اخراج به بهانه گرانی ارز
سرانجام و پس از چند روز بحث و گمانه زني، روز گذشته نمايندگان مجلس جلسه استيضاح وزير اقتصاد را برگزار و با اكثريت آرا، حكم به بركناري ناصر همتي از اين سمت دادند. به اين ترتيب تنها در فاصله حدود هفت ماه پس از آنكه مجلس به تمامي وزراي دولت چهاردهم راي اعتماد داده بود، پس از پايان سال 1403، اولين وزير با راي نمايندگان از قطار دولت پياده شد و حالا رييس‌جمهور حداكثر سه ماه زمان دارد تا وزير پيشنهادي بعدي خود را به بهارستان معرفي كند.
سرانجام و پس از چند روز بحث و گمانه زني، روز گذشته نمايندگان مجلس جلسه استيضاح وزير اقتصاد را برگزار و با اكثريت آرا، حكم به بركناري ناصر همتي از اين سمت دادند. به اين ترتيب تنها در فاصله حدود هفت ماه پس از آنكه مجلس به تمامي وزراي دولت چهاردهم راي اعتماد داده بود، پس از پايان سال 1403، اولين وزير با راي نمايندگان از قطار دولت پياده شد و حالا رييس‌جمهور حداكثر سه ماه زمان دارد تا وزير پيشنهادي بعدي خود را به بهارستان معرفي كند.
جلسه روز گذشته مجلس كه تا نوبت عصر ادامه پيدا كرد به محلي براي مطرح شدن بحث‌هاي مختلفي در موافقت يا مخالفت با عملكرد دولت تبديل شد. رييس‌جمهور نيز با حضور در مجلس تلاش خود را به كار بست تا نمايندگان از استيضاح صرف نظر كنند اما در نهايت صداي مخالفان در مجلس بلندتر بود.
ديروز تعدادي از نمايندگان در مخالفت با وزير اقتصاد سخنراني كردند. عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه استيضاح وزير اقتصاد به دولت كمك مي‌كند، گفت: چرا وزير اقتصاد در راستاي برنامه اعلامي‌اش به مجلس در زمان راي اعتماد عمل نكرد. جبار كوچكي‌نژاد در جريان بررسي استيضاح همتي وزير اقتصاد به عنوان موافق استيضاح گفت: اين استيضاح به دليل ضعف عملكرد وزير است و به دولت كمك مي‌كند. وي افزود: از روزي كه استيضاح وزير اقتصاد مطرح شد، هر جايي كه نمايندگان ملت حضور پيدا مي‌كردند، مردم به دليل شرايط سخت اقتصادي تاكيد بر استيضاح داشتند لذا مردم در كف خيابان وزير را استيضاح كردند. اين نماينده مجلس شوراي اسلامي اظهار كرد: در دوره‌هاي قبل هم وقتي وزيري توان اداره حوزه كاري خود را نداشت، استعفا مي‌داد يا دولت او را عزل مي‌كرد لذا انتظار مي‌رفت كه رييس‌جمهور خودش تصميم مي‌گرفت. وي افزود: در فرآيند استيضاح وزير تلاش مي‌كند نمايندگان را قانع كند كه استيضاح از دستور خارج شود اما وزير اقتصاد نه تنها تلاشي نكرد كه در پاسخ به متقاضيان استيضاح نتوانست به ابهامات پاسخ دهد؛ ايشان اعلام كرد كه مساله ارز و تورم و حفظ ارزش پول ملي به من ارتباطي ندارد و با اين پاسخ فرار رو به جلو نه تنها اقناعي رخ نداد كه متقاضيان بيشتر هم شدند.
كوچكي‌نژاد با بيان اينكه عملكرد تيم اقتصادي دولت زندگي فرهنگيان و همه اقشار را با مشكل مواجه كرده است، گفت: رفتار وزير اقتصاد خلاف رويكرد حل مشكل مردم است؛ وزير حل مشكل اقتصاد را بيرون از مرزها دنبال مي‌كند؛ مذاكره خوب است اما در چه شرايطي؟ وي با بيان اينكه بايد هر چه زودتر همتي از كابينه حذف شود، گفت: چرا وزير اقتصاد در راستاي برنامه اعلامي‌اش به مجلس در زمان راي اعتماد عمل نكرد.
همچنين نماينده مردم مشهد و كلات در مجلس شوراي اسلامي گفت: درحال حاضر بهترين كمك به دولت مي‌تواند يك اصلاح و تغيير و ترميم در تيم اقتصادي باشد.، ميثم ظهوريان در جريان بررسي استيضاح همتي وزير اقتصاد به عنوان موافق استيضاح گفت: رييس‌جمهور امريكا يك هفته بعد از روي كار آمدن ريز برنامه‌هاي اقتصادي خود را عليه كشورمان در قالب يك دستورالعمل اجرايي ابلاغ مي‌كند كه عليه اقتصاد ايران چه اقداماتي در زمينه بانكي، كشتيراني، بيمه و... اتفاق بيفتد. يعني امريكا عملا دارد عليه ما اعلام جنگ اقتصادي مي‌كند و ما نگران هستيم از اينكه آرايش تيم اقتصادي دولت در اين شرايط چرا جنگي نيست؟ سوال اصلي اين است كه چه كسي غير از وزير اقتصاد بايد اين بي‌برنامگي و آشفتگي را در سطح دولت و سياست‌هاي روزمره حل كند؟ وي ادامه داد: تصميم‌هاي خلق‌الساعه مثل شوك قيمت حامل‌هاي انرژي كه در ستاد اقتصادي دولت گرفته مي‌شود و با مخالفت شوراي عالي امنيت ملي در نهايت اجرايي نمي‌شود و خلأ فرماندهي در دولت و در زمينه اقتصادي نتوانست نقش پررنگي در حل مشكلات اقتصادي داشته باشد. حتي بعضاصحبت‌ها و سخنراني‌هاي آقاي دكتر همتي در مقاطع مختلف به تشنج در بازار دامن زده است.
