هواپيماهاي اجاره‌اي در راه ايران
دو روز پيش تفاهمنامه همكاري در حوزه هوانوردي و استاندارد پرواز بين ايران و روسيه به مرحله اجرا رسيد، عملياتي شدن اين تفاهمنامه در شرايطي است كه اواخر دي ماه امسال، معاهده جامع راهبردي ايران و روسيه به امضاي مسعود پزشكيان و ولاديمير پوتين روساي جمهور دو كشور رسيده بود و دوطرف اظهار اميدواري كرده بودند كه امضاي اين معاهده در تقويت همكاري‌ها تاثيرگذار خواهد بود.
دو روز پيش تفاهمنامه همكاري در حوزه هوانوردي و استاندارد پرواز بين ايران و روسيه به مرحله اجرا رسيد، عملياتي شدن اين تفاهمنامه در شرايطي است كه اواخر دي ماه امسال، معاهده جامع راهبردي ايران و روسيه به امضاي مسعود پزشكيان و ولاديمير پوتين روساي جمهور دو كشور رسيده بود و دوطرف اظهار اميدواري كرده بودند كه امضاي اين معاهده در تقويت همكاري‌ها تاثيرگذار خواهد بود. البته پرونده همكاري حمل و نقل هوايي ايران و روسيه به همين جا ختم نمي‌شود، فروردين سال گذشته هم تفاهمنامه‌هاي استفاده از زيرساخت‌هاي آموزشي، مراكز تعمير و نگهداري و تامين قطعات ميان ايران و روسيه امضا شد. حالا در ديداري كه به تازگي بين حسين پورفرزانه، رييس سازمان هواپيمايي كشوري با پاتشكين، معاون هوايي وزارت حمل و نقل روسيه انجام شد، بحث پيگيري تبديل ارتقاي تفاهمنامه به توافقنامه آذرماه امسال در حوزه صلاحيت پرواز و استفاده از ظرفيت هواپيماهاي زمين‌گير غربي در روسيه به منظور « تعمير» و « بهره‌برداري در قالب اجاره » در ايران و استفاده از توانمندي شركت‌هاي داخلي و تعاملات بيشتر مورد توافق قرار گرفت. پرونده اجاره هواپيما از روسيه، از سال پيش مطرح بود، تير ماه سال 1402 بود كه خبرهايي درباره تلاش فعالان بخش خصوصي در حوزه گردشگري براي اجاره هواپيما از روسيه رسانه‌اي شد، در همين راستا حرمت‌الله رفيعي، دبير انجمن دفاتر خدمات مسافربري، از اجاره هواپيماهاي روسي خبر داد و اعلام كرد در سفري كه به روسيه داشته در اين زمينه رايزني انجام داده است. او گفت كه براي اجاره هواپيما از روسيه با اين كشور تفاهمنامه‌اي براي اجاره هواپيما منعقد شده است كه بر اساس آن بنا شد سه فروند هواپيما اجاره به ايران اجاره داده شود و همچنين قرار است اين هواپيماهاي اجاره‌اي بيشتر در مسير شهرهاي روسيه مورد استفاده قرار بگيرند . پس از انتشار اين خبر، سازمان هواپيمايي كشوري بلافاصله اين موضوع را تكذيب كرد و معاون هوانوردي و امور بين‌الملل سازمان هواپيمايي وقت با بيان اينكه صدور مجوزهاي پرواز فقط توسط سازمان هواپيمايي انجام مي‌شود، گفت: هيچ درخواستي مبني بر اجاره هواپيماي روسي به سازمان هواپيمايي نيامده است و هيچ مجوزي هم براي پرواز هواپيماي اجاره‌اي روسيه صادر نكرده‌ايم. حسن خوشخو اظهاركرد: اين ادعا كه 3 فروند هواپيماي روسي توسط ايران اجاره شده است تا در مسيرهاي هوايي داخلي با نرخ هر ساعت صندلي پرواز بيش از 30 دلار به‌كارگيري شود، تكذيب مي‌شود. خوشخو ادامه داد: قطعا پرواز هر پرنده‌اي در آسمان كشور بايد با مجوز سازمان هواپيمايي كشوري به عنوان حاكميت صنعت حمل و نقل هوايي انجام شود و ما تاكنون مجوزي در اين باره صادر نكرده‌ايم.
روسيه وابسته به هواپيماهاي اجاره‌اي
در حالي كه تفاهمنامه استفاده از ظرفيت هواپيماهاي زمين‌گير غربي در روسيه به منظور « تعمير» و « بهره‌برداري در قالب اجاره » در ايران چند روز پيش امضا شد، اما گزارش‌ها از صنعت حمل و نقل هوايي روسيه حكايت از آن داردكه اين كشور به‌شدت وابسته به هواپيماهاي اجاره‌اي است؛ بنا به آماري كه در سال 1400 توسط خبرگزاري مهر منتشر شده از 980 فروند هواپيماي مسافري فعال اين كشور حدود 777 فروند آن اجاره‌اي است. بعد از جنگ روسيه با اوكراين و اعمال تحريم توسط امريكا و اتحاديه اروپا، شرايط براي صنعت حمل و نقل هوايي اين كشور بسيار سخت شد؛ چرا كه اتحاديه اروپا بعد از جنگ روسيه با اوكراين و پس از تحريم‌هاي اعمال شده عليه روسيه، به شركت‌هاي ليزينگ اجاره‌دهنده هواپيما به روسيه اعلام كرد كه بايد معامله با خطوط روسي را كنسل كنند كه اين موضوع سايه سنگيني بر سر صنعت هوانوردي روسيه بود. حالا بايد منتظر ماند كه آيا اين تفاهمنامه اجرايي مي‌شود يا خير و آيا مي‌توان منتظر حضور پرنده‌هاي غربي اجاره‌اي در فرودگاه‌هاي كشور باشيم.
رضايت روس‌ها از همكاري با ايران
براساس تفاهمنامه همكاري كه در حوزه هوانوردي و استاندارد پرواز بين ايران و روسيه به مرحله اجرا رسيد، فقط بحث بهره‌برداري در قالب اجاره مطرح نيست، بلكه « بحث تعمير» هواپيماهاي زمين‌گير غربي روسيه توسط ايران هم مطرح شده است. موضوعي كه پيش از اين هم شاهد آن بوده‌ايم، چندي پيش بود كه ديميتري يادروف، رييس آژانس حمل و نقل هوايي فدرال روسيه با اشاره به تعمير و نگهداري تعدادي از هواپيماهاي مسافربري اين كشور در ايران گفته بود «كيفيت كار شركت‌هاي ايراني در اين زمينه عالي است». همچنين آبان ماه سال گذشته بود كه اندري موكانين، معاون مديركل شركت هواپيمايي ازور اير روسيه، اعلام كرد كه تعدادي از هواپيماهاي مسافربري روسيه براي تعمير موتور به ايران اعزام شده‌اند. او طي مصاحبه‌اي تاكيد كرد: ما تمام خدمات نگهداري را خودمان انجام مي‌دهيم و ايران در تعمير موتور به ما كمك مي‌كند. به همين خاطر هواپيماها به آنجا رفته‌اند. پيش از آن هم شركت ايرفلوت روسيه يك هواپيماي ايرباس‌اي ۳۳۰ خود را براي دريافت خدمات تعمير و نگهداري و همچنين Cچك به ايران ارسال كرده بود. درواقع با توجه به آنكه طي سال‌هاي گذشته صنعت هوايي كشور با تحريم دست و پنجه نرم كرده است، افزايش همكاري‌ها با كشورهاي دوست و همسايه مي‌تواند به سرپا ماندن اين صنعت كمك كند.
برقراري پروازهاي موردي ايران به لبنان
استفاده از ظرفيت هواپيماهاي زمين‌گير غربي روسيه به منظور «تعمير» و «بهره‌برداري در قالب اجاره» در ايران و استفاده از توانمندي شركت‌هاي داخلي، تنها خبر مهم اين روزهاي صنعت هوايي نيست، بلكه چند روزي است كه ايرلاين‌هاي «لوفت‌هانزا» و «اتريشي» به ايران بازگشته‌اند و پروازهاي موردي ايران به لبنان هم برقرار شده است. به گفته سعيد چلندري، مديرعامل شهر فرودگاهي امام خميني، پروازهاي اتريشي آغاز شده و در حال حاضر، اين شركت هفته‌اي ۵ پرواز به فرودگاه امام خميني انجام مي‌دهد، همچنين احتمال دارد در آينده تعداد اين پروازها به برنامه روزانه افزايش يابد. مديرعامل فرودگاه امام از برقراري پروازهاي موردي ايران به لبنان خبر داد و گفت: پروازهاي موردي نيز نياز به هماهنگي با فرودگاه بيروت و اخذ مجوزهاي دوطرفه از سازمان‌هاي هواپيمايي دارد، اما در صورت درخواست، اين مجوزها صادر مي‌شود. چلندري در گفت‌وگو با مهر در خصوص درخواست برخي شركت‌هاي هواپيمايي براي انجام پرواز در اين فرودگاه گفت: چندين شركت خارجي درخواست خود را ارايه كرده‌اند، اما تاكنون برنامه عملياتي مشخصي ارايه نداده‌اند. پيش‌بيني مي‌كنيم كه پس از نيمه فروردين‌ماه، برنامه‌هاي پروازي اين شركت‌ها نيز نهايي و اجرايي شود. او با اشاره به برنامه‌ريزي براي سفرهاي نوروزي افزود: در مجموع، براي نوروز امسال حدود ۵۰۰۰ پرواز برنامه‌ريزي كرده‌ايم كه تاكنون درخواست ۴۵۰۰ پرواز ثبت و تاييد شده است، همچنين پيش‌بيني مي‌شود تعداد نهايي پروازهاي انجام‌شده نيز به همين ميزان برسد. مديرعامل شهر فرودگاهي امام خميني با اشاره به تعداد شركت‌هاي فعال در اين فرودگاه يادآور شد: در ايام مختلف سال، تعداد شركت‌هاي هواپيمايي فعال در اين فرودگاه بين ۴۰ تا ۴۸ شركت متغير است كه شامل شركت‌هاي داخلي و خارجي مي‌شود. همچنين تعداد مقاصد پروازي اين فرودگاه بين ۵۸ تا ۶۸ مسير متغير است كه بسته به ايام مختلف سال، شرايط جوي و فصلي تغيير مي‌كند.