بدقولي بازرگانان روس

تعادل|

گردش مالي بازار وارداتي اوراسيا به بزرگي 419 ميليارد دلار است؛ اما سهم ايران از اين بازار بزرگ به نيم درصد هم نمي‌رسد. رييس اتاق بازرگاني گيلان، با اعلام اين آمار مي‌گويد: اگرچه تحريم مشكلات متعددي را براي كشور به وجود آورده و مانعي بزرگ در جهت فعاليت‌هاي تجار و توليدكنندگان ايراني در تعامل با شركاي خارجي است اما مشكل بزرگ‌تر وجود وضع مقررات خلق الساعه و قوانين دست‌و پاگيري است كه بدتر از تحريم در حال آسيب زدن به داد و ستدها با شركاي خارجي است. او در عين حال، از بدقولي‌هاي تجار روس در عمل به تعهدات‌شان نيز مي‌گويد. به گفته او، تعامل ما با تجار روس دو چالش عمده دارد؛ نخست اينكه آنها از تجارت با ايران و تجار ايراني استقبال مي‌كنند اما بعد از اينكه به شهرهاي‌شان برمي‌گردند به دلايل گوناگون از جمله وجود قوانين دست و پاگير براي تعامل بازرگانان با يكديگر از پيگيري و ادامه همكاري منصرف مي‌شوند. مشكل دوم اما به گفته او اين است، كه بيشتر تجّاري كه به اسم تاجر روسی با ما همكاري مي‌كنند بيشتر ايراني‌هايي هستند كه به روسيه رفته‌اند و آنجا مقيم شده‌اند. مساله اين است كه آگاهي بخشي لازم به شركت‌هاي روسي و كشورهاي حوزه اوراسيا براي معرفي بازار ايران انجام نشده و اين چالشي بزرگ در مراودات دو طرف به وجود آورده است.

سهم ايران از بازار اوراسيا

با وجود پتانسيل بالاي حوزه اوارسيا ما سهم بسيار ناچيزي از اين بازار داريم. استناد به آمار گمرك كشور، گفت: از بازار وارداتي ۴۱۹ ميليارد دلاري اعضاي اتحاديه اقتصادي اوراسيا تنها ۰.۴ درصد سهم ايران است. از مجموع واردات كالاي اين كشورها، حدود ۴۳ ميليارد دلار مربوط به محصولات كشاورزي و غذايي است كه با توجه به نياز وارداتي روسيه به اين محصولات، گيلان مي‌تواند از اين فرصت استفاده كند. رييس اتاق بازرگاني گيلان، همچنين به صادرات ۳۹۰ ميليون دلاري كالا از گمركات گيلان به ۵ كشور عضو اتحاديه اوراسيا در ۱۰ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ اشاره كرد كه ۲۴ درصد از كل صادرات ايران به اين كشورها را شامل مي‌شود. وي در اشاره به جزييات صادرات ايران به اين حوزه گفت: «ايران به روسيه ۹۶۵ ميليون، ارمنستان ۴۱۶ ميليون، قزاقستان ۲۱۹ ميليون، قرقيزستان ۸۱ ميليون و بلاروس ۲۱ ميليون دلار كالا صادر كرده است.»سامان نظري، در نشست خود با خبرنگاران با اشاره به محصولاتي مانند برنج، چاي، زيتون، گياهان دارويي، بادام‌زميني، سبزيجات، آبزيان و كيوي به عنوان محصولات منحصربه‌فرد و باكيفيت گيلان، افزود كه اين استان از ديرباز مركز تجارت با روسيه و ساير كشورهاي عضو اوراسيا بوده و با توجه به اشتراكات سياسي، آشنايي با فرهنگ تجاري و سازوكارهاي اداري اين كشورها، امكان گسترش تجارت خارجي با آنها وجود دارد، به ويژه كه با راه‌اندازي سراي تجاري ايرانيان در آستراخان روسيه، امكان بهره‌برداري از اين ظرفيت بسيار بالاست.