عضو كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي افزود: لذا تحليل و بررسي ما اين است كه الان بهترين كمك به دولت مي‌تواند يك اصلاح و تغيير و ترميم در تيم اقتصادي باشد. ما انتظار نداريم در ۶ ماه همه مشكلات اقتصادي كشور حل شود اما حداقل در اين مدت بايد روندهاي اقتصادي نشانه‌اي از بهبود يا حداقل حفظ وضع موجود را داشته باشد. ظهوريان تاكيد كرد: تا الان يعني ظرف چهار ماه قيمت دلار از كانال ۵۰ تومان به ۹۰ تومان رسيده است و ۶۲ درصد افزايش داشته است. شهريور امسال يعني زماني كه آقاي دكتر همتي مشغول به كار شدند نرخ تورم ماهيانه ۱.۷ درصد بوده است اما الان طبق آخرين گزارش مركز آمار، در بهمن‌ماه همين نرخ ۴.۱ درصد شده است و يعني ۲.۵ برابر رشد داشته است و عمده اين تورم مربوط به گروه خوراكي‌هاست كه عمدتا در سبد طبقه محروم رشد كرده است يعني نرخ تورم طبقات دهك‌هاي پايين بالاتر بوده است.
نماينده مردم تبريز در مجلس شوراي اسلامي گفت: در جلسات مختلف مشتاقانه به دنبال شنيدن برنامه‌هاي تيم اقتصادي دولت و وزارت اقتصاد براي كنترل و بهبود وضعيت بودم اما صادقانه مي‌گويم كه هيچ رويكرد اميد آفريني از زبان آقاي دكتر همتي و كارشناسان اقتصادي دولت نشنيده‌ام. روح‌الله متفكر آزاد در جريان بررسي تقاضاي استيضاح وزير امور اقتصادي و دارايي در اظهاراتي به عنوان موافق استيضاح با اشاره به نرخ ارز و همچنين رقم تورم گفت: امروز سفره مردم كوچك و كوچك‌تر شده است؛ من از يك مدل اقتصادي شكست خورده صحبت مي‌كنم كه وزير اقتصاد فرمانده اقتصادي اين مدل است. وي خطاب به رييس‌جمهور با بيان اينكه «ما شما را به صداقت و داشتن درد محرومين مي‌شناسيم»، اظهار كرد: پيشتر گفتم كه انتظار نداريم مشكلات در ۱۰۰ روز برطرف شود اما مردم تحمل موج جديد گراني رو ندارند و بايد افسار رشد سرسام‌آور قيمت ارز و ساير كالاها كشيده شود؛ در اين مدت نيز در جلسات مختلف مشتاقانه به دنبال شنيدن برنامه‌هاي تيم اقتصادي دولت و وزارت اقتصاد براي كنترل و بهبود وضعيت بودم اما صادقانه مي‌گويم كه هيچ رويكرد اميدآفريني از زبان آقاي دكتر همتي و كارشناسان اقتصادي دولت نشنيده‌ام. اين نماينده مجلس شوراي اسلامي افزود: ما در جلسات غيرعلني به تيم اقتصادي دولت فرصت داديم؛ آيا برنامه‌اي ارايه شد؟ هرچه بود «نمي‌شود و نمي‌توانيم» بود؛ اعمال سياست‌ها و انتخاب تئوري‌هاي نادرست، بدون توجه كافي به موانع ساختاري اقتصاد ايران به غير از افزايش فشار بر توليدكنندگان و مصرف‌كنندگان چه ثمري براي مردم داشته است؟ سوال ما از آقاي دكتر همتي اين است كه حد يقف رهاشدگي اقتصاد كشور و معيشت مردم كجاست؟ وقتي خودتان برنامه‌اي براي بهبود وضعيت نداريد، چه اصراري است كه ماشين را تا ته دره برانيد؟ مگر در زمان ارايه برنامه وزرا نگفتيد اوضاع خوب نيست و ما بهبود مي‌دهيم؟ اكنون فيلم صحبت‌هاي خود را ببينيد.
