کاهش ۵۰ درصدی بارندگی در ۷ استان کشور/ سیستان و بلوچستان در صدر
هفت استان کشور در فهرست کاهش بارندگی‌ها با شیب منفی بیش از ۵۰ درصد قرار دارند که در بین آنها سیستان و بلوچستان با کاهش ۷۲ درصدی بارندگی در سال گذشته مواجه بود.
به گزارش ایرنا، خشکسالی، کاهش بارندگی و افزایش دمای هوا از جمله چالش‌های اساسی محیط زیستی هستند که تأثیرات قابل توجهی بر منابع آب، کشاورزی، اقتصاد و زندگی انسان‌ها دارند. این پدیده‌ها به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به یکدیگر مرتبط بوده و می‌توانند عواقب جدی برای جوامع و اکوسیستم‌ها به همراه داشته باشند.
خشکسالی معمولاً به عنوان یک دوره طولانی مدت با کاهش بارندگی تعریف می‌شود که می‌تواند منجر به کمبود آب، از بین رفتن محصولات کشاورزی و افزایش مشکلات اجتماعی و اقتصادی شود.
خشکسالی می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که تغییرات اقلیمی، فعالیت‌های انسانی و دوره‌های طبیعی را شامل می‌شود؛ تغییرات در الگوهای آب و هوایی، بویژه گرم شدن زمین، می‌تواند باعث کاهش بارندگی در برخی مناطق شود، همچنین فعالیت‌هایی مانند جنگل‌زدایی، کشاورزی ناپایدار و مصرف بیش از حد آب‌های زیرزمینی می‌توانند به خشکسالی دامن بزنند.
خشکسالی می‌تواند تأثیرات مختلفی بر روی محیط زیست، کشاورزی و اقتصاد داشته باشد، چرا که کاهش منابع آبی می‌تواند به تخریب اکوسیستم‌ها و کاهش تنوع زیستی منجر و از سوی دیگر کاهش بارندگی باعث کاهش محصول و افزایش قیمت مواد غذایی شود.
راهکارهای مقابله با خشکسالی
برای کاهش اثرات خشکسالی و مدیریت منابع آبی می‌توان به مدیریت منابع آب، ترویج کشاورزی پایدار، افزایش آگاهی عمومی و توسعه فناوری به عنوان راهکارهای مقابله‌ای اشاره کرد، استفاده بهینه از آب و بهبود روش‌های آبیاری می‌تواند به کاهش مصرف آب و استفاده از روش‌های کشاورزی پایدار می‌تواند به افزایش مقاومت در برابر خشکسالی کمک کند، همچنین آموزش مردم درباره اهمیت حفظ منابع آب و روش‌های مقابله با خشکسالی بسیار مهم بوده و استفاده از فناوری‌های نوین برای مدیریت بهتر منابع آب و پیش‌بینی شرایط آب و هوایی می‌تواند به کاهش اثرات خشکسالی کمک کند.
در این بین سیستان و بلوچستان، به عنوان یکی از استان‌های جنوبی ایران، با چالش‌های جدی از جمله خشکسالی، کاهش بارندگی و افزایش دمای هوا مواجه است. این پدیده‌ها تأثیرات قابل توجهی بر اکوسیستم، کشاورزی و زندگی مردم این منطقه داشته و می‌تواند عواقب بلندمدتی را برای طبیعت و جامعه به همراه داشته باشد.
خشکسالی در سیستان و بلوچستان به عنوان یک پدیده طبیعی و انسانی شناخته می‌شود. این استان به‌خاطر موقعیت جغرافیایی خاص خود، به ویژه در نواحی مرکزی و شمالی، به شدت تحت تأثیر خشکسالی قرار دارد.
۹۹.۷ درصد از مساحت سیستان و بلوچستان؛ خشک
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان اظهار کرد: از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون، میانگین بارش استان تنها یک میلی‌متر ثبت شده که ۹۳ درصد کمتر از میانگین بلندمدت این دوره است.
محسن حیدری با بیان اینکه میانگین بلندمدت بارش سیستان و بلوچستان در این مدت ۱۳.۹ میلی‌متر بوده، بیان کرد: استان رکورددار کاهش بارش‌های پاییز در کشور بوده است.