بدعهدي روس‌ها

او در بخش ديگري از اظهاراتش از بدقولي‌هاي تجار روس در عمل به تعهداتشان گفت. نظري توضيح داد: تعامل ما با تجار روس دو چالش عمده دارد، نخست اينكه آنها از تجارت با ايران و تجار ايراني استقبال مي‌كنند اما بعد از اينكه به شهرهايشان برمي‌گردند به دلايل گوناگون از جمله وجود قوانين دست و پاگير براي تعامل بازرگانان با يكديگر از پيگيري و ادامه همكاري منصرف مي‌شوند. مشكل دوم اما به گفته او اين است كه بيشتر تجاري كه به اسم تاجر روس با ما همكاري مي‌كنند بيشتر ايراني‌هايي هستند كه به روسيه رفته‌اند و آنجا مقيم شده‌اند. مساله اين است كه آگاهي بخشي لازم به شركت‌هاي روسي و كشورهاي حوزه اوراسيا براي معرفي بازار ايران انجام نشده و اين چالشي بزرگ در مراودات دو طرف به وجود آورده است. او تاكيد كرد، معرفي بازار ايران براي تجار روسيه و حوزه اوراسيا بايد از اولويت‌هاي دولت و سفارتخانه‌هاي ما در آن كشورها باشد تا بازرگانان آن كشور ضمن آگاهي يافتن از ظرفيت‌ها و توانايي‌هاي ما به فكر ارتباط گرفتن با تجار ايراني برآيند و درصدد همكاري و تعامل برآيند. او توافقنامه تجارت آزاد ايران و اتحاديه اقتصادي اوراسيا را فرصتي براي رونق تجاري كشور دانست و بر لزوم پرهيز از اعلام چشم‌اندازهاي دور از دسترس و ارايه راهكارهاي غير واقعي تأكيد كرد. نظري همچنين انتقادهايي كه برسر احداث خط آهن رشت - آستارا وجود دارد را نيز رد كرد و گفت بيشتر انتقادها متوجه طرف روسی است تا طرف ايراني.

موانع داخلي و خارجي

رييس اتاق بازرگاني گيلان در ادامه، رفع موانع داخلي مانند پيش‌بيني‌ناپذيري قوانين اقتصادي، فرسودگي ناوگان حمل‌ونقل و چند نرخي‌بودن ارز و همچنين در بعد خارجي رفع موانع تجاري را ضروري دانست. او گفت: وضع مقررات خلق الساعه و وضع قوانين دست‌و پاگير بدتر از تحريم بر فعاليت‌هاي اقتصادي استان گيلان اثر گذاشته است. اين درست است كه تحريم مشكلات متعددي را براي كشور به وجود آورده و مانعي بزرگ در جهت فعاليت‌هاي تجار و توليدكنندگان ايراني در تعامل با شركاي خارجي است اما مشكل بزرگ‌تر وجود مقررات دست و پاگيري است كه بدتر از تحريم در حال آسيب زدن به داد و ستدها با شركاي خارجي است. در حالي كه اگر اين مقررات اصلاح شوند بسياري از موانع براي تعامل با شركاي خارجي برطرف مي‌شود. نظري در ادامه بر لزوم بازسازي و توسعه زيرساخت‌هاي كشور تاكيد كرد و گفت: قطعي برق و كمبود گاز آسيب‌هاي جدي به واحدهاي توليدي وارد كرده و اين مساله سبب شده است تا ظرفيت توليد تحت تاثير قرار بگيرد و اگر دولت براي ماه‌هاي آينده فكر جدي براي حل اين معضلات نكند بحران‌هاي بيشتري دامنگير واحدهاي توليدي خواهد شد كه قطعا در تعاملات خارجي ما نيز اثر مي‌گذارد.

پيشنهاد روس‌ها براي تبديل انزلي به دپوزون كالاي اساسي

از دو ماه گذشته، روسيه اعلام كرده بود كه از 15 فوريه (27 بهمن) صادرات ذرت و جو را به ايران متوقف مي‌كند. در همان زمان برخي از فعالان اين حوزه هشدار داده بودند كه دولت بايد سريعا اقدام كند، اتاق بازرگاني بايد پيگيري موثري داشته باشد و ديپلماسي اقتصادي ما بايد فعال شود. حال بنابه گفته‌هاي طاعتي مقدم رييس سازمان منطقه آزاد انزلي، شركت‌هاي روسي پيشنهاد داده‌اند كه منطقه آزاد انزلي به عنوان پايگاهي براي ذخيره و توزيع كالاهاي اساسي روسيه در منطقه تبديل شود. اين طرح مي‌توانست ايران را به مركز توزيع كالاهاي اساسي روسيه در خاورميانه تبديل كند. طاعتي مقدم با اشاره به اهميت اين پيشنهاد، خواستار بررسي جدي‌تر و فراهم كردن شرايط لازم براي اجراي آن شد. او تأكيد كرد كه منطقه آزاد انزلي مي‌تواند با جذب سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي و همكاري با شركت‌هاي روسي، به يك قطب مهم تجاري و اقتصادي تبديل شود. با اين حال، به نظر م يرسد اين پيشنهاد تاكنون مورد توجه جدي قرار نگرفته و شرايط لازم براي اجراي آن مهيا نشده است. اين در حالي است كه با ممنوعيت صادرات ذرت و جو از روسيه، ايران با چالش‌هايي در تأمين اين كالاهاي اساسي از مرزهاي شمالي مواجه شده است. اگر پيشنهاد شركت‌هاي روسيه عملي مي‌شد، ايران مي‌توانست از اين محل آسيب كمتري ببيند و حتي به عنوان يك هاب منطقه‌اي براي توزيع كالاهاي اساسي عمل كند.