موافقان وزير اقتصاد
تعدادي از نمايندگان مجلس نيز به عنوان موافقان وزير سخنراني كردند. نماينده مردم رباط كريم در مجلس شوراي اسلامي گفت: همه ما نسبت به مشكلات معيشتي مردم واقف هستيم و آنچه مورد اختلاف بين موافقان و مخالفان استيضاح است، دلايل و ريشه‌هاي وضع موجود و راه‌حل‌هاي عبور از اين مشكلات است. متاسفانه ايران تنها كشور دنياست كه قريب به پنج دهه دچار تورم دو رقمي است به‌گونه‌اي كه نه تنها در سال‌هاي كاهش درآمدهاي نفتي و تحريم، بلكه در سال‌هاي رشد درآمدها نيز تورم‌هاي بالا را تجربه كرديم. قشقاوي تصريح كرد: در سال‌هاي اخير رشد قيمت ارز را همواره شاهد بوده‌ايم. بيشترين رشد نرخ ارز در شش ماهه دوم سال ۱۴۰۱ اتفاق افتاد. رشد ۶۷ درصدي نرخ ارز آزاد در سال ۱۴۰۱ در شرايطي رخ داد كه همزمان ارز با نرخ ترجيحي و نيمايي تخصيص داده شده بود و اين آمار و اطلاعات بيانگر آن است كه اقتصاد ايراني داراي مشكلات عميق، ريشه‌اي و بنيادين است. آيا استيضاح يك وزير آن هم چند ماه بعد از روي كار آمدن وي مي‌تواند مشكلات بر جاي گذاشته قبل را حل كند؟ اقتصاد ايران با اقدامات و تصميمات عجولانه درست نمي‌شود و صريح‌تر بگويم كه اقتصاد ايران حتي صرفا با تصميمات دولت‌ها به تنهايي اصلاح نخواهد شد.
نماينده مردم رباط كريم در مجلس شوراي اسلامي گفت: مجالس گذشته هم مانند دولت‌هاي قبل بايد مسووليت‌هاي خود را بپذيرند. زماني كه بودجه كشور با كسري تراز عملياتي بسته مي‌شود و زماني كه دخالت‌هاي گاه و بيگاه ارگان‌هاي غيرمسوول و فشارهاي عديده داخلي و خارجي اجازه اصلاح امور را به دولت‌ها نمي‌دهد، چگونه قرار است اقتصاد ملي اصلاح شود. وي بيان كرد: حجم نقدينگي از ابتداي دهه ۹۰ تاكنون حدود ۳۰ برابر شده است. محاسبات تورم بر اساس رشد نقدينگي بسيار ساده است و با اين ميزان رشد نقدينگي چگونه انتظار داريم ارزش پول ملي كم نشود و چگونه مي‌خواهيم سفره و معيشت مردم كوچك‌تر نشود؟ چرا نمي‌پذيريم كه مقصر وضع موجود فقط افرادي چون شهيد رييسي، پزشكيان، خاندوزي، همتي و فرزين نيستند؟ نماينده مردم رباط كريم در مجلس شوراي اسلامي تصريح كرد: به قدرت رسيدن تيم شرور و غيرقابل فعلي در كاخ سفيد مسير هرگونه مذاكره شرافتمندانه را كاملا مسدود كرده است و همگان ديديم كه برخورد اخير دولتمردان امريكايي با رييس‌جمهور اوكراين چگونه بود. وي گفت: حال كه با تدبير داهيانه مقام معظم رهبري مسير آينده كشور مشخص شده است، آيا نبايد همگي ما در سايه‌سار ولايت، متحد و يكپارچه براي سناريوهاي پرريسك پيش‌رو در فضاي متلاطم بين‌المللي هر لحظه آماده باشيم؟ دشمنان منتظر بهره‌برداري از شكاف‌هاي داخلي و به هم ريختگي مديريتي هستند، آيا بي‌ثبات كردن مديريت اقتصاد كشور در چنين وضعيتي به نفع منافع ملي ماست؟
عضو كميسيون امنيت ملي مجلس شوراي اسلامي گفت: بر اساس تجارب گذشته معتقدم كه بي‌وزير كردن اقتصاد ايران در آستانه سال جديد و ايجاد يك سردرگمي چند ماهه در اين وزارتخانه به هيچ عنوان به صلاح كشور نيست. دشمنان اين آب و خاك به بي‌ثباتي در مديريت اقتصادي كشور چشم طمع دوختند و به آن به عنوان يك فرصت نگاه مي‌كنند تا فشارهاي مضاعف خود را بر اقتصاد ما تحميل كنند. اين نماينده مجلس شوراي اسلامي افزود: نبايد با دست خودمان اقتصاد كشورمان را دچار بي‌ثباتي كنيم. آقاي پزشكيان! مي‌دانيد كه وضعيت دهك‌هاي پايين درآمدي به نقطه‌اي غيرقابل تحمل رسيده است و در اين شرايط دولت بايد اقدامات حمايتي و كنترل معيشتي را در آستانه سال نو در دستور كار قرار دهد. به‌طور مشخص در روزهاي آينده بحث تعيين حداقل دستمزد كارگران در شوراي عالي كار مطرح است و با هيچ توجيه اقتصادي، قانوني، اخلاقي، وجداني و شرعي افزايش حداقل دستمزد كمتر از ميزان تورم قابل قبول نيست.
