رشد اقتصاد ديجيتال بدون زيرساخت‌هاي امن امكان‌پذير نيست
رييس پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات گفت: با توجه به قانون برنامه هفتم پيشرفت، شكوفايي اقتصادی بدون زيرساخت‌هاي‌هاي امن، قدرتمند و فناوري‌هاي پيشرفته امكان پذير نيست.
رييس پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات گفت: با توجه به قانون برنامه هفتم پيشرفت، شكوفايي اقتصادی بدون زيرساخت‌هاي‌هاي امن، قدرتمند و فناوري‌هاي پيشرفته امكان پذير نيست.
«ليلا محمدي» رييس پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات (مركز تحقيقات مخابرات ايران) در گفت‌وگو با ايرنا درباره مهم‌ترين برنامه‌هاي اتخاذ شده در دوره مديريتي خود اظهار داشت: در جهان امروز، فناوري‌هايي همچون هوش مصنوعي، رايانش كوانتومي و نسل آينده شبكه‌هاي ارتباطي، موتور محرك تحول ديجيتال و اقتصاد دانش‌بنيان محسوب مي‌شوند.
وي افزود: اين فناوري‌ها نه‌تنها آينده اقتصاد و صنعت را متحول مي‌كنند، بلكه بر جنبه‌هاي اجتماعي، حكمراني و توسعه ملي كشورها نيز اثرات عميقي دارند.
وي تاكيد كرد: ما در پژوهشگاه حسب نقش خود نه فقط به عنوان يك نهاد پژوهشي، بلكه با هدف پيشراني در نوآوري و توسعه فناوري، با يك نگاه جامع و آينده‌نگر تلاش مي‌كنيم تا با ورود به موقع، تصميم‌گيري چابك و استفاده از توانمندي دانشگاه و صنعت، مسير بهره‌گيري از اين فناوري‌ها را در كشور تسريع كنيم.
رييس پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات ادامه داد: ما اين هدف را در پژوهشگاه، طي يك راهبرد بلندمدت با عنوان «همنواسازي زيست بوم پژوهش و نوآوري در حوزه ICT» در چند محور اصلي دنبال خواهيم كرد.
محمدي تاكيد كرد: اين راهبرد، بر مبناي استفاده حداكثري از توانمندي‌هاي دانشگاه و صنعت شكل گرفته و هدف آن هم‌افزايي ميان بازيگران اصلي اين حوزه براي توسعه فناوري‌هاي راهبردي است. در پژوهشگاه به دنبال آن هستيم كه تحقيقات و نوآوري‌ها را از مرحله ايده به حوزه‌هاي اجرايي و صنعتي منتقل كنيم تا مسير توسعه كشور در حوزه فناوري اطلاعات و ارتباطات هموارتر شود.
وي افزود: از اين رو پژوهشگاه نقش خود را نه‌تنها در اجراي پژوهش‌هاي بنيادي، بلكه در ايجاد زيرساخت‌هاي آزمايشگاهي، تدوين استانداردها، توسعه نمونه اوليه با همكاري صنعت و همچنين شبكهسازي موثر با نخبگان و دانشگاهيان تعريف كرده است. اين راهبرد فراتر از يك برنامه اجرايي كوتاه‌مدت است؛ بلكه نگاهي تحول‌گرا و آينده‌نگر را درتوسعه فناوري‌هاي كليدي دنبال مي‌كند. بر اين باوريم كه بااين راهبرد، مي‌توان مسير توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات در كشور را ارتقا بخشيد.
محمدي با تاكيد بر اينكه آينده ارتباطات، آينده‌اي هوشمند، يكپارچه و مبتني بر «داده» است، گفت: اين مسير تنها با حمايت از رويكرد آينده نگرانه، چابك‌‌سازي فرآيندها، بهره‌گيري حداكثري از ظرفيتهاي داخلي و تعامل موثر در سطح بين‌المللي هموار خواهد شد.
وي خاطرنشان كرد: رشد و شكوفايي اقتصاد ديجيتال بدون زيرساخت‌هاي امن، قدرتمند و فناوري‌هاي پيشرفته امكان‌پذير نيست. از اين رو، پژوهشگاه به عنوان پشتيبان پژوهش و فناوري در وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، مسووليت دارد تا نقش پيشرو خود را در حوزه‌هايي چون هوش مصنوعي، كوانتوم، امنيت، هوشمندسازي و نسل آينده شبكه‌هاي ارتباطي تقويت كرده و در همكاري نزديك با دانشگاه‌ها، مراكز تحقيقاتي و بخش خصوصي، ظرفيتهاي بومي كشور را به عرصه رقابت جهاني متصل كند. رييس پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات افزود: معتقديم كه بدون ايجاد يك زيست بوم پويا كه دانشگاه، صنعت و حاكميت را در كنار هم قرار بدهد، امكان تحقق پيشرفت پايدار وجود ندارد. در اين راستا، پژوهشگاه از همه ظرفيتهاي موجود براي پيشبرد اين راهبرد استفاده خواهد كرد.
محمدي در خصوص چالش‌هايي كه در مسير دستيابي به اهداف مهم پژوهشگاه وجود دارد، افزود: دستيابي به اهداف و تحقق راهبرد پژوهشگاه در «همنواسازي زيست‌بوم پژوهش و نوآوري در حوزه ICT» مستلزم غلبه بر مجموعه‌اي از چالش‌هاي كليدي است. اين چالش‌ها در ابعاد مختلف علمي، ساختاري، اقتصادي و سياستگذاري قابل اشاره هستند.
