تفکیک جنسیتی در مدارس ابتدایی ضروری نیست
وزیر اسبق آموزش و پرورش در واکنش به دلواپسی برخی مقامات محلی در شهرستان‌ها از مختلط بودن برخی مدارس گفت: در سطوح سنی پایین، تفکیک جنسیتی دانش‌آموزان ضروری نیست.
به گزارش تجارت نیوز، روز شنبه در دیدار مدیران مدارس با وزیر آموزش و پرورش، مدیر یک مدرسه شبانه‌روزی در یک شهرستان، از ابراز نگرانی بعضی از نهادهای محلی این شهرستان نسبت به اختلاط دختر و پسر در این مدارس گلایه کرد.
نظر مدیر یکی از مدارس شبانه‌روزی را در این زمینه جویا شدیم و او در گفت‌وگو با ما در این باره توضیح داد: علی‌رغم وسعت حوزه‌ای که در شهرستان ما وجود دارد، منطقه‌مان کم‌جمعیت است. به خاطر همین، اگر مدارس فقط دخترانه یا پسرانه باشند، جوابگو نیستند و در نتیجه نمی‌توانیم کلاس تشکیل دهیم. برای اینکه هم بتوانیم معلم به این‌ها اختصاص دهیم، هم تعداد دانش‌آموزان به حدی برسد که بتوانیم برایشان کلاس بگیریم کلاس‌ها باید به‌صورت مختلط برگزار شوند.
به گفته وی، برخی نهادهای محلی و برخی نمایندگان شهرستان در مجلس، خواستار تفکیک جنسیتی کلاس‌ها هستند، اما به محض اینکه تفکیک صورت بگیرد، از طرف وزارت‌خانه آموزش و پرورش کلاس تعلق نمی‌گیرد و مدرسه تعطیل می‌شود. البته خوشبختانه در منطقه ما از نظر ساختمان مشکلی وجود ندارد و تنها تعداد پایین دانش‌آموزان مشکل‌ساز است.
«مرتضی حاجی» وزیر اسبق آموزش و پرورش به تشریح دیدگاه خود در این خصوص پرداخت و به خبرنگار ایلنا گفت: دو نکته به نظر من می‌رسد؛ اول اینکه مدارس مورد اشاره، علی‌القاعده مدارس بالاتر از دوره ابتدایی هستند، زیرا از سال‌های قبل در روستاها حتی مدارسی با دو یا سه دانش‌آموز برای دوره ابتدایی تشکیل می‌شده و همیشه هم مختلط بوده است. هیچ زمانی هم کسی ایرادی از این بابت نگرفته، دانش‌آموزان دوره ابتدایی در کنار هم بوده‌اند، در کلاس‌ها درس‌شان را می‌خوانده‌اند و معلم‌شان هم مشترک بوده است.
وی ادامه داد: پایه‌های اول، دوم و سوم را نیز علی‌رغم تفاوت در محتوای درسی یک معلم اداره می‌کرده، چون تعداد دانش‌آموزان کم بوده است، یعنی برای مثال هیچ‌وقت گفته نمی‌شد چون ۲ دانش‌آموز سال دوم ابتدایی داریم، کلاس این پایه تشکیل نشود. بلکه تشکیل می‌شد، اما همزمان با آن، کلاس اول و سوم نیز در همان محیط برگزار می‌شد. هیچ مشکلی هم وجود نداشت و هیچ‌کس هم ایراد شرعی نسبت به این قضیه نمی‌گرفت.