همچنين نماينده بوكان در مجلس گفت: در استيضاح عجله نكنيم مطمئن باشيد اگر بعد از پايان سال و انجام پرداخت‌ها رييس‌جمهور احساس كند كه آقاي همتي در جهت درستي حركت نمي‌كند خودش او را بركنار مي‌كند و نيازي براي برهم زدن وفاق نيست. محمد قسيم عثماني به عنوان مخالف استيضاح وزير اقتصاد گفت: استيضاح حق مجلس و نمايندگان است و كسي نبايد استيضاح هراسي داشته و استيضاح‌كنندگان را متهم كند؛ استيضاح نوعي توضيح خواهي نمايندگان از وزراي دولت است كه اين توضيحات مي‌تواند باعث اقناع مجلس شده و حتي مي‌تواند به تقويت جايگاه وزير كمك كند. وي افزود: همه استيضاح‌كنندگان به حق از شرايط بد اقتصادي گفتند كه اين اوضاع قابل انكار نيست و اين وضعيت نابسامان بديهي و اظهر من الشمس است اما وزير اقتصاد عامل اين شرايط نيست؛ حق داريم از ايشان توضيح بخواهيم اما حق نيست او را به اشتباه عامل و باني شرايط دانسته و حقي را ناحق كنيم. اين عضو كميسيون برنامه و بودجه گفت: دو محور اصلي استيضاح تورم و نرخ ارز بود؛ عامل اصلي تورم كسري بودجه هزار هزار ميليارد توماني است، بودجه‌اي كه دولت قبلي پيشنهاد داده و مجلس قبلي تصويب كرده است لذا حتما تامين كسري آثار تورمي دارد و عامل تورم اين دولت نيست بلكه مصوب‌كنندگان و پيشنهاد‌دهندگان بودجه در سال گذشته بودند.
دفاعيات همتي
وزير اقتصاد دولت چهاردهم در جلسه استيضاح خود ضمن دفاع از كارنامه‌اش اعلام كرد كه كشور با مشكلاتي مواجه است كه بيان كردن بسياري از آنها جايز نيست. وزير امور اقتصادي و دارايي در جلسه استيضاح خود در مجلس شوراي اسلامي گفت: من درباره نظام چنين فكري كه برويم و با امريكا مذاكره كنيم، ندارم. من سرباز وطن هستم و براي نظام تلاش مي‌كنم. عبدالناصر همتي وزير امور اقتصادي و دارايي در جلسه علني يكشنبه صحن مجلس شوراي اسلامي در جريان بررسي تقاضاي استيضاحش در اظهاراتي در دفاع از عملكرد خود گفت: موظف هستيم بر اساس حقيقت و عدالت و انصاف صحبت كنيم. دلايلي كه آقاي زنگنه گفتند اصلا به من مربوط نيست. وي ادامه داد: به خاطر سياست‌هاي گذشته براي كشور تنگنا ايجاد شده است. با بلند صحبت كردن مشكلات حل نمي‌شود. مگر مي‌شود از حساب شركت‌هاي دولتي پول برداشت كرد؟ آنان پروژه‌هاي خود را دارند. همتي تاكيد كرد: مسوول خزانه هستم و نمي‌توانم از شركت‌ها پول بگيرم. آقاي زنگنه موقعي كه مسوول تبليغات جنگ بودم شما ۴ سالت بود. من درباره نظام چنين فكري كه برويم و مذاكره كنيم، ندارم. من سرباز وطن هستم و براي نظام تلاش مي‌كنم.
همتي با اشاره به زمان رياستش در بانك مركزي گفت: تمام شرايطي كه ترامپ در آن زمان بر كشور ما تحميل كرده بود را در ذهنتان مجسم كنيد. ما با ۷ ميليارد دلار درآمد ارزي، ضربه محكمي به ترامپ زديم. او آرزو داشت كه ما تحت فشار قرار بگيريم و حالا مي‌گويد كه من فشار زيادي آوردم، اما اينها نگذاشتند. من به عنوان كسي كه ايستاده‌ام و توانسته‌ام كشور را اداره كنم، مي‌گويم كه اصل تامين مالي و ارز دست بانك مركزي بود و فشار امريكا نيز در اين زمينه بود. وي افزود: خواهش مي‌كنم وقتي درباره متغيرها مثلا درباره انس جهاني صحبت مي‌كنيم، نگوييم كه اين موضوعات به مسائل داخلي مربوط مي‌شود. انس حهاني چه ربطي با سكه داخلي دارد و آن با دلار سنجيده مي‌شود. همانطور كه صبح گفتم، ما برنامه داريم ناترازي‌هاي كشور را حل مي‌كنيم و كشور را در مسير مهم و اساسي كه مقام معظم رهبري ترسيم كرده‌اند، با قدرت جلو مي‌بريم.
وزير اقتصاد بيان كرد: ما روابط اقتصادي با كشورهاي منطقه را آغاز كرده‌ايم و اقتصاد خود را عليرغم فشار حداكثري و شرايط جنگ اقتصادي اداره خواهيم كرد. اجازه نخواهيم داد كشور در برابر فشارهاي زورگويانه ترامپ سر خم كند. كشور ما ۴۶ سال است كه در برابر فشارها و تنش‌ها مقاومت كرده است. من به عنوان وزير اقتصاد اين قول را به شما مي‌دهم كه با كمك و همفكري شما اين مرحله حساس را پشت سر خواهيم گذاشت. همتي اظهار كرد: ما اكنون در شب عيد هستيم و مردم با مشكلات اقتصادي مواجهند. سال آينده، سالي است كه موضوعات اسنپ بك و غروب برجام مطرح خواهد بود و ما بايد خودمان را براي اين چالش‌ها آماده كنيم. بايد با هم باشيم تا اين مرحله را پشت سر بگذاريم.
