چشم‌انداز مذاكرات در بازار
بازار طلا و ارز در ماه‌هاي گذشته تحت تاثير مسائل سياسي، احتمال تشديد تحريم‌ها و اخبار منفي مثل كاهش فروش نفت و تهديد كشورهاي غربي به ويژه امريكا عليه ايران دچار نوسان شدند.
بازار طلا و ارز در ماه‌هاي گذشته تحت تاثير مسائل سياسي، احتمال تشديد تحريم‌ها و اخبار منفي مثل كاهش فروش نفت و تهديد كشورهاي غربي به ويژه امريكا عليه ايران دچار نوسان شدند. اين نوسانات در حالي است كه طبق آمارها و به گفته مقامات، فروش نفت و درآمدهاي صادراتي و ذخاير ارزي كشور همچنان در وضعيت مطلوبي قرار دارد و ذخاير استراتژيك طلاي كشور نيز در حال افزايش است. به گزارش ايسنا، طبق آخرين آمارها، صادرات غيرنفتي ايران در ۱۰ ماهه امسال ۱۸ درصد افزايش يافته و حجم تجارت غيرنفتي در اين مدت به بيش از ۱۰۰ ميليارد دلار رسيده است. همچنين بيش از ۸۰ تن طلا به ارزش ۶.۵ ميليارد دلار وارد كشور شده است، در حالي كه پارسال ۳۰ تن طلا به ارزش يك ميليارد و ۹۳۶ ميليون دلار به كشور وارد شد. البته از نقش نوسانات بازارهاي جهاني در بازار ارز و طلاي كشور نيز نبايد غافل شد. قيمت هر اونس طلاي جهاني، در طول يكسال گذشته با ركوردشكني‌هاي پياپي بيش از ۴۵ درصد رشد كرده است.
عوامل موثر در نوسانات ارز و طلاي يك سال گذشته
بي‌شك سال‌هاي ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ از پرحادثه‌ترين سال‌هاي ايران پس از 8 سال جنگ دفاع مقدس بوده است. سال‌هايي كه جنگ اقتصادي كه جايگزين جنگ تحميلي شده، به شديدترين مراحل خود رسيده است. جنگي كه در آن به‌طور همزمان با عوامل متعددي مواجه هستيم. مهم‌ترين عامل نوسان بازارها در اين دو سال انتظارات تورمي بود. در اين سال‌ها، هجمه اخبار منفي و حوادث متعدد سياسي و همزمان با آن تشديد نوسانات بازارهاي جهاني هر لحظه به افزايش هيجانات و انتظارات تورمي دامن زد. عامل مهم ديگر، رياست‌جمهوري ترامپ در امريكا و تهديدات او عليه ايران است. در اين مدت، ايالات متحده امريكا با تهديدهاي سياسي فشار حداكثري و تشديد تحريم‌ها عليه ايران، تلاش كرد تا فشار بيشتري بر اقتصاد ايران وارد كند. رياست‌جمهوري ترامپ در امريكا دستمايه اخبار منفي متعدد رسانه‌هاي خارجي معاند براي تشديد انتظارات تورمي بود. گاهي اوقات برخي رسانه‌هاي داخلي نيز براي جذب مخاطب اخبار منفي بزرگنمايي شده و حتي كذب را بازنشر مي‌كردند.
فروكش کردن نوسانات پس از آرام شدن جو رواني بازار و بهبود شرايط سياسي
اين در حالي است كه روند متغيرهاي كلان اقتصاد و آمار و ارقام تجارت خارجي كشور در ماه‌هاي اخير، نه‌تنها نشانه‌اي از تغيير محسوس در درآمد ارزي كشور ندارد، بلكه حاكي از تقويت ذخاير ارز و طلا است. افزايش ذخاير طلا مي‌تواند به عنوان يك سپر دفاعي در برابر نوسانات ارزي عمل كند و اين يعني نوسانات فعلي كه بيشتر ناشي از هيجانات و عوامل سياسي است، با آرام شدن جورواني بازار و بهبود شرايط سياسي به سرعت فروكش مي‌كند.
تداوم فروش نفت و افزايش صادرات؛ تطبيق با شرايط جديد
بر اساس گزارش كپلر، گرچه صادرات روزانه نفت ايران به چين در ماه ژانويه امسال كمي كاهش يافته بود اما در ماه فوريه افزايش پيدا كرده و به يك ميليون و ۷۴۰ هزار بشكه رسيده است. اين آمار پس از آگوست و اوكتبر ۲۰۲۵، بالاترين ميزان صادرات روزانه نفت ايران به چين از سال ۲۰۲۳ تاكنون است. اين امر نشان‌دهنده اين است كه اقتصاد ايران در حال تطبيق با شرايط جديد است و مي‌تواند از فرصت‌هاي موجود بهره‌برداري كند. لازمه مديريت بازارها در شرايط فعلي و كاهش اثر تحريم‌ها و تهديدات خارجي در وهله اول تلاش براي كاهش ناترازي‌هاي مختلف اقتصاد (ناترازي بودجه، ناترازي بانكي، ناترازي انرژي) و در وهله دوم افزايش هم‌افزايي مردم، دستگاه‌ها و نهادهاي مرتبط است.
لزوم هم‌افزايي مردم و دولت براي مقابله با نوسان ارزي
به عقيده كارشناسان، در شرايط كنوني، همكاري و هم‌افزايي بين نهادها و دستگاه‌هاي مختلف اقتصادي بسيار ضروري است. براي كاهش اثرات مسائل خارجي و ناترازي‌هاي اقتصادي، تمامي وزارتخانه‌ها و نهادها بايد با يكديگر هماهنگ باشند و سياست‌هاي ارزي و تجاري را به‌طور يكپارچه دنبال كنند. در اين ميان بانك مركزي با راه‌اندازي بازار ارز توافقي گام مهمي را در جهت مديريت بهتر بازار ارز و امكان رصد و نظارت بر مبادلات ارزي برداشته است. دولت نيز بايد براي حفظ قدرت خريد مردم به خصوص اقشار ضعيف، كالاهاي اساسي و دارو را همچنان با ارز ترجيحي تامين كرده و در توزيع آن تا رسيدن به دست مصرف‌كننده نهايي نظارت دقيق و كافي داشته باشد. مردم هم در اين ميان نقش مهمي دارند. بخشي از نوسانات ارزي به دليل هيجانات و انتظارات تورمي شكل مي‌گيرد و همچنين بخشي از ناترازي‌هاي اقتصاد كشور نيز ناشي از نبود الگوي مصرف در جامعه است. در واقع همكاري مردم در تحقق اهداف سياستگذاران نقش مهمي دارد.
چشم‌انداز مذاكرات و ديپلماسي در بازار ارز
بخش مهمي از نوسانات ارزي و مشكلات اقتصادي كشور ناشي از تحريم‌ها است و مهم‌ترين راه‌حل رفع مشكل تحريم، به مسير ديپلماسي با ساير كشورها و حتي مذاكره براي دستيابي به توافق با غرب گره خورده است. در مسير ديپلماسي دولت تلاش كرده با كشورهاي دوست و همسايه ارتباط خوبي برقرار كند اما توافق با غرب در صورتي براي ايران نفع خواهد داشت كه سه مولفه در نظر گرفته شود. اول اينكه استراتژي مشخصي براي دستيابي به توافق و دريافت امتياز بر اساس سطح همكاري‌ها از سوي ايران وجود داشته باشد.