تضعيف اقتصاد امريكا با رفتارهاي ترامپ
رفتاري كه ترامپ با زلينسكي انجام داد نشان داد تا چه اندازه رويكرد ترامپ ميتواند جهان را دستخوش تغيير كند. رفتار ترامپ سياستمدارانه نيست. اصلاحي وجود دارد كه بر اساس آن گفته ميشود فردي كه چكش در دست دارد، همهچيز را ميخ ميبيند! ترامپ هم چون در كار بساز و بفروشي بوده، همه را به نوعي كارگر و كارمند خود ميبيند و احساس ميكند بايد به آنها دستور دهد.
رفتاري كه ترامپ با زلينسكي انجام داد نشان داد تا چه اندازه رويكرد ترامپ ميتواند جهان را دستخوش تغيير كند. رفتار ترامپ سياستمدارانه نيست. اصلاحي وجود دارد كه بر اساس آن گفته ميشود فردي كه چكش در دست دارد، همهچيز را ميخ ميبيند! ترامپ هم چون در كار بساز و بفروشي بوده، همه را به نوعي كارگر و كارمند خود ميبيند و احساس ميكند بايد به آنها دستور دهد. اين ذات رفتاري چهره خودشيفتهاي مانند ترامپ است. زمان انتخابات امريكا طي يادداشتي بر بلنداي همين ستون نوشتم كه ترامپ رييسجمهور خوبي براي امريكا نخواهد بود، ايده «اول امريكا» بدل به رويكرد «امريكاي تنها» و «امريكاي منزوي» شده است. ترامپ اگر قصد داشته در شرايط فعلي نئومونوريسم را پيادهسازي كند، امريكا بازنده خواهد بود، قدرتهاي جهاني ديگر حاضر و آمادهاند تا جاي امريكا را بگيرند. ترديد نبايد كرد كه چينيها برنده منازعه امريكا، اوكراين و روسيه هستند. اين رفتارهاي ترامپ نه در حوزه جهاني و نه در درون امريكا اثرگذار نخواهد بود. اوج مشكلات داخلي امريكا را در ماجراي مشاجره يكي از فرمانداران امريكا كه عنوان كرد ترامپ را در دادگاه ميبيند ميتوان مشاهده كرد. نيمي از مردم امريكا به ترامپ راي نداده و او را قبول ندارند. جداي از اين، امريكا يك ساختار ليبرال دارد و كنشگران امريكايي در محافل علمي، روشنفكري، دانشگاهها و... مخالف رفتار ترامپ هستند و او را نقد كرده و مخالف او هستند. هاليوود، استادان دانشگاه و متفكران امريكايي در زمره مخالفان جدي او قرار دارند.
بعيد ميدانم رفتارهاي ترامپ پايدار باشد. اين نوع رفتارها نه به نفع امريكا و نه به نفع مردم امريكا و نه در راستاي منافع نظام بينالملل است. البته برخي از بحثهاي ترامپ در اين خصوص كه امريكا نبايد هزينه امنيت اروپا را بپردازد، ممكن است منطقي هم باشد اما نحوه بيان و عملكرد ترامپ به گونهاي است كه ايدههاي درست او را هم تحتالشعاع قرار ميدهد. در گذشته كیسينجر هم يك چنين مواردي را مطرح ميكرد و معتقد بود بد نيست شبه جزيره كريمه به روسيه داده شود اما كیسينجر شيوه رفتاري متفاوتي با ترامپ داشت.
امريكا از منظر تاريخي تعهدات بينالمللي و امنيتي دارد و نميتواند از زير بار اين تعهدات شانه خالي كند. زماني كه كندي در دهه ۶۰ به برلين رفت، اعلام كرد، من هم يك برليني هستم. در ادامه وقتي ريگان تلاش كرد ديوار برلين را از ميان بردارد، زمينههاي آن وجود داشت. وقتي از ريگان پرسيدند چرا اينقدر تلاش ميكني؟ گفت چون ما امريكايي هستيم.
جدا از تبعات سياسي و نظامي كه رفتارهاي ترامپ دارد، اين نوع كنشگري باعث آسيبهاي جدي به اقتصاد امريكا ميشود. يكي از آسيبهاي جدي، زمينههايي است كه در مسير تضعيف دلار ايجاد ميشود. البته دلار همچنان قدرت برتر اقتصادي و مالي جهاني است. همين امروز هم دلار ارز مرجع جهاني استاما گاهي يك شكاف كوچك در يك ديوار بزرگ ميتواند زمينه فروريزي شود. زماني كه امريكا برنامهاي جدي براي تأمين امنيت اروپا نداشته باشد، اروپاييها هم از ارزهاي جايگزين استفاده خواهند كرد. البته خوشخيالي است كه تصور كنيم، يوان چين و روپيه هندوستان بتواند جايگزين دلار شوند . نبايد فراموش كرد كه سيستم اقتصادي جهاني تغيير كرده است. اين سيستم پول محور نيست بلكه اعتبار محور است. ديگر پول جابهجا نميشود بلكه تفكرهاي مالي جابهجا ميشوند. اما در عين حال نظام بينالمللي يك شاكله فرار و در حال تغيير است. رفتارها انزواطلبانه ترامپ و بياعتنايي امريكاي مدل ترامپ به شركا و متحدان امريكا باعث خواهد شد تا ديگران سهم و نقش بزرگتري در تحولات بينالمللي به دست گيرند و در يك بازه زماني ميان مدت يا بلندمدت، برنده اين وضع شوند.