افزايش نقدشوندگي بورس در سال پيش‌رو
حجت‌الله صيدي، رييس سازمان بورس و ارواق بهادار در همايش چشم‌انداز اقتصاد ايران ۱۴۰۴ اعلام كرد: ما هميشه در اقتصاد در جاده مه‌آلود رانندگي مي‌كنيم و خيلي چيزها روشن و مشخص نيست.
حجت‌الله صيدي، رييس سازمان بورس و ارواق بهادار در همايش چشم‌انداز اقتصاد ايران ۱۴۰۴ اعلام كرد: ما هميشه در اقتصاد در جاده مه‌آلود رانندگي مي‌كنيم و خيلي چيزها روشن و مشخص نيست. براي ترسيم چشم‌انداز سال آينده هم، نظرها متفاوت است. مجموعه مولفه‌ها و وزن آنها محل چالش است. شكي نيست كه بعضي از مولفه‌ها عمومي‌اند و اقتصاد ايران و جهان سال‌هاست كه با آنها مواجه است. برخي موارد و مولفه‌ها در سراسر دنيا، با درجاتي از شدت و ضعف وجود دارند، از جمله عدم‌قطعيت‌ها و مسائل زيست‌محيطي كه در دنيا محل توجه است. البته مسائلي هم خاص اقتصاد ايران است؛ مانند تحريم‌ها و ناترازي‌ها. بنابراين طبيعي است كه ما بايد اين مولفه‌ها در پيش بيني‌ها و برنامه‌ريزي‌ها لحاظ كنيم. صيدي در ادامه با اشاره به موضوعات مطرح در چارچوب فعاليت بازار سرمايه، تاكيد كرد: برآورد بنده و همكارانم در بازار سرمايه اين است كه متغيرهاي اقتصاد در سال ۱۴۰۴ از ثبات برخوردار خواهد بود و تغيير عمده‌اي را در شرايط اقتصادي پيش‌بيني نكرده‌ايم. البته هميشه متغيرهاي غيرقابل پيش‌بيني وجود دارد. صيدي ادامه داد: بنابراين، ما بايد براي اين فضا برنامه‌هاي بازار سرمايه را تنظيم كنيم. البته اگر اتفاق ديگري افتاد و گشايش خوبي حاصل شد، با يك برنامه جديد و پيش‌رونده حركت مي‌كنيم و اگر شرايط سخت‌تر از وضعيت فعلي شد، باز هم معتقديم بايد فضا را مديريت كرد و از پيچ‌ها و گردنه‌ها عبور كرد، چون بدترين اتفاق در جا زدن، نااميد شدن و كار نكردن است. رييس سازمان بورس و اوراق بهادار در بخش ديگري از صحبت‌هايش با تشريح ۳ برنامه بازار سرمايه در سال آينده توضيح داد: براي سال آينده ۳ برنامه را براي بازار سرمايه پيگيري خواهيم كرد. اولين برنامه، افزايش كارايي بازار است. در اين خصوص تمام نهادهاي ناظر در بازار سرمايه وظيفه دارند كه به تحقق اين برنامه كمك كنند. او افزود: اين روند از ۲۵ سال پيش در بازار سرمايه آغاز شده و تا به امروز ادامه داشته است؛ شفافيت هدفي است كه همه ما دنبال آن هستيم. تلاش مي‌كنيم كه شفافيت را بالا ببريم تا از حقوق سهامدار صيانت شود و سهامدار بتواند رييسك و بازده را برآورد كند. او ادامه داد: در اين رابطه، كارهاي مختلفي را تعريف كرده‌ايم و اقداماتي در حال پيگيري است، اما يكي از مهم‌ترين كارها و مهم‌ترين متغيرها بحث نظام راهبري شركتي است. حدود ۷۵۰ شركت در بورس حضور دارند، از شركت‌هاي بسيار بزرگ (با ارزش چند صد همت) تا شركت‌هاي متوسط و كوچك، برخي از اين شركت‌ها در اجراي نظام حاكميت شركتي نقصان دارند. تغييرات پي در پي مديران و نبود برنامه‌اي مشخص و عملياتي براي مديريت، شركت‌ها را آزار مي‌دهد. حتي در شركت‌هاي سودآور هم گاه اين ضعف‌ها را مشاهده مي‌كنيم. بنابر اين الزام داريم راهبري شركتي و شايسته سالاري را تا حد امكان و وظيفه سازمان بورس ارتقا بدهيم. صيدي اعلام كرد: يكي ديگر از مولفه‌ها در بحث شفافيت، بحث صورت‌هاي مالي است. به عنوان مثال صورت مالي بانك‌ها ابهامات بيشتري دارد، بانك‌ها بايد بر روي ساختار سرمايه و بدهي خود بيشتر كار كنند. گزارش‌هاي حسابرسي برخي بانك‌ها نيز پر از بند مشروط است كه آن را از سودمندي خارج مي‌كند، در نتيجه روي ارتقاي كيفيت گزارش‌گري مالي بايد مشخصاكار