وی با اشاره به شاخص بارش، تبخیر و تعرق استاندارد شده (SPEI) در بازه یک‌ساله تا پایان آبان ۱۴۰۳، افزود: ۹۷.۸ درصد مساحت استان تحت تأثیر خشکسالی قرار دارد. از این میزان، ۷.۶ درصد با خشکسالی خفیف، ۱۸.۷ درصد با خشکسالی متوسط، ۲۶.۶ درصد با خشکسالی شدید و ۴۴.۹ درصد با خشکسالی بسیار شدید مواجه هستند.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان درباره تأثیرات خشکسالی بر استان اظهار کرد: خشکسالی گسترده پیامدهای جدی بر منابع آبی، کشاورزی و معیشت مردم بویژه در مناطق روستایی داشته است.
وی ادامه داد: کاهش بارش‌ها به افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی، کاهش دبی چشمه‌ها و قنات‌ها، و پایین آمدن کیفیت آب آشامیدنی منجر شده این وضعیت، علاوه بر تهدید جدی تولیدات کشاورزی، موجب مهاجرت بسیاری از ساکنان روستاها به شهرها شده است.
حیدری افزود: سیستان و بلوچستان بیش از ۲ دهه است که با خشکسالی‌های متوالی مواجه بوده و بر اساس شاخص بارش تبخیر و تعرق استاندارد شده (SPEI) در بازه ۱۰ ساله ۹۹.۷ درصد از مساحت استان تحت تاثیر خشکسالی قرار دارد و این شرایط یکی از طولانی‌ترین دوره‌های خشکسالی در کشور را رقم زده است.
وی درباره پیش‌بینی‌های فصلی سیستان و بلوچستان گفت: بر اساس الگوهای همدیدی، شرایط دورپیوندها و مدل‌های پیش‌بینی مختلف، میانگین بارش استان تا نیمه دی‌ماه کمتر از نرمال خواهد بود، از نیمه دی تا اسفند نیز بارش‌ها با نوساناتی در محدوده نرمال بلندمدت پیش‌بینی می‌شود.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان عنوان کرد: میانگین دمای استان تا نیمه بهمن در نیمه شمالی در محدوده نرمال و در نیمه جنوبی حدود ۰.۵ تا یک درجه بیشتر از نرمال خواهد بود، از نیمه بهمن تا اردیبهشت نیز انتظار می‌رود میانگین دمای استان یک تا ۲ درجه بیشتر از نرمال باشد.
کاهش ۷۲ درصدی بارندگی در سیستان و بلوچستان
رئیس موسسه تحقیقات آب کشور با بیان اینکه هفت استان کشور بیش از ۵۰ درصد بارندگی را تجربه کرده‌اند، از افزایش دمای هوا همزمان با ورود به سال جدید خبر داد و گفت: تجربه پنج سال خشکسالی اثر خود را بر حجم آب موجود مخازن سدها گذشته است.
محمدرضا کاویانپور بیان کرد: در مجموع بارش‌های کشور تا شانزدهم اسفندماه، ۴۲ درصد نسبت به بلندمدت کاهش یافته و این شاخص نسبت به سال گذشته ۲۳ درصد کاهش را ثبت کرده است.
وی ادامه داد: آمار و ارقام بیانگر این مساله است که شرایط بارندگی و منابع آبی کشور در مقایسه با گذشته در شرایط بدتری قرار دارد به طوریکه به جز استان‌های مازندران و گیلان که بارندگی نرمال و بالاتر دارند سایر استان‌های کشور در شرایط خشکسالی متوسط و شدید قرار گرفته‌اند.
رئیس موسسه تحقیقات آب کشور با بیان اینکه بارندگی‌ها در سال آبی جدید در هفت استان کشور بیش از ۵۰ درصد کاهش داشته، تصریح کرد: بر این اساس بارندگی در استان‌های هرمزگان ۷۷ درصد، سیستان و بلوچستان ۷۲ درصد، کهگیلویه و بویراحمد ۶۵ درصد و خوزستان ۶۲ درصد منفی به ثبت رسیده است.
وی اظهار کرد: با وجود کاهش آب ورودی به مخازن سدهای کشور، مدیریت مناسب خروجی مخازن سدها، باعث شد نسبت به سال گذشته ۵ تا ۶ درصد روند کاهشی را شاهد باشیم، بنابراین همکاری و تعامل صمیمانه مردم جهت مدیریت مصرف آب بویژه در ایام پایانی سال و خانه تکانی اهمیت دارد.