وي خطاب به نمايندگان مجلس گفت: خواهش مي‌كنم كمك كنيد تا دولت بتواند اين مسير پرسنگلاخ را با قدرت پيش ببرد. براي تأمين مالي توليد و رشد اقتصادي ۸ درصدي مورد تأكيد مقام معظم رهبري، برنامه‌هاي گسترده‌اي تدارك ديده‌ايم و اين برنامه‌ها به تدريج در حال اجراست. همتي افزود: خواهش مي‌كنم مسائل فردي را درگير مسائل اصلي انقلاب و كشور نكنيم. من ممكن است در اين ميز و صندلي نباشم اما من به همفكري شما نياز دارم. دولت آقاي دكتر پزشكيان اميدي در كشور ايجاد كرده و مقام معظم رهبري پشت اين دولت است و موفقيت دولت را موفقيت نظام مي‌دانند؛ موفقيت دولت به موفقيت تك تك اعضا و وزرا بستگي دارد. بنابراين، همانطور كه صبح توضيح دادم، مسائل اساسي كشور بسيار زياد است و من نمي‌توانم درباره برخي مسائل صحبت كنم زيرا منافع ملي اجازه نمي‌دهد. از شما خواهش مي‌كنم كه دست در دست هم مشكلات كشور را رفع كنيم.
وزير اقتصاد در ادامه در پاسخ به ۱۰ سوال مطرح شده در استيضاح گفت: از استيضاح استقبال مي‌كنم. استيضاح حق نمايندگان مجلس است و ما موظف هستيم كه شما را قانع كنيم. اگر نتوانستيم قانع‌تان كنيم، شما موظف به عمل وظيفه خود هستيد. اين جلسه را فرصتي براي تقويت همدلي و هم‌سويي در مقابل چالش‌هاي داخلي و خارجي مي‌دانم و بايد از اين فرصت استفاده كنيم تا اين چالش‌ها را برطرف كنيم.
همتي افزود: استيضاح جلوه‌اي از پيشرفت سياسي است، حتي اگر رنگ سياسي داشته باشد، نشان‌دهنده پختگي در اداره امور كشور است. اگر نمايندگان به هر دليلي اراده كنند كه وزيري را استيضاح كنند، اين اختيار آنهاست و هيچ فردي نمي‌تواند بگويد انگيزه آنها سياسي است. اين حق نمايندگان است و حتي سوال سياسي حقوق نمايندگان است و به آن احترام مي‌گذارم.
وي با بيان اينكه ۴ سوال اول استيضاح به عملكرد تيم اقتصادي است كه به آن پاسخ مي‌دهم و نمي‌گويم به من ربطي ندارد، گفت: در يك چالشي با رسانه‌ها، صحبت مي‌كردند و گفتند صبر كنيد رييس بانك مركزي توضيح مي‌دهد و گفتم به من ربطي ندارد و ايشان توضيح مي‌دهد؛ اين بدان معنا نيست كه پاسخگو نيستم. چرا از يك جمله من اينگونه برداشت مي‌كنند كه من پاسخگو نيستم. همتي افزود: من وزير اقتصاد و عضو دولت هستم و همه اعضاي دولت به مردم و در ارتباط با عملكرد دولت پاسخگو هستند. وي درباره نوسانات ارزي، ارزش پول، تورم و قيمت كالاهاي اساسي گفت: مهم‌ترين مساله اقتصاد كشور تورم است و آن هم تورم مزمن كه سال‌هاست گريبان‌گير اقتصاد كشور شده است. البته نرخ تورم اخيرا كاهشي شده و طبق اعلام مركز آمار، آخر بهمن ماه تورم سالانه از ۴۲ درصد به ۳۲ درصد كاهش يافته است. خواهش مي‌كنم نگوييد تورم را بالا مي‌بريد. هرچند كه ۳۲ درصد نيز رقم بالايي است و توجيهي ندارد اما با ارقام بالاي قبلي تورم مقايسه مي‌كنيم كه اين نرخ كاهشي شده و بيشتر روي آن كار مي‌كنيم. وزير اقتصاد بيان كرد: دوستان مي‌گويند همتي و بقيه برنامه‌اي ندارند اما مگر مي‌شود برنامه نداشته باشيم. ما از ساعت ۶ صبح تا ساعت ۱۰ و ۱۱ شب مدام در جلسه بوده و مسائل كشور را پيگيري مي‌كنيم. وي افزود: در بازه بلندمدت، علت تورم رشد نقدينگي فراتر از رشد توليد است. در كوتاه‌مدت نوسانات نرخ ارز انتظارات تورمي ايجاد مي‌كند و موجب تورم مي‌شود اما رشد نقدينگي ما ناشي از مسائلي است كه از گذشته باقي مانده و هنوز هم وجود دارد.
