نقد حكمراني در اقتصاد
نهمين مراسم امين‌الضرب برگزار شد. در ابتداي اين مراسم، رييس اتاق تهران، پشت تريبون قرار گرفت و سخناني را در باب وضعيت كنوني سياست‌گذاري در اقتصاد ايران و ضرورت پذيرش پيش‌نيازهاي توسعه و همچنين زنده نگاهداشتن اميد در ميان نسل جوان ايراد كرد.
نهمين مراسم امين‌الضرب برگزار شد. در ابتداي اين مراسم، رييس اتاق تهران، پشت تريبون قرار گرفت و سخناني را در باب وضعيت كنوني سياست‌گذاري در اقتصاد ايران و ضرورت پذيرش پيش‌نيازهاي توسعه و همچنين زنده نگاهداشتن اميد در ميان نسل جوان ايراد كرد.
محمود نجفي‌عرب، بزرگ‌ترين رنج اقتصاد ايران، را پيش‌بيني‌ناپذيري دانست وگفت: نوسان دايمي قيمت ارز، عدم امكان برنامه‌ريزي براي آينده و حتي بي‌اطلاعي از ميزان و شدت تحريم‌هاي پيش رو، به دردسري عظيم براي اقتصاد ملي تبديل‌شده است. يعني در يك كلام، فضاي كسب‌وكار نامساعد است و در تعبيري ديگر يعني، عدم پايبندي به الگو و ايده حكمراني مطلوب. رييس اتاق بازرگاني تهران با طرح اين پرسش كه چرا برخي كشورها و ملت‌ها توانسته‌اند به توسعه، رشد اقتصادي و رفاه عمومي دست پيدا كنند و در مقابل بسياري ديگر همچنان درگير فقر، فساد و تبعيض مانده‌اند، به پاسخ روشن «دارون عجم‌اوغلو»، اقتصاددان و برنده امسال جايزه نوبل اقتصاد در كتاب كم‌نظير «چرا كشورها شكست مي‌خورند» اشاره كرد كه گفته است: «خيلي‌ها، از گذشته تا امروز، اين قبيل تفاوت‌ها را ناشي از فرهنگ يا موقعيت جغرافيايي كشورها مي‌دانستند، اما واقعيت اين است كه حكمراني مطلوب، مسير رسيدن به توسعه است.»
رفتار دوگانه، تبعيض، فساد و برخورد از بالا به پايين دولت‌ها
نجفي عرب توضيح داد: حكمراني اقتصادي نامطلوب، چالش بزرگ ماست. به كدام دليل كشوري كه 10 سال پيش صادركننده برق به شمار مي‌آمد، امروز با 30 هزار مگاوات كسري در روزهاي اوج مصرف روبه‌رو شده است؟ و چگونه ممكن است كشوري كه دومين دارنده ذخاير گاز جهان است، روزهاي متمادي به دليل ناترازي انرژي تعطيل باشد؟
نجفي عرب ادامه داد: به همين جهت است كه صاحبان بنگاه‌هاي ايراني، اكنون با نااميدي و رخوت با موضوعات برخورد مي‌كنند. بدتر اينكه ايده عدالت‌محوري و كمك به مستضعفان هم در پس اين رفتار، مخدوش شده و اكنون آحاد ملت در شرايط سختي قرار دارند. پس سئوال اين است كه منفعت اين رفتار، به چه كساني مي‌رسد كه چنين سرسختانه از آن دفاع مي‌كنند؟
نجفي عرب با اشاره به اينكه رويدادهاي مختلف سياسي مانند كودتا، انقلاب، جنگ و تحريم‌ها، هيچگاه اين كارآفرينان را از طي مسير خدمت به توسعه كشور نااميد نساخت، افزود: آنچه جامعه كارآفريني ايران را دل‌زده مي‌سازد رفتار دوگانه، تبعيض، فساد و برخورد از بالا به پايين دولت‌هاست. برخوردي كه گاهي كارآفرين را شهروند درجه دوم تلقي مي‌كند و به جاي استفاده از واژه‌هاي سرمايه‌داري و صنعت‌گري، الفاظي نامناسب را جايگزين مي‌سازد.