حاجی ادامه داد: من فکر می‌کنم این بیشتر مربوط به دوره متوسطه باشد که در آن مسئله قدری متفاوت است؛ اولاً از لحاظ سنی وضعیت بچه‌ها تغییر کرده، ثانیاً باید توجه کنیم که اصل قضیه تأمین حقوق فرزندان کشور برای دسترسی به آموزش رایگان تا پایان دوره متوسطه است؛ یعنی هیچ‌جای قانون اساسی اجازه نداده که اگر شما در یک منطقه‌ای دانش‌آموز کم داشتید، حق آن تعداد کم دانش‌آموز ضایع شود. این حق برای همه بچه‌ها است. حتی اگر یک دانش‌آموز در یک منطقه محروم فاقد دبیرستان وجود داشته باشد، باید تدبیری اندیشیده شود که حق او ادا شود. این حقی قانونی و شرعی بر ذمه دولت جمهوری اسلامی است و باید آن را تأمین کند. حال اگر امکانات، از نظر ساختمان یا معلم متخصص این اجازه را نمی‌دهد، توجیهی برای این نیست که حق آن فرزند نادیده گرفته شود و ادا نگردد. باید راه‌حلی برایش پیدا کرد.
وزیر آموزش و پرورش دوره اصلاحات توضیح داد: راه‌حل‌هایی که از گذشته وجود داشت یکی همین مدارس شبانه‌روزی بود که برای دوره متوسطه مختلط نبودند. دانش‌آموزان دختر و پسر در این مدارس حداقل در سطح خوابگاه از هم جدا بودند و تا جایی که من به خاطر دارم کلاس‌های درس‌شان نیز از هم جدا بود. حال این چه مربوط به منطقه عشایری باشد و چه جای دیگر. در زمانی که من مسئولیت داشتم، برای اینکه این اشکال کلی منتفی شود، با همکارانم طرح خوابگاهِ مرکزی را راه‌اندازی کردیم. یعنی اینکه دانش‌آموزان از روستاهای مختلف به یک مرکز نسبتاً پرجمعیت‌تر بروند و آنجا برایشان خوابگاهی ساخته شود. در این مراکز، دبیرستان‌های متعدد برای محصلان رشته‌های مختلف هست. به این‌ترتیب روزها هرکس در رشته مورد علاقه و در مدرسه‌ای مطابق با جنسیت خود درس می خواند و شب را در خوابگاه به سر می‌برد.
وی تأکید کرد: لذا به نظرم علی‌القاعده نباید چنین مشکلی وجود داشته باشد، زیرا بنا نیست در منطقه‌ای کم‌جمعیت دبیرستان ایجاد کنیم، زیرا وقتی تعداد دانش‌آموزان کم باشد تأمین هزینه آن عملی نیست. به‌ویژه که در دوره متوسطه (به‌ویژه در دوره دوم آن) درس‌ها تقسیم‌بندی و رشته‌ها جدا می‌شوند. اگر مثلاً فرض بگیریم در دوره اول متوسطه پنجاه دانش‌آموز تحصیل می‌کردند، این‌ها وقتی به دوره دوم برسند در چند رشته تقسیم‌بندی خواهند شد و در هر رشته پنج، ده یا دوازده نفر باقی می‌مانند که ساخت مدرسه برایشان مقرون به صرفه نیست.
او اضافه کرد: اما اگر منطقه‌ای را انتخاب کنیم که در آن برای رشته‌ها و جنسیت‌های متفاوت دبیرستان موجود باشد، با تأمین خوابگاه مرکزی مشکل رفع می‌گردد و کسی هم نباید نگران شود. آنچه باقی می‌ماند این است که دولت تکلیف دارد سرویس رفت‌وآمد بچه‌های ساکن مناطق دورتر را با اتومبیل‌هایی ایمن و مناسب در اول هفته برای آمدن به مرکز و در پایان هفته برای برگرداندنشان تأمین کند.
وزیر اسبق آموزش و پرورش در خصوص کمبود امکانات در مدارس عشایری گفت: لازم نیست در هر جایی که عشایر اتراق می‌کنند، یک دبیرستان دایر کنیم. بلکه باید بچه‌های دبیرستان را به منطقه‌ای ببریم که در آنجا دبیرستان وجود دارد. هزینه این کار نیز نباید به پدر و مادر این دانش‌آموز تحمیل شود، چرا که این تکلیف دولت است که این آموزش رایگان را تأمین کند. اگر در جایی ساختمان و دبیر در اختیار نیست و امکانات کم است، باید بچه‌ها را به جایی منتقل کرد که ساختمان، مدرسه و دبیران مناسب وجود دارد تا فعالیت تحصیلی‌شان را ادامه بدهند و روزهای تعطیل آن‌ها را پیش خانواده‌هایشان برگرداند.