همتي اضافه كرد: در ۵ ماه گذشته، ۸۵۰ هزار ميليارد تومان كسري بودجه ۱۴۰۳ را با اقدامات مختلف مانند استجازه از رهبر معظم انقلاب، فروش اوراق و پيگيري ماليات و خصوصي‌سازي تأمين كرده‌ايم. مي‌گويد وزارت اقتصاد كاري نمي‌كند اما ۷۳ درصد از هزينه‌هاي جاري كشور توسط سازمان مالياتي تأمين مي‌شود. وي افزود: بالاي ۸۰ درصد هزينه‌هاي بودجه كشور را وزارت اقتصاد تامين مي‌كند پس مگر وزارت اقتصاد مي‌تواند كار نكند پس چگونه هزينه‌هاي جامعه تامين شود؟ يك ساعت پرداخت حقوق‌ها عقب نيفتاده است مگر وزارت اقتصاد وظيفه ديگري دارد و وظيفه تامين مالي كشور با اين وزارت خانه است.
وزير اقتصاد تاكيد كرد: در قانون برنامه هفتم صراحتا تصويب شده است كه بانك مركزي از نظر عملياتي مسوول كنترل ارز است. ريشه تورم به كسري بودجه و ناترازي بانك‌ها و تجارت برمي‌گردد. آيا مقصر ناترازي بودجه وزير اقتصاد است؟ دولت و مجلس و حكومت در ناترازي بودجه نقش دارند. با افتخار مي‌گويم سازمان امور مالياتي ۱۱۰۰ ميليارد تومان از بودجه را فراهم كرده است. ۹۰ هزار ميليارد تومان از مولد‌سازي محقق شده است. وي ادامه داد: اقتصاد ايران با توجه به تورم مزمني كه دارد يك اقتصاد منابع محور و نفتي بوده است. ضعف نظارتي در بانك‌ها جدي و وحشتناك است. موضوع نقدينگي فراتر از رشد تورم را به وجود مي‌آورد. وقتي برجام اتفاق افتاد و صادرات نفت زياد شد، رشد اقتصادي ما زياد شد و تورم كاهش پيدا كرد. در ۲۰ سال اخير در سه دوره در آستانه ابر تورم بوديم. سال ۹۷، ۹۹ و ۱۴۰۱. دو مورد از سال‌ها در دوره خودم بود كه در بانك مركزي مقابل اين تورم ايستاديم.
همتي تاكيد كرد: جلوي تورم را خواهيم گرفت و آن را كنترل مي‌كنيم. در حال حاضر به دنبال ايجاد ثبات پايدار در اقتصاد كلان كشور هستيم. به عنوان وزير اقتصاد نمي‌توانيم در مقابل رانت سكوت كنيم. وقتي دولت را تحويل گرفتيم نرخ ارز روند افزايشي پيدا كرده بود. اتفاقاتي كه در سوريه و لبنان افتاد كم چيزي نبود. ما بزرگ‌ترين رهبران مقاومت را از دست داديم و ترامپ اعلام رسمي جنگ اقتصادي عليه ايران انجام داد. هنوز ۳۵ درصد از ارز صادركننده‌ها برنگشته است. قيمت ارز واقعي نيست و ناشي از انتظارات تورمي است. ارز ۹۰ هزار توماني پايين مي‌آيد و بانك مركزي اين كار را انجام خواهد داد. فاصله بين نرخ ارز نيمايي و ارز بازار كم خواهد شد. وزير امور اقتصادي و دارايي در ادامه با اشاره به اثر بازار توافقي بر صادرات گفت: صادرات غير نفتي در ۵ ماهه منتهي به بهمن ۲۵ درصد و صادرات به ۱۵ كشور منطقه در اين مدت ۳۷ درصد، صادرات به اتحاديه اقتصادي اوراسيا ۲۷ درصد و صادرات پسته ۱۴۷ درصد، پتروشيمي ۴۷ درصد و زعفران ۱۷ درصد رشد داشته است؛ بنابراين خواهش مي‌كنم كه توجه كنيد سال گذشته كه تراز تجاري غير نفتي ما منفي ۱۷ ميليارد دلار بود، امسال با رشد ۱۹ درصدي اگر واردات طلا را استثنا كنيم، منفي ۳ ميليارد دلار شده است؛ الان اوضاع ما خيلي بهتر است و بنابراين نبايد اين القا را به بازار بكنيم كه شرايط ارزي ما بد است و بايد صبر كنيم كه تورم كاهش يابد؛ ما نبايد انتظار تورمي ايجاد كنيم. تورم و ارز را كنترل خواهيم كرد.