او ادامه داد: نمونه رنج‌آور پافشاري بر خطا اينكه، سال‌هاست محافل كارشناسي و از جمله اتاق‌هاي بازرگاني از دولت‌ها مي‌خواهند كه به‌جاي دخالت و تصدي‌گري، به رگلاتوري بپردازد و از تجربه ديگر كشورها براي دستيابي به توسعه استفاده كند ولي آنچه رخ مي‌دهد، همان اقدامات و رفتارهاي سابق است. اگر چين بعد از روي كار آمدن دنگ شيائوپينگ توانست با سياست درهاي باز، در مسير توسعه اقتصاد قرار بگيرد، پيشران اصلي آن، اعتماد و زمينه‌سازي براي حضور فعال بخش خصوصي در اقتصاد اين كشور بود؛ تاجايي كه بيش از 80 درصد اقتصاد چين هم‌اكنون در اختيار بخش خصوصي است.
فاصله نجومي جذب سرمايه
تا عدد هدف‌گذاري شده
نجفي عرب افزود: حركت در مسير رشد اقتصادي بدون جذب سرمايه‌گذاري داخلي و خارجي غيرممكن است. طبق آمار بانك مركزي ميزان جذب سرمايه‌گذاري خارجي از سال 1390 تا سال 1401 حداكثر 5 ميليارد دلار بوده است؛ عددي كه با 200 ميليارد دلار نياز كشور براي رسيدن به رشد 8 درصدي، فاصله‌اي نجومي دارد. اگر دولت به دنبال جذب سرمايه‌گذاري خارجي است؛ در اولين قدم بايد زيرساخت‌هاي اقتصادي از نظام بانكي گرفته تا ماليات و تأمين اجتماعي را اصلاح كند و در گام بعدي، ريسك سرمايه‌گذاري در كشور را كاهش دهد، اقداماتي كه بسياري از كشورهاي همسايه از عمان گرفته تا قطر در طول دو دهه گذشته انجام داده‌اند. از سوي ديگر پيش‌نياز اساسي جذب سرمايه‌گذاري داخلي هم، ثبات‌بخشي به اقتصاد و افزايش اعتماد و سرمايه اجتماعي است.
او تاكيد كرد: مردم، بدون شك مهم‌ترين سرمايه اجتماعي كشور به شمار مي‌آيند؛ با بهره گرفتن از حمايت‌هاي مردمي به معني واقعي مي‌توان كوه را از سر جاي خود تكان داد. نمونه بي‌نظير همين تجربه را كره جنوبي در سال 1998 تجربه كرد، زماني كه اقتصاد اين كشور در آستانه فروپاشي قرارگرفته بود و دولت از مردم كمك خواست و ناگهان 3.5 ميليون نفر معادل 25 درصد جمعيت كره در آن زمان، در طول چند هفته صف‌هاي طولاني شكل دادند تا به‌صورت داوطلبانه 2.2 ميليارد دلار طلا به كشورشان اهدا كردند.
او ادامه داد: طبق آمارهاي رسمي حداقل 7 ميليون ايراني در خارج از كشور زندگي مي‌كنند كه بخش مهمي از اين هم‌وطنان عزيز، سرمايه‌داران بزرگ، كارآفرينان و نخبگان علمي به شمار مي‌آيند. دولت و حاكميت مي‌تواند گام‌هاي جدي و عملي براي تشويق آنها براي بازگشت به كشور بردارد. رييس اتاق بازرگاني تهران در بخش پاياني سخنانش با اشاره به اينكه اقتصاد ايران به درمان فوري نياز دارد و معيشت مردم درخطر جدي است، تاكيد كرد كه همه اركان كشور بايد به سمت بهبود شرايط پيش بروند.