حاجی تصریح کرد: من در سطوح سنی پایین‌تر تفکیک جنسیتی دانش‌آموزان را خیلی ضروری نمی‌بینم. باید حمل و نقل بچه‌ها را به مراکز جمعیتی با دبیرستان‌های مناسب با ایمنی کامل و امکان اقامت شبانه، دولت تقبل کند. طبیعتاً هزینه خورد و خوراک آن‌ها نیز در ایامی که در خوابگاه هستند به عهده دولت است. در گذشته هم این اتفاق افتاده و این کار جدیدی نیست. این وظیفه‌ای است که در قانون اساسی برای دولت تعیین شده و به دانش‌آموز هم حق داده شده که تا پایان دوره متوسطه از آموزش و پرورش رایگان برخوردار باشد. این برخورداری، حق دانش‌آموز و تأمین آن تکلیف دولت است و هیچ ابهامی در این قضیه وجود ندارد.
وی افزود: حال آنان که ممکن است نگرانی ویژه‌ای در این قضیه داشته باشند و دسترسی‌شان نیز به مراکز قدرت و تصمیم‌گیر برای تأمین بودجه و اعتبار فراهم باشد می‌توانند -در حدی که ساخت مدرسه در یک منطقه توجیه داشته باشد- برای این‌ها خوابگاه، اقامتگاه و ساختمان مدرسه مناسب بسازند. طبیعتاً دولت باید این کار را انجام دهد. خیرین هم در این قضایا پیشقدمند و کمک می‌کنند، اما آنجا که از نظر تعداد جمعیت دانش‌آموزی صحیح نیست این اتفاق بیفتد، یعنی تأمین هزینه رفت و آمد، اقامت و خوراک بچه‌ها در طول هفته در مقایسه با هزینه ساخت مدرسه و تامین دبیر مقرون‌به‌صرفه‌تر است، دولت می‌تواند مرکز جمعیتی مناسب را -که از دسترسی جغرافیایی راحتی داشته باشند- برای ساخت خوابگاه انتخاب کند.
وی خاطرنشان کرد: مدارس هم می‌تواند مثل مناطق پرجمعیت کشوری متنوع باشند و برای یک رشته چند دبیرستان وجود داشته باشد؛ حتی ممکن است غیرانتفاعی شبانه‌روزی تأسیس شود. دولت هم هزینه اقامت را بدهد. اگر هزینه ساخت خوابگاه را ندارد، باید قرارداد ببندد و بگوید اگر بخش خصوصی توانایی این را دارد، در این زمینه سرمایه‌گذاری کند، من نیز هزینه اقامت و هزینه تحصیل را می‌پردازم. فکر می‌کنم این از نظر اقتصادی برای دولت هم خوب و مناسب باشد.
حاجی در واکنش به کمبود بودجه و منابع در آموزش و پرورش برای این دست اقدامات گفت: اگر وضعیت مالی و بودجه‌ای اجازه این فعالیت را به دولت نمی‌دهد، پس بعضی ایده‌آل‌ها هم باید کنار گذاشته شود بحث تفکیک جنسیتی در ممدارس مطرح نشود. نمی‌توانند از حق بچه‌ها بگذرند. این حق قطعاً و صددرصد باید تأمین شود. حتی من به خاطر دارم که در قانون برنامه طرحی داده بودیم که اگر پدر و مادری مانع از رفتن فرزندانشان به مدرسه شوند، تحت تعقیب قضایی قرار بگیرند و مجازات شوند. حال همین تکلیف بر عهده دولت نیز هست. این حق دانش‌آموز و تکلیف دولت است. انجام ندادن تکلیف، طبیعتاً یک تخلف قانونی است.