نجات صندوق بازنشستگي از هم قافيه‌اش
مونا حاجي علي‌اصغر، كارشناس بازارسرمايه نوشت: صندوق‌هاي بازنشستگي در ايران با چالش‌هاي متعددي مواجه هستند كه نيازمند اصلاحات ساختاري و مديريتي است- يكي از مدل‌هاي نسبتا جديد و كارآمد در اين حوزه، صندوق‌هاي بازنشستگي با مجوز سازمان بورس اوراق بهادار است- اين صندوق‌ها به دليل استفاده از روش‌هاي نوين سرمايه‌گذاري در بازار سرمايه و مديريت تخصصي‌تر، از شفافيت و كارايي بالاتري برخوردارند- با اين حال، بسياري از صندوق‌هاي بازنشستگي سنتي در ايران با مشكلاتي مانند كمبود منابع مالي، ناترازي بودجه، وابستگي به منابع خاص و مديريت ناكارآمد دست‌وپنجه نرم مي‌كنند- اين مشكلات به‌ويژه با افزايش جمعيت بازنشستگان و كاهش جمعيت فعال، تشديد شده‌اند.
مونا حاجي علي‌اصغر، كارشناس بازارسرمايه نوشت: صندوق‌هاي بازنشستگي در ايران با چالش‌هاي متعددي مواجه هستند كه نيازمند اصلاحات ساختاري و مديريتي است- يكي از مدل‌هاي نسبتا جديد و كارآمد در اين حوزه، صندوق‌هاي بازنشستگي با مجوز سازمان بورس اوراق بهادار است- اين صندوق‌ها به دليل استفاده از روش‌هاي نوين سرمايه‌گذاري در بازار سرمايه و مديريت تخصصي‌تر، از شفافيت و كارايي بالاتري برخوردارند- با اين حال، بسياري از صندوق‌هاي بازنشستگي سنتي در ايران با مشكلاتي مانند كمبود منابع مالي، ناترازي بودجه، وابستگي به منابع خاص و مديريت ناكارآمد دست‌وپنجه نرم مي‌كنند- اين مشكلات به‌ويژه با افزايش جمعيت بازنشستگان و كاهش جمعيت فعال، تشديد شده‌اند. در ايران، صندوق‌هاي بازنشستگي به چند دسته تقسيم مي‌شوند: صندوق بازنشستگي كشوري (براي كارمندان دولت)، صندوق تامين اجتماعي (براي كارگران بخش خصوصي)، صندوق بيمه اجتماعي روستاييان و عشاير و صندوق‌هاي بازنشستگي خصوصي- هر يك از اين صندوق‌ها با چالش‌هاي خاصي روبه‌رو هستند، اما عمده مشكلات شامل كمبود منابع مالي، افزايش جمعيت بازنشستگان و نبود شفافيت در مديريت است- براي مثال، صندوق تامين اجتماعي به دليل وابستگي به حق بيمه‌ها و ناترازي مالي، با بحران‌هاي جدي مواجه است.در مقايسه با ايران، كشورهاي پيشرفته از مدل‌هاي متنوع‌تري براي صندوق‌هاي بازنشستگي استفاده مي‌كنند- به‌طور كلي، سه مدل اصلي در جهان وجود دارد: سيستم دولتي (پرداخت نسل به نسل)، سيستم تركيبي (دولتي و خصوصي) و سيستم خصوصي (اختياري يا اجباري) - كشورهايي مانند آلمان، سوئد، و امريكا از سيستم‌هاي تركيبي استفاده مي‌كنند كه در آن دولت يك پايه بازنشستگي عمومي ارايه مي‌دهد و افراد مي‌توانند از صندوق‌هاي خصوصي نيز بهره‌مند شوند- اين مدل‌ها به دليل تنوع منابع مالي و مديريت حرفه‌اي، از پايداري بيشتري برخوردارند. براي بهبود وضعيت صندوق‌هاي بازنشستگي در ايران، چند راهكار اساسي پيشنهاد مي‌شود:
۱- تنوع بخشيدن به منابع مالي: صندوق‌ها بايد از طريق سرمايه‌گذاري در بازار سرمايه، اوراق بهادار و پروژه‌هاي بلندمدت، منابع خود را افزايش دهند.
۲- مديريت حرفه‌اي و شفاف: استفاده از مديران متخصص و ايجاد سيستم‌هاي نظارتي دقيق مي‌تواند به بهبود عملكرد صندوق‌ها كمك كند.
۳- استفاده از فناوري‌هاي نوين: به‌كارگيري سيستم‌هاي ديجيتال و اطلاعاتي پيشرفته مي‌تواند شفافيت و كارايي صندوق‌ها را افزايش دهد.
۴- اصلاح قوانين و سياست‌ها: افزايش سن بازنشستگي و تشويق به كار در دوران بازنشستگي مي‌تواند فشار بر صندوق‌ها را كاهش دهد.
۵- توسعه صندوق‌هاي خصوصي: ايجاد صندوق‌هاي بازنشستگي خصوصي و اختياري مي‌تواند بار مالي صندوق‌هاي دولتي را كم كند.
در نهايت براي جلوگيري از بحران‌هاي آينده، اصلاحات ساختاري در صندوق‌هاي بازنشستگي ايران ضروري است- اين اصلاحات بايد شامل تنوع بخشيدن به منابع مالي، بهبود مديريت، استفاده از فناوري‌هاي نوين و ايجاد سيستم‌هاي تركيبي دولتي و خصوصي باشد- با اجراي اين راهكارها مي‌توان به پايداري بلندمدت صندوق‌هاي بازنشستگي و تامين حقوق بازنشستگان اميدوار بود.