اينترنت به بخش خصوصي واگذار شود
سياوش شهشهاني برنده جايزه امين الضرب در سخنان كوتاهي به اين نكته اشاره كرد كه سهم كوچكي در اتصال ايران به اينترنت جهاني و سهم بيشتري در توسعه دامنه دات آي‌آر داشته است. او گفت: به‌رغم آنكه ما در يك موسسه دولتي فعاليت مي‌كرديم، به شيوه بخش خصوصي اين دامنه را در ايران توسعه داديم؛ به نحوي كه بزرگ‌ترين رجيستري دامنه‌ها در خاورميانه و شمال آفريقا به ايران اختصاص پيدا كرد. او در بخش ديگري از سخنانش از سياست‌گذاران درخواست كرد كه ساير بخش‌هاي اينترنت را به بخش‌خصوصي واگذار كند يا به شيوه بخش‌خصوصي آن را توسعه دهد.
«جواد خوانساري» از بزرگان صنعت راه‌سازي و ساختمان ايران برگزيده اين بخش بود و لوح و نشان امين‌الضرب را به خود اختصاص داد. او در سخناني با اشاره به اينكه سرزمينمان ايران بيش از هر زمان ديگري به اميد و همت نياز دارد، گفت: آباداني ايران، آباداني تك‌تك ماست و اگرچه دولت‌ها با ايجاد انواع مشكلات اقتصادي، اعمال سياست‌هاي مالي غيرشفاف و كم‌توجهي و بي‌توجهي به بخش خصوصي واقعي، راه را به روي فعاليت‌هاي اقتصادي مي‌بندند اما چند چيز را نمي‌توانند از بخش خصوصي بگيرند و آن، عزم ساختن، اميد به آينده و عشق به ايران است.
او ادامه داد: ايران را دولت‌ها به تنهايي نمي‌توانند بسازند و ما كه سال‌ها براي آباداني ايران تلاش كرده‌ايم، نمي‌گذاريم ايران ضعيف شود. نمي‌توانيم بگذاريم كه دانش و انگيزه‌ها از بين برود. بايد تلاش كنيم كه ايران را براي نسل آينده حفظ كنيم.
برگزيده بعدي اين جشنواره، «محمدرضا تقي‌گنجي» از بنيانگذاران يزد تاير بود كه لوح و نشان خود را دريافت كرد.
او با بيان اينكه «برخورداري از منابع طبيعي، موقعيت جغرافيايي، فرهنگ، كارآمدي و اقتصاد ديجيتال از جمله موارد مهم براي دستيابي به توسعه و پيشرفت است» ادامه داد: شايد هيچ عاملي به اندازه منابع انساني در تعيين سرنوشت توسعه يك كشور نقش نداشته باشد. اما اهميت دادن به انسان‌ها بايد در اولويت سياست‌گذاري‌ها قرار گيرد. نرخ تورم دو رقمي موجب كاهش رفاه عمومي و افزايش فشار اقتصادي بر مردم شده است كه بخشي از آن، نتيجه تحريم‌هاي اقتصادي و بخشي ديگر، ناشي از سياست‌هاي داخلي نادرست است. كشور ما از ثروت‌هاي عظيمي برخوردار است. مهم‌ترين سرمايه ما، علاوه بر منابع نفتي و معدني، نيروي انساني توانمند است. بايد بستري فراهم كنيم تا سياست‌گذاران و تصميم‌سازان، اين واقعيت را بپذيرند كه تنها راه توسعه، اعتماد و تكيه بر نيروي انساني كشور است.
ايران نيازمند اصلاحات بزرگ اساسي
او در بخش ديگري از سخنانش به اين نكته اشاره كرد كه دولت‌ها و دستگاه‌هاي اجرايي كشور مسووليت بزرگي در جراحي اقتصادي و تأمين رفاه مردم دارند. او ادامه داد: اكنون زمان تصميم‌گيري‌هاي سخت فرا رسيده است. مردم، اعتماد خود را از دست داده‌اند و براي بازگرداندن اين اعتماد، بايد اصلاحات اساسي و اقدامات موثر انجام گيرد. در حوزه داخلي، منطقه‌اي و بين‌المللي، لازم است تصميمات مهمي اتخاذ شود، حتي اگر نياز به پذيرش هزينه‌هاي سنگين باشد. در نهايت، مقام معظم رهبري به عنوان عالي‌ترين مقام كشور، چنانچه صلاح بدانند، مي‌توانند با اتخاذ تصميمات بنيادين، مسير تحولات اساسي در حكمراني را هموار سازند.