آخرين دفاعيات رييس‌جمهور
مسعود پزشكيان كه طبق قانون در جلسه استيضاح وزير حاضر بود، در بخشي از اين جلسه به دفاع از همتي پرداخت. مسعود پزشكيان در دفاع از عبدالناصر همتي وزير استيضاح شده اقتصاد در جلسه مجلس شوراي اسلامي، تصريح كرد: بهتر از من وضعيت را مي‌دانيد. خيلي وقت‌ها دوست ندارم مسائل را بگويم تا باعث نااميدي مردم و جامعه نشود. وظيفه ما ايجاد اميد و ايجاد باور و توانستن است. واقعيت اين است كه وقتي دولت را در دست گرفتم ناترازي در آب، برق، سوخت، بدهي‌هاي بالا در بخش‌هاي گندم و بهداشت وجود داشت. وزارت بهداشت ۹۰ هزار ميليارد توماني بدهي داشت. اعتبار گندم ۲۲۰ همت در اختيار داشت كه نياز به تامين بود. بازنشستگي و پايان خدمت هم بود. بدهي وزارت نيرو نيز چند هزار ميليارد بود. ۱۲۰-۱۳۰ همت هم به تامين اجتماعي بدهكار بوديم. پزشكيان ادامه داد: براي نگهداري جاده‌ها وزارت راه ۱۲۰ همت به پيمانكاران بدهكار بود. ۲۰۰ همت هم براي نگهداري جاده‌هاي موجودي نياز داشت كه هيچ كدام از اين پول‌ها را نداشتيم. در روز اول كار من هم شهيد هنيه را ترور كردند پس ما در جنگ تمام عيار اقتصادي و سياسي با دشمن هستيم و بايد حالت وضعيت جنگي بگيريم.اگر يكديگر را مقصر كنيم به پير و پيغمبر مشكلات كشور حل نمي‌شود.
رييس‌جمهور گفت: به هيچ‌وجه دوست نداشتم مازوت‌سوزي شود يا برق دستگاه‌ها و كارخانجات قطع شود، اما اگر اين كار را نمي‌كرديم برق مردم قطع مي‌شد و بر سر مردم بلا مي‌آمد. از صنعتگران و توليدكنندگان عذرخواهي مي‌كنم. مگر مي‌شود كه انرژي داشته باشيم و در اختيار مردم نگذاريم. تغيير و تحولات روند و فرآيند است. رييس‌جمهور ي تاكيد كرد: با امضاي ترامپ كلي از نفتكش‌ها و كشتي‌هاي گاز كشور روي آب مانده و فكر مي‌كنند كه چطور انرژي را به مقصد برسانيم. قطر، عراق، تركيه و ساير كشورهاي بدهكار به ايران بدهي‌شان را پس نمي‌دهند.
وي در ادامه گفت: مشكل ما نفر نيست. خيلي ساده با دو رييس قوه ديگر تصميم گرفتيم تا كاري را انجام دهيم، اما نتوانستيم بلكه گروه ديگري بايد مي‌آمدند تا كار پيش برود. ما در جنگ هستيم و دشمن مي‌خواهد ما اختلاف داشته باشيم. ۶ ماه است كه كار را بر دوش گرفته‌ايم آيا در اين مدت مي‌توان معجزه كرد؟ با تمام وجودمان تلاش مي‌كنيم تا مشكلات مردم حل شود. وي تصريح كرد: به خدا، به پير و پيغمبر دنبال حل مشكلات مردم هستيم. چند بار از رهبري اجازه برداشت از صندوق توسعه ملي گرفتيم. براي تامين معيشت مردم ۱ ميليارد دلار برداشت كرديم. برنامه گذاشته‌ايم تا سال آينده معيشت و اقتصاد خانواده‌ها بهتر شود.
پزشكيان ادامه داد: بنده خودم مستقيما با سرمايه‌گذاران صحبت مي‌كنم تا بيايند و سرمايه‌گذاري كنند. جنگ اقتصادي فعلي بسيار بسيار بدتر از جنگ تحميلي است. يارانه و حقوق شب عيد را بايد پرداخت كنيم و مسوول پرداخت‌ها وزارت اقتصاد است. اگر اين وزارتخانه مشكل پيدا كند ۳ ماه همه‌چيز عقب مي‌افتد تا فرد جديد وارد كار شود.
رييس‌جمهور همچنين تاكيد كرد: ما مشكل داريم، ولي با تمام وجود دنبال حل مشكلات كشور هستيم. سياست رهبري درباره امريكا را حمايت و همراهي مي‌كنيم، اما نياز به همراهي و همدلي مجلس داريم. اگر روند استيضاح وزرا ادامه يابد، نمي‌توانيم مشكلات كشور را حل كنيم. وي ادامه داد: بودجه كشور را مصوب كرديم اگر پول ديگري وجود داشته باشد شما بگوييد تا آن را‌برداريم و هزينه كنيم. مسائل‌مان را با همدلي و هماهنگي انجام داده‌ايم. اين طور نيست كه ما نخواهيم مشكلات را حل كنيم و برخي ما را هُل مي‌دهند تا مشكلات حل شود. بنده هيچ انگيزه‌اي براي رياست ندارم و اگر هم مسووليت را بر عهده گرفتم براي حل مشكلات كشور است. پزشكيان ادامه داد: براي حل مشكلات ناچار به حل مشكلات ديگري هستيم. آنان دنبال ايجاد اختلاف در داخل هستند تا به اهداف‌شان برسند. باور دارم هر تصميمي مجلس بگيرد آن را اجرا مي‌كنيم، اما نتيجه آن در جامعه لزوما موجب حل مشكلات نمي‌شود. رييس‌جمهور ادامه داد: به همه امور كشور واقف هستيم و داشته‌هايمان را مي‌دانيم. براي حل مشكلات در حال رفع مشكلات با همسايگان هستيم و در حال تمركززدايي از تهران و سپردن مسووليت‌ها به استاندارانيم. نمي‌خواهم مشكلات را از تريبون مجلس بگويم تا دشمن سوءاستفاده كند .
