سردرگمي در بازارها

در دومين روز كاري هفته شاخص‌هاي بازار سهام كار خود را با سبزپوشي آغاز كردند و توانستند يك معاملات نسبت سبزي را نسبت به روزهاي گذشته تجربه كنند. اين شرايط درحالي است كه در روز استيضاح وزير اقتصاد بازارهاي موازي شرايط چندان قابل توجهي را تجربه نكردند و چشم همه بازارها به مجلس و جلسه استيضاح وزير بود. در جلسه علني مجلس شوراي اسلامي، استيضاح عبدالناصر همتي، وزير اقتصاد و امور دارايي، روز گذشته آغاز شد و در نهايت مجلس راي اعتماد خود را از همتي پس گرفت.

همتي در اين جلسه به دفاع از عملكرد خود پرداخت و به سوالات نمايندگان در خصوص وضعيت بازار بورس پاسخ داد. وي با اشاره به سوالات مطرح شده، اظهار داشت: «اين سوالات شباهت زيادي به سوالات استيضاح دو سال قبل دارد و به نظر مي‌رسد از آن زمان كپي‌برداري شده است. من همواره از بازار بورس حمايت كرده‌ام و پشت اين بازار ايستاده‌ام. بازار سرمايه يكي از منابع مهم تأمين مالي براي بخش توليد است و از طريق آن مي‌توانيم به اهداف كلان اقتصادي، از جمله تحقق رشد ۸ درصدي كه مورد تأكيد مقام معظم رهبري است، دست يابيم.»

وزير اقتصاد همچنين افزود: «تلاش ما اين است كه برنامه‌هاي اقتصادي را به گونه‌اي طراحي كنيم كه اقتصاد مردمي شود. جهت‌گيري‌هاي ما در اين حوزه كاملاً مشخص است و بر همين اساس اقدامات لازم را انجام مي‌دهيم.» همتي در ادامه به عملكرد بازار بورس در ماه‌هاي اخير اشاره كرد و گفت: «در گذشته شاهد رشد ۴۰ درصدي بورس بوديم و در پنج ماه گذشته نيز بيش از ۴۰۴ هزار ميليارد تومان اوراق منتشر شده است. ما به‌طور شبانه‌روزي در تلاش هستيم تا مشكلات اين بخش را برطرف كنيم و اجازه ندهيم چالشي در اين بازار ايجاد شود.» با شروع به كار دولت چهاردهم، بازار بورس تهران تغييراتي را تجربه كرد و تا حدودي روند مثبتي در پيش گرفت. در روزهاي آغازين فعاليت دولت، بحث‌هاي زيادي درباره تغيير رياست سازمان بورس مطرح شد كه در نهايت منجر به تغيير مديريت اين سازمان شد. با انتصاب عبدالناصر همتي به عنوان وزير اقتصاد، مجيد عشقي، رييس پيشين سازمان بورس، جاي خود را به حجت‌الله صيدي داد. صيدي در ابتداي فعاليت خود توانست عملكرد نسبتاً مثبتي از خود نشان دهد و بازار بورس در بازه‌اي كوتاه شاهد رشد و بازدهي قابل توجهي بود. با اين حال، در هفته‌ها و ماه‌هاي اخير، به دليل افزايش نااطميناني‌هاي اقتصادي و سياسي، بازار بورس با نوساناتي همراه شده و روندي ناپايدار را تجربه كرده است. تغيير رييس سازمان بورس در ابتدا با واكنش مثبت سرمايه‌گذاران همراه بود و اعتماد نسبي به بازار بازگشت. اما به مرور زمان، ادامه برخي سياست‌ها مانند محدوديت دامنه نوسان و همچنين تحولات كلان اقتصادي و سياسي، باعث كاهش اعتماد سرمايه‌گذاران شد. اين موضوع روند بازار را تحت تأثير قرار داد و شاهد كاهش نسبي شاخص‌هاي بورس بوديم. علاوه بر تصميمات داخلي سازمان بورس، عوامل خارجي مانند تحولات سياسي، افزايش نرخ تورم، نوسانات نرخ ارز و چالش‌هاي بين‌المللي نيز بر عملكرد بازار سرمايه تأثير گذاشته‌اند. اين عوامل باعث شده‌اند كه بازار بورس تهران در هفته‌هاي اخير روزهاي چندان مثبتي را تجربه نكند و سرمايه‌گذاران با احتياط بيشتري عمل كنند.

استيضاح وزير اقتصاد در حالي در مجلس مطرح شده كه بازار بورس با چالش‌هاي متعددي روبرو است. دفاعيات همتي از عملكرد خود و تأكيد بر حمايت از بازار سرمايه، نشان‌دهنده تلاش دولت براي بهبود شرايط اقتصادي است. با اين حال، به نظر مي‌رسد تا زماني كه نااطميناني‌هاي اقتصادي و سياسي برطرف نشوند، بازار بورس همچنان با نوساناتي همراه خواهد بود. نقش سياست‌هاي كلان اقتصادي و تصميمات سازمان بورس در آينده اين بازار بسيار حياتي است و نيازمند اقدامات سريع و موثر از سوي مسوولان است.