نقش ديپلماسي در تسهيل روابط اقتصادي

در ادامه اين نشست، فرهاد شفقتي، نايب‌رييس اتاق بازرگاني گيلان، نيز بر اهميت رفع موانع ديپلماتيك در توسعه روابط تجاري ايران با كشورهاي اين منطقه تاكيد كرد. شفقتي با اشاره به نقش ديپلماسي در تسهيل روابط اقتصادي و ايجاد فضاي اعتماد بين كشورها، بر لزوم تلاش براي بهبود و گسترش روابط ديپلماتيك با كشورهاي عضو اوراسيا تاكيد كرد. او گفت كه رفع موانع ديپلماتيك مي‌تواند به تسهيل تجارت، جذب سرمايه‌گذاري و توسعه همكاري‌هاي اقتصادي بين ايران و اين كشورها كمك كند.

او همچنين بر نقش اتاق بازرگاني گيلان در حمايت از تلاش‌هاي ديپلماتيك و تسهيل ارتباط بين فعالان اقتصادي ايراني و شركاي تجاري آنها در كشورهاي اوراسيا تاكيد كرد. شفقتي با تاكيد بر مزيت‌هاي گيلان به عنوان پل ارتباطي ايران با اوراسيا، لزوم بهره‌گيري از اين ظرفيت براي افزايش صادرات و واردات با كشورهاي عضو اين اتحاديه اقتصادي و همچنين تسهيل روابط تجاري و حمايت از فعالان اقتصادي را خواستار شد.

دروازه ورود ايران به بازار اوراسيا و روسيه

رييس اتاق مشترك ايران و روسيه، نيز سخنران ديگر اين نشست بود. وي با اشاره به ظرفيت‌هاي بالاي بازار روسيه، بر لزوم افزايش حجم صادرات كالاهاي ايراني به اين كشور تاكيد كرد و گفت كه حجم فعلي صادرات كالاهاي ايراني به روسيه متناسب با ظرفيت‌هاي موجود نيست. تيزهوش تابان تصريح كرد، بايد تدابير و راهكارهاي لازم براي توسعه صادرات و رفع موانع پيش روي صادركنندگان اتخاذ شود.

او همچنين بر نقش استان گيلان به عنوان دروازه ورود ايران به بازار اوراسيا و روسيه تاكيد كرد و توجه ويژه به توسعه زيرساخت‌هاي تجاري و لجستيكي اين استان براي تسهيل صادرات را خواستار شد. وي با اشاره به اهميت ايجاد و تقويت ارتباطات تجاري براي توسعه همكاري‌هاي اقتصادي، بر لزوم برگزاري رويدادهاي تجاري، نمايشگاه‌ها و نشست‌هاي مشترك بين تجار ايراني و روسي تاكيد كرد.

رييس اتاق مشترك ايران و روسيه همچنين بر نقش اتاق‌هاي بازرگاني و تشكل‌هاي اقتصادي در تسهيل ارتباطات تجاري بين دو كشور تاكيد كرد و حمايت دولت از اين نهادها براي ايفاي نقش موثرتر در اين زمينه را خواستار شد. او خاطرنشان كرد كه استان گيلان به دليل موقعيت جغرافيايي و نزديكي به روسيه، مي‌تواند نقش مهمي در توسعه ارتباطات تجاري بين دو كشور ايفا كند. تيزهوش تابان همچنين از توافقات جديد ميان قطعه‌سازان ايراني با خودروسازهاي روسيه خبر داد و گفت به زودي صادرات قطعات‌سازان ايراني به روسيه آغاز خواهد شد.