تاثير جهاني تعرفه‌ها

۱۴۰۴/۰۱/۱۷ - ۲۳:۵۹:۲۹
|
کد خبر: ۳۳۸۹۷۱

افزايش تعرفه‌ها رشد اقتصاد جهاني را كُند مي‌كند و كاهش مصرف انرژي را در پي دارد. با توجه به اينكه ايران در فروش نفت با محدوديت‌هاي ناشي از تحريم‌ها هم مواجه است، بنابراين هرگونه افت در قيمت جهاني نفت را مستقيما در تراز ارزي خود احساس مي‌كند.

فرج‌الله معماري

افزايش تعرفه‌ها رشد اقتصاد جهاني را كُند مي‌كند و كاهش مصرف انرژي