روز گذشته وزير اقتصاد نتوانست از مجلس راي اعتماد بگيرد و به گفته كارشناسان اين موضوع مي‌تواند تاثير منفي بر روي بازار سهام داشته باشد. نمايندگان مجلس توضيحات همتي درباره عملكردش در وزارت اقتصاد و دارايي را قانع‌كننده ندانستند و به استيضاح او راي مثبت دادند. بر اين اساس نمايندگان با ۱۸۲راي موافق، ۸۹ راي مخالف، ۱ راي ممتنع و ۱راي باطله از مجموع ۲۷۳ راي به عبداناصر همتي راي اعتماد ندادند. مهم‌ترين علت عدم راي اعتماد به همتي توسط نمايندگان افزايش نرخ دلار است. اگر بخواهيم واقع‌بين باشيم نياز بود كه قيمت دلار در اقتصاد كشور افزايش يابد؛ چراكه قيمت دلار نيمايي كاربرد چنداني در اقتصاد كشور نداشته و همواره صنايع مجبور بودند از نرخ دلار بازار آزاد استفاده كنند تا بتوانند كارهاي خود را پيش ببرند و به نوعي برنامه كاري صنايع با دلار بازار آزاد پيش نميرفت درنتيجه نمي‌توان انتظار چنداني از نرخ دلار داشت؛ چراكه مدت‌ها بود كه نرخ دلار نيمايي بدون استفاده شده بود.

به‌طور كلي به نظر مي‌رسد طي روزهاي پيش رو بازارهاي مالي شرايط قابل قبولي را تجربه كنند و احتمالا شاهد اصلاح بورس و نزول بازارهاي موازي باشيم. علت اين موضوع نيز استيضاح وزير اقتصاد است و تا زمان معرفي سرپرست جديد شاهد يك سردرگمي نسبي در بازارها خواهيم بود.

بازار از نگاه معاملات

طي دومين روز كاري هفته يعني يكشنبه 13 اسفند 1403، شاخص كل بورس تهران با رشد ۱۶ هزار و ۶۳۲ واحدي معادل ۰.۵۸ درصدي به تراز ۲ ميليون و ۸۷۰ هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن نيز ۲۴۷ واحد معادل۰.۰۳ واحد رشد كرد و به تراز ۸۴۶ هزار و ۲۵۹ واحدي رسيد. در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس ۱۱ واحد كاهش داشت و به تراز ۲۶ هزار و ۸۱ واحدي رسيد. از ميان ۶۸۰ نماد بازار سرمايه در اين روز ۲۴۱ نماد مثبت و ۳۰۸ نماد منفي بودند. همچنين ۹۲ نماد معادل ۱۳ درصد از كل نمادها در صف خريد و ۱۰۰ نماد معادل ۱۴ درصد نيز در صف فروش قرار داشتند.

در اين روز صنايع لاستيك و پلاستيك، خودرو، حفاري، هتل و رستوران، بانك‌ها و موسسات اعتباري، فعاليتهاي مرتبط با اوراق بهادار، خرده فروشي، باستقناي وسايل نقليه موتوري، مواد شيميايي متنوع، نرم افزار و خدمات، فراورده‌هاي نفتي، ماشين الات، ليزينگ، ساير محصولات غذايي، مخابرات، سخت افزار و تجهيزات، شرينجات، سرمايه‌گذاري، اهن و فولاد، حمل و نقل از طريق خقوط راه اهن، ساير مواد معدني و بيمه ارزش بازار مثبت را ثبت كردند.

شاخص‌هاي بورسي اعم از شاخص كل، شاخص هم‌وزن و شاخص فرابورس در حالي مثبت شدند كه روز يكشنبه جلسه استيضاح عبدالناصر همتي، وزير امور اقتصاد و دارايي برگزار شد. هر چند نتيجه جلسه استيضاح همتي در مجلس به بعد از زمان بسته شدن معاملات امروز بازار بورس كشيده شد اما به نظر مي‌رسد واكنش بازار به استيضاح وزير «خنثي» بوده است. يك گمانه مهم در مورد واكنش صعودي بازار در روز استيضاح وزير آن است كه معامله‌گران و فعالان بورسي، انتظاري از بابت بركنار شدن وزير اقتصاد در جريان برگزاري جلسه استيضاح اين روز در صحن علني مجلس نداشتند. با اين حال، ساعتي بعد از اتمام زمان فعاليت بورس در روز جاري، نتيجه جلسه استيضاح وزير اقتصاد مشخص شد و نماينده‌هاي مجلس راي اعتماد خود را از همتي پس گرفتند. بايد ديد امروز بورس چه واكنشي به بازار نشان خواهد داد.