وي ادامه داد: يكي از چالش‌هاي اساسي، عدم پيوند موثر ميان تحقيقات علمي و نيازهاي صنعت است. در بسياري از موارد، نتايج پژوهش‌هاي دانشگاهي و تحقيقاتي به درستي وارد چرخه توليد و بازار نمي‌شوند و همين امر باعث ايجاد فاصله ميان دانش و كاربرد مي‌شود.
محمدي افزود: پژوهشگاه در تلاش است تا با تعريف پژوهش‌هاي هدفمند و مساله محور، تعامل نزديك با شركت‌هاي دانش‌بنيان و صنايع و توسعه فرآيندهاي تجاري‌‌سازي اين فاصله را كاهش بدهد.
محمدي گفت: فناوري‌هايي مانند هوش مصنوعي، محاسبات كوانتومي و شبكه‌هاي ارتباطي نسل آينده نيازمند زيرساخت‌هاي آزمايشگاهي، پردازشي و محاسباتي پيشرفته هستند. با اين حال، توسعه چنين زيرساخت‌هايي به سرمايه‌گذاري پايدار و بلندمدت نياز دارد. محدوديت‌هاي بودجه‌اي و وابستگي به منابع مالي دولتي، يكي از موانع تحقق كامل اهداف پژوهشگاه است. بر اين اساس، ايجاد مدل‌هاي مشاركت بخش خصوصي و جذب سرمايه‌گذاري در حوزه تحقيق و توسعه، يكي از اولويت‌هاي كليدي خواهد بود.
رييس پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات تصريح كرد: يكي ديگر از چالش‌هاي مهم، فقدان استانداردهاي ملي همگام باتحولات فناوري است. اساساتوسعه و پياده‌‌سازي فناوري‌هاي نوين در كشور نيازمند تدوين چارچوب‌هاي تنظيم‌گري واستانداردهاي دقيق است. در اين راستا، پژوهشگاه تلاش مي‌كند تا با همكاري نهادهاي تصميم‌گير، چارچوب‌هاي تنظيم‌گري و استاندارد مورد نياز براي توسعه اين فناوري‌ها را تدوين و اجرايي كند.
محمدي تاكيد كرد: از سوي ديگر توسعه فناوري‌هاي پيشرفته، نيازمند بهره مندي از سرمايه انساني توانمند و متخصص است. بااين‌حال در سال‌هاي اخير، روند مهاجرت نخبگان و متخصصان فناوري اطلاعات و ارتباطات يكي از چالش‌هاي اساسي در اين حوزه است كه پژوهشگاه در تلاش است از طريق تعريف برنامه‌هاي آموزشي، همكاري با دانشگاه‌ها، حمايت از پايان‌نامه‌هاي تحصيلات تكميلي، برنامه‌هاي كارآموزي، برگزاري برنامه‌هاي آموزشي و مهارتي و ايجاد فرصت‌هاي همكاري در حوزه فناوري‌هاي نوين زمينه نگه‌داشت و به‌كارگيري استعدادهاي برتر را فراهم سازد.
يكي از موانع مهم ديگر در مسير توسعه فناوري، محدوديت‌هاي تعاملات بين‌المللي است. بسياري از فناوري‌هاي نوظهور، به‌ويژه در حوزه‌هاي سخت‌افزاري، نيازمند همكاري‌هاي‌بين‌المللي ودسترسي به تجهيزات و دانش روز هستند. اين محدوديت‌ها، سرعت رشد و توسعه برخي فناوري‌ها را كاهش مي‌دهد. در اين راستا پژوهشگاه بر توسعه همكاري‌هاي علمي، انتقال دانش و مشاركت در پروژه‌هاي بين‌المللي از مسيرهاي ممكن تمركز كرده است.
وي افزود: تحقق راهبردهاي كلان حوزه ICT هماهنگي ميان نهادهاي سياستگذار، مراكز پژوهشي، صنعت و ساير بازيگران زيست بوم فناوري را مي‌طلبد كه در حال حاضر در برخي موارد، چالش‌هايي همچون عدم هماهنگي در سياستگذاري‌ها، هم‌پوشاني وظايف دستگاه‌هاي مختلف و نبود يك نقشه راه واحد، مانع از اجراي سريع و موثر برنامه‌هاي توسعه فناوري شده است. پژوهشگاه در اين راستا، به دنبال ايفاي نقش فعال در تقويت تعاملات بين بخشي و هم افزايي با ساير نهادهاي مرتبط است.
محمدي تاكيد كرد: به‌رغم وجود اين چالش‌ها، همان‌طور كه اشاره شد، پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات با اتخاذ رويكردي چابك، آينده‌نگر و مبتني بر شبكهسازي علمي و صنعتي، در مسير توسعه فناوري‌هاي پيشران در حركت است؛ بر اين باوريم كه ايران ظرفيتهاي قابل توجهي در حوزه ICT دارد و با برنامه‌ريزي دقيق، همكاري موثر و نگاه راهبردي، مي‌توان اين چالش‌ها را به فرصت تبديل كرد و جايگاه كشور را در زيست بوم توسعه فناوري‌هاي نوين ارتباطي و اطلاعاتي ارتقا داد.