ريشه مشكلات اقتصادي عملكرد وزارت اقتصاد نيست
در فضاي اخير اقتصادي كشورمان برخي رخدادها در حال وقوع است كه به نظرم لازم است درباره آنها روشنگري شود:
در فضاي اخير اقتصادي كشورمان برخي رخدادها در حال وقوع است كه به نظرم لازم است درباره آنها روشنگري شود:
1) نخستين مورد مرتبط با بحث استيضاح وزير اقتصاد است. در خصوص اين استيضاح چند پرسش مطرح است؛ نخست اينكه آيا استيضاح همتي به نفع اقتصاد ايران است، مشكلات را حل مي‌كند و با خروج او از كابينه مشكلي حل مي‌شود؟ پرسش بعدي آن است كه آيا ريشه مشكلات اقتصادي اخير و نوسانات ارزي به عملكرد وزارت اقتصاد مرتبط است؟ شخصا معتقدم لازم است به وزيري كه هنوز 5 ماه از عمر حضورش در وزارتخانه نمي‌گذرد، زمان كافي داده شود تا با ارزيابي دقيق‌تر در آينده بتوان نقش او را در وضعيت اقتصادي كشور بررسي كرد. معتقدم استيضاح همتي در شرايط فعلي نه‌تنها كمكي به اقتصاد ايران نمي‌كند، بلكه باعث بروز مشكلات عديده‌اي مي‌شود. در واقع استيضاح همتي مي‌تواند شرايط را دشوارتر و مشكلات را عميق‌تر كند. از سوي ديگر بايد توجه داشت كه وضعيت اقتصادي كشور متلاطم و نگران‌كننده است، اما ريشه اين مشكلات به عملكرد يك وزير يا يك ساختار خاص باز نمي‌گردد بلكه اقتصاد ايران به دليل مجموعه‌اي از مشكلات دروني در نظام تصميم‌سازي‌ها و مشكلات بيروني با اين معضلات روبه‌رو شده است. برخي‌ها تصور مي‌كنند بايد شوكي به دولت وارد شود تا اين وضعيت بهبود پيدا كند. به همين جهت، تعدادي از نمايندگان معتقدند استيضاح وزير اقتصاد مي‌تواند شوك لازم را به دولت وارد كند تا بهتر عمل كند. شخصا متفاوت فكر كرده و تصور مي‌كنم استيضاح چنين شوك مثبتي را ايجاد نمي‌كند بلكه بر دامنه مشكلات و ناترازي‌ها مي‌افزايد.
2) درباره موضوع حامل‌هاي انرژي و بحث قيمت بنزين بحث‌ها و جلسات زيادي در مجلس و دولت و ساير نهادهاي تصميم‌ساز برگزار شده است. اساسا يكي از مشكلات كشور در حوزه ناترازي انرژي، فاصله قيمت تمام شده با قيمتي است كه در اختيار مصرف‌كننده قرار مي‌گيرد، اين در حالي است كه گروهي از تحليلگران معتقدند اگر قيمت واقعي شود قاچاق نيز كم مي‌شود. اما معادله مهم نحوه اصلاح اين ناترازي و ناهنجاري در حوزه انرژي است. اگر قيمت‌ها از ابتدا با همان شيب ملايم افزايش مي‌يافت مشكلات امروز وجود نداشت و تا حد زيادي قيمت‌ها متناسب با وضعيت واقعي اقتصاد بود. بايد براي ايجاد يك چنين مكانيسم معقولي تلاش كرد. در حال حاضر هيچ بحثي درباره گران كردن قيمت بنزين مطرح نيست. با توجه به بودجه ۱۴۰۴ كه مصوبات آن در مجلس صورت گرفته، نرخ‌ها مانند نرخ‌هاي فعلي است و ساز و كاري براي افزايش قيمت يا سه نرخي شدن بنزين در مجلس وجود ندارد.
3) معتقدم به جاي پيدا كردن مقصر در بحث خاموشي‌ها بايد به دنبال ارايه راهكارهاي معقول در اين زمينه باشيم. مشكل ناترازي در ايران برآمده از اين واقعيت است كه ايران در توليد برق عملكرد مطلوبي نداشته است، سرمايه‌گذاري نكرده و توليدخود را افزايش نداده است. موضوع مهم بعدي، فقدان يك الگوي مصرف مناسب است. حتي در مواقعي كه توليد بالا رفته، مصرف هم به اندازه‌اي بالا رفته كه توليد را بلعيده است. ما بايد در يك برنامه‌ريزي مناسب هم توليد را افزايش دهيم و هم الگوي مناسبي براي مصرف ايجاد كنيم. بايد به اين سمت حركت كنيم. متاسفانه در برخي موارد ايران زماني به سمت ايده‌هاي نو مي‌رود كه ناچار باشد. بايد بر اساس منطق به اين سمت برويم. امروز بسياري از كشورها از اين ظرفيت استفاده مي‌كنند. 45درصد برق مورد نياز آلمان از طريق انرژي‌هاي تجديد‌پذير تهيه مي‌شوند. بسياري از كشورها به سمت صفر كردن مصرف سوخت‌هاي فسيلي و مواد كربني حركت مي‌كنند.
4) بسياري از افراد اين پرسش را طرح مي‌كنند كه آيا تحريم‌ها اثرگذار است يا در بروز مشكلات تاثري ندارد؟ بدون ترديد تحريم‌ها در بروز مشكلات اقتصادي كشور و مردم تاثيرگذار است و بايد به دنبال رفع آن بود. اما ريشه همه مشكلات هم تحريم‌ها نيست. ايران نشان داده كه قادر است از تهديدها فرصت‌هاي تازه‌اي بيافريند. بايد به سمت ايجاد اين فرصت‌هاي تازه و استفاده درست از آنها حركت كنيم.