محمود زيني، از بنيانگذاران و مديرعامل گروه صنعتي لايكو، كه در اين مراسم نشان و تنديس امين‌الضرب را دريافت كرد، در سخناني بر توليد با كيفيت محصولات اين واحد توليدي طي بيش از پنج دهه فعاليت تاكيد كرد و گفت: در لايكو همواره تلاش بر اين بوده كه محصولاتي را توليد و به مصرف‌كنندگان ارايه دهيم كه در آينده و پس از كهنه شدن همچنان قابل استفاده باشد و امروز محصولات لايكو در منازل مشتريانمان، دست‌كم دو نسل را گذرانده و ماندگار بوده‌اند.
محمدرضا جابرانصاري، مديرعامل گروه صنعتي سپاهان نيز پس از دريافت نشان و تنديس امين‌الضرب، در سخناني با بيان اينكه اقتصاد و صنعت ايران در شرايط امروز، به تشكل‌گرايي و همبستگي نياز مبرم دارد، تصريح كرد كه اتاق بازرگاني مي‌تواند در رشد و توسعه كسب وكارها نقش بسزايي ايفا كند. وي يادآور شد كه با انديشه‌هاي نو بايد به تقويت نهادهاي بخش‌خصوصي از جمله اتاق بازرگاني براي تصميم‌سازي‌هاي بزرگ بهره برد.
محسن جلال‌پور، بنيانگذار و مديرعامل شركت گسترش بازرگاني كرمان نيز پس از دريافت نشان و تنديس نهمين جشنواره كارآفريني امين‌الضرب، در نقد وضعيت اقتصادي امروز كشور، با بيان اينكه انقلاب صنعتي چهارم، يك صد و بيست سال پس از زيست حاج محمدحسين امين‌الضرب، در جهان شكل گرفت، تصريح كرد كه توسعه در ايران نياز به اصلاح روند سياست‌گذاري‌ها دارد.
احمد گرامي، بنيانگذار و مديرعامل گروه صنعتي گلستان نيز پس از دريافت نشان و تنديس امين‌الضرب، بر اهميت ثروت‌آفريني در كشور تاكيد كرد و آن را فراتر از يك واژه دانست و تصريح كرد كه خلق ثروت، شاخصي است كه جايگاه يك ملت و كشور را در هر مقطع زماني بيان مي‌كند.
در پايان نهمين دوره جشنواره كارآفريني امين‌الضرب، مسعود خوانساري رييس سابق اتاق تهران و از بنيانگذاران جشنواره كارآفريني امين‌الضرب، با بيان اينكه استقبال بخش‌خصوصي از اين رويداد طي 9 سال گذشته، نشان داد كه مسيري كه طي شده به درستي بوده و امروز مي‌توان گفت كه نشان امين‌الضرب به برند كارآفريني در ايران بدل شده است، از تصميم براي تشكيل بنياد امين‌الضرب خبر داد.
خوانساري با بيان اينكه از سال گذشته، تلاش‌ها براي تاسيس بنياد امين‌الضرب آغاز شد، تصريح كرد كه اين بنياد تلاش خواهد كرد تا سرگذشت و تجربه كارآفرينان كشور را به نسل جديد منتقل كند و اين رسالت را براي خود محفوظ مي‌دارد كه با ترويج فرهنگ كارآفريني، شور و انگيزه را در جوانان براي ماندن و ساختن ايران ايجاد كند.
وي همچنين تصريح كرد كه بنياد امين‌الضرب تلاش خواهد كرد در كنار ظرفيت‌هاي اتاق بازرگاني تهران، بازوي مشورتي براي حل بحران‌ها و ناترازي‌ها شود و به عنوان يك اتاق فكر براي پيشرفت و توسعه اقتصاد كشور عمل كند.