وي تاكيد كرد: نبايد بر سر راه دولت كارشكني كرد. از مردم هم عذرخواهي مي‌كنيم. برنامه‌هاي گذشته را مجددا چكش‌كاري كرده‌ايم، اما براي اجراي آنها نيازمند همدلي و همراهي هستيم. طبيعتا هر مداخله‌اي انجام شد عده‌اي صداي‌شان در مي‌آيد، اما كمك كنيد تا مشكلات به نفع مردم حل شود. رييس‌جمهور گفت: اين طور نيست كه همتي دستور دهد و بقيه اجرا كنند. هرگز اين طور نيست. بنده معتقدم گفت‌وگو با امريكا مشكلات را حل مي‌كند، اما وقتي رهبري گفتند نبايد با امريكا گفت‌وگو كرد ما هم گفتيم چشم، گفت‌وگو نمي‌كنيم. بنده معتقد به گفت‌وگو هستم، اما روي نظر رهبري و براساس اعتقادمان مي‌ايستيم. رهبري جهت كار را مشخص مي‌كنند و براي همراهي با ايشان بايد جهت كار تغيير كند و اين اتفاق زمان‌بر است.
پزشكيان متذكر كرد: با حذف كردن جز بي‌ثباتي، ناامني و تشديد مشكلات بازار نمي‌توان مشكلات را حل كرد. تا الان كمك كرده‌ايد؟ به همين مسير ادامه دهيد. ما دست‌تان را مي‌بوسيم. نبايد اجازه دهيم مردم نگران شوند. ما در سال آينده كالابرگ مجلس را پر و پيمان‌تر اجرا مي‌كنيم. در بخش بهداشت و درمان ۹۰ همت دلار از آقا اجازه گرفته‌ايم تا پرداخت شود. آيا اين بدهي به اين دولت ارتباط دارد يا روند به جا مانده از گذشته است؟ در حوزه‌هاي فرهنگي و اجتماعي نيز همين روندها وجود دارد. وي تاكيد كرد: براي حل ناترازي‌ها به همراهي و همكاري شما نياز داريم. اگر به اين مساله ورود نكنيم، شك نكنيد كه سال آينده وضعيت بدتر مي‌شود. اميدوارم شما عزيزان به همكاري‌تان ادامه دهيد. در چارچوب سياست‌هاي رهبري و قانون برنامه عمل مي‌كنيم. آقا گفتند شما براي حل مشكلات برويد و تصميم بگيريد هر جا نياز به كمك من داشت كمك‌تان مي‌كنم. رهبري در جلسه با سران قوا اين مساله را بيان كردند. ما هم تلاش مي‌كنيم مشكلات را حل كنيم. پزشكيان تاكيد كرد: ما هم مثل شما مي‌خواهيم مشكلات جامعه و مردم حل شود، اما از اين ترس دارم با روندي كه شما در پيش گرفته‌ايد، مشكلات بدتر شود. به خدا مديريت در ۶ ماه قابل تغيير نيست. به وحدت، همدلي، انسجام و وفاق نيازمنديم. دشمنان ايران محكم ايستاده‌اند و ما هم بايد دست به دست هم بدهيم تا حل شود.
پايان همتي
نمايندگان مجلس بعد از استماع نظرات متقاضيان استيضاح، دفاعيات رييس‌جمهور و وزير اقتصاد به استيضاح عبدالناصر همتي راي دادند. نمايندگان مجلس شوراي اسلامي با ۱۸۲ راي موافق، ۸۹ راي مخالف و يك راي ممتنع و يك راي باطله از مجموع ۲۷۳ راي ماخوذه، راي اعتماد خود از عبدالناصر همتي را پس گرفتند. محمدباقر قاليباف رييس مجلس بعد از اعلام نتيجه آراي استيضاح همتي وزير اقتصاد گفت: بنابراين آقاي همتي موفق به اخذ راي اعتماد مجدد از نمايندگان مجلس نشدند. طبق اعلام مجلس، رييس‌جمهور سه ماه زمان دارد تا وزير جديد اقتصاد را براي دريافت راي اعتماد به نمايندگان معرفي كند. تا آن زمان اين وزارتخانه با سرپرست منصوب شده از سوي پزشكيان به كار خود ادامه خواهد داد.
رحمت‌الله اکرمی سرپرست وزارت اقتصاد شد
با استیضاح وزیر اقتصاد از سوی مجلس، رحمت الله اکرمی سرپرست وزارت امور اقتصادی و دارایی شد. اکرمی تا پیش از این در سمت معاون وزیر اقتصاد در نظارت مالی و خزانه‌داری کل کشور، فعالیت می‌کرد. همچنین او برای مدت ۲ ماه، از شهریور تا آبان ۱۳۹۷ سرپرستی وزارت امور اقتصادی و دارایی را برعهده داشته است.