شود، چرا كه اين مولفه مهم‌ترين منبع تصميم‌گيري در بازار سرمايه است. همين‌طور گزارش‌هاي تفسيري كه به خوبي در بورس مورد استفاده قرار مي‌گيرد، متاسفانه گاه در جاهاي ديگر مورد استفاده قرار نمي‌گيرد. بنابراين اولين برنامه سازمان بورس، افزايش كارايي است تا بازار بتواند به صورت طبيعي كار كند. صيدي افزود: احترام گذاشتن به طبيعت بازار بسيار مهم است. بايد به واكنش طبيعي بازار بها داده شود. وقتي بازار به‌طور طبيعي پيش مي‌رود، در بلندمدت همه برنده خواهند بود. هر چند در كوتاه‌مدت مي‌توان بازار را دستكاري كرد و محبوب هم شد، ولي اين كار در نهايت به ضرر بازار تمام مي‌شود. بنابراين، رساندن بازار به حالت طبيعي خود، اولين برنامه ما است كه با اصطلاح فني، كارايي ناميده مي‌شود. نبايد انتظار داشت وقتي شرايط به گونه‌اي ديگر است، شاخص رفتار ديگري از خود نشان بدهد، زماني كه چند اتفاق مي‌افتد كه همه نگران‌كننده است، نبايد انتظار داشت شاخص چند هزار واحد رشد كند، يا زماني كه همه شرايط مثبت است اگر بازار ريزشي باشد، بايد شك كرد. رساندن بازار به حالت طبيعي خود يا افزايش كارايي بازار اولين وظيفه سازمان بورس است. موضوع دوم؛ بهبود عملكرد شركت‌ها است كه عملكرد آنها وابسته به مديران است. اما سازمان بورس هم نظارت و الزاماتي دارد كه مي‌تواند كمك كند. نظام راهبري شركتي و ثبات مديريت با الزام به تعهد به برنامه‌ها و عمل كردن به برنامه‌ها ضروري است. بهبود عملكرد شركت‌ها را بايد از دو سطح شركت و كلان بررسي كرد؛ در سطح بنگاه يا شركت در برخي از موارد سهامدار، سهام را مي‌خرد اما انحراف‌هاي زيادي در گزارش‌ها مشاهده مي‌شود و حتي اساسنامه شركت رعايت نمي‌شود، بايد با اصلاح وضع شركت به سهامداران كمك كرد، در سطح كلان هم بايد وضع را اصلاح كرد به عنوان مثال مساله ناترازي انرژي لطماتي را وارد مي‌كند. در تابستان، سود و زيان شركت‌ها به دليل ناترازي انرژي تحت تأثير قطعي برق قرار مي‌گيرد. قيمت‌گذاري پالايشگاه‌ها گاهي به هم مي‌ريزد. پالايشگاهي كه مي‌تواند با توليد بنزين مرغوب و فروش آن، سود خوبي ببرد، ملزم مي‌شود كه سوخت معمولي توليد كند و آن را با ضرر بفروشد؛ همان پالايشگاهي كه پيشرفته است و اصلاً براي صادرات احداث شده است. قيمت‌گذاري دستوري بايد حتي المقدور حذف شود. البته سازمان بورس تمركز خوبي بر صنايع دارد چنان‌كه با برگزاري ميز صنعت چالش‌هاي كلان هر صنعت را بررسي مي‌كند. او با بيان اينكه قيمت‌گذاري بايد از طريق شركت‌ها انجام شود، اعلام كرد: برنامه سوم ما توسعه و افزايش ارزش بازار است كه از طريق عرضه اوليه‌هاي بيشتر و پذيرش بيشتر انجام مي‌شود. اميدوارم بتوانيم در سال ۱۴۰۴ به عدد ۱۰۰۰ شركت پذيرفته شده در بورس برسيم، هنوز شركت‌هاي بزرگي در اقتصاد ايران داريم كه وارد بورس نشده‌اند، اين شركت‌ها اگر وارد بورس شوند، هم هزينه تامين مالي كاهش مي‌يابد و هم شفاف‌تر مي‌شود و امكان توسعه بيشتري نيز پيدا مي‌كنند. تعريف ابزارهاي جديد و توسعه ابزارهاي كنوني و كاربرد آنان، به ويژه در بورس كالا و بورس انرژي، بسيار مهم است، اميد است با همكاري بورس‌ها، نهادهاي مالي، اعم از؛ كارگزاري‌ها، تامين سرمايه‌ها، سبدگردان‌ها، شركت‌هاي پذيرفته شده و ... بتوانيم ارزش بازار سرمايه ايران را به توليد ناخالص داخلي‌مان نزديك كنيم. آرزو داريم كه توليد ناخالص داخلي آنقدر بالا برود كه بتوانيم با رقباي منطقه‌اي شانه به شانه حركت كنيم. اميدواريم در سال ۱۴۰۴ سال به مراتب سال بهتري را در پيش داشته باشيم.