگين ارزش دلاري بازار سهام، حدود ۱۷۰ميليارد دلار است كه به نظر مي‌رسد با متغيرها و ريسك‌هايي كه براي بازار سهام وجود دارد، ارزش دلاري بازار نمي‌تواند از اين مرز عبور كند.
از اين رو نمي‌توان انتظار داشت در بلندمدت، بازدهي بالايي نصيب سرمايه‌گذاران شود.در عين حال، اگر p/e بازار هم توانايي عبور از ۸واحد را نداشته باشد، احتمالا ارزش دلاري بدون تغيير در محدوده‌هاي فعلي ثابت باقي خواهد ماند. با اين حال، سطح ارزش بازار آنقدر پايين است كه مطابق با روند بازدهي اسفندماه در ۱۶سال اخير بورس نيز مي‌تواند به تعادل برسد و معاملات بهتري را نسبت به بهمن‌ماه تجربه كند.