خاموشي‌ها به سال نو مي‌روند؟!
با نزديك شدن به روزهاي پاياني سال و چشم‌انداز سال جديد، بسياري از شهروندان با نگراني به آينده تأمين برق كشور نگاه مي‌كنند. تجربه خاموشي‌هاي مقطعي در ماه‌هاي اخير، پرسش‌هايي جدي درباره پايداري شبكه برق و برنامه‌هاي مديريت مصرف ايجاد كرده است.
گلناز پرتوي مهر|
با نزديك شدن به روزهاي پاياني سال و چشم‌انداز سال جديد، بسياري از شهروندان با نگراني به آينده تأمين برق كشور نگاه مي‌كنند. تجربه خاموشي‌هاي مقطعي در ماه‌هاي اخير، پرسش‌هايي جدي درباره پايداري شبكه برق و برنامه‌هاي مديريت مصرف ايجاد كرده است. آيا خاموشي‌ها مهمان ناخواسته خانه‌هاي ما در سال آينده خواهند بود؟ طي ماه‌هاي گذشته، خاموشي‌هاي برنامه‌ريزي‌نشده در برخي مناطق كشور، چالش‌هايي جدي براي شهروندان، كسب‌وكارها و حتي مراكز درماني به وجود آورد. اين قطعي‌ها كه گاه بدون اطلاع‌رساني قبلي رخ مي‌داد، زندگي روزمره مردم را مختل كرده و موجي از نارضايتي عمومي را به دنبال داشت. كارشناسان انرژي دلايل مختلفي را براي اين وضعيت مطرح كرده‌اند؛ از كمبود منابع توليد برق گرفته تا افزايش مصرف ناشي از سرما يا گرماي شديد. با اين حال، آنچه بيش از همه نگراني ايجاد كرده، نبود چشم‌انداز روشن براي حل اين مشكلات در كوتاه‌مدت است. به گفته مسوولان صنعت برق، ظرفيت توليد نيروگاه‌ها در بسياري از مواقع پاسخگوي تقاضاي رو به رشد نيست. فرسودگي تجهيزات، كمبود سرمايه‌گذاري براي توسعه زيرساخت‌ها، و مشكلات تأمين سوخت نيروگاه‌ها، از مهم‌ترين عواملي هستند كه پايداري شبكه را تهديد مي‌كنند. علاوه بر اين، تغييرات اقليمي نيز بر وضعيت تأمين انرژي تأثيرگذار بوده است. كاهش بارندگي‌ها و كمبود آب در سدها، توان توليد برق آبي را كاهش داده و بار بيشتري بر دوش نيروگاه‌هاي حرارتي گذاشته است. اين مساله، خصوصاً در فصل‌هاي پرمصرف، احتمال خاموشي را افزايش مي‌دهد.
در حالي كه شركت توانير بر لزوم همكاري شهروندان براي كاهش مصرف تأكيد دارد، بسياري از مردم احساس مي‌كنند كه بار اصلي بحران بر دوش آنها افتاده است. كاهش ساعات كاري اداره‌ها، خاموش كردن وسايل پرمصرف در ساعات اوج، و افزايش آگاهي عمومي درباره مديريت مصرف، از جمله راهكارهايي است كه بارها مطرح شده، اما به نظر مي‌رسد كه اين اقدامات تنها مسكني موقت هستند. از سوي ديگر، برخي تحليلگران معتقدند كه بدون يك تحول ساختاري در سيستم توليد و توزيع برق، خاموشي‌ها اجتناب‌ناپذير خواهند بود. توسعه انرژي‌هاي تجديدپذير، افزايش بهره‌وري نيروگاه‌ها، و جذب سرمايه بخش خصوصي مي‌تواند در بلندمدت به پايداري شبكه كمك كند، اما تحقق اين اهداف زمان‌بر است و نياز به برنامه‌ريزي دقيق دارد. با وجود وعده‌هاي مسوولان براي بهبود وضعيت شبكه، پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد كه اگر روند فعلي ادامه يابد، احتمال امتداد خاموشي‌ها به سال آينده زياد است. افزايش مصرف در تابستان، تداوم مشكلات زيرساختي، و تأخير در پروژه‌هاي نيروگاهي مي‌تواند اين پيش‌بيني را به واقعيت تبديل كند. از طرفي، رويكرد دولت در اولويت‌بندي مصارف حياتي و توزيع عادلانه برق، مي‌تواند از شدت نارضايتي‌ها بكاهد. اطلاع‌رساني شفاف درباره زمان‌بندي خاموشي‌ها و ارايه مشوق‌هاي واقعي براي كاهش مصرف، راهكارهايي است كه مي‌تواند مديريت اين بحران را تا حدي تسهيل كند. با تمام چالش‌ها، هنوز اميدهايي براي عبور از اين بحران وجود دارد. افزايش سرمايه‌گذاري در انرژي‌هاي پاك، توسعه فناوري‌هاي ذخيره‌سازي انرژي، و بهبود مديريت شبكه از طريق هوشمندسازي، مي‌تواند آينده برق كشور را روشن‌تر كند. آنچه مهم است، اتخاذ تصميمات جسورانه و اجراي سريع طرح‌هاي اصلاحي است. شايد خاموشي‌ها تا سال آينده ادامه داشته باشد، اما با همدلي مردم و عزم جدي مسوولان، مي‌توان چشم‌انداز سال‌هاي بعد را به سوي روشنايي تغيير داد. در نهايت، عبور از تاريكي و رسيدن به ثبات انرژي، نه يك مسير ساده، كه سفري است كه نيازمند همكاري، صبر و اميد است. آيا سال آينده، سال روشنايي خواهد بود؟ پاسخ اين پرسش، در دستان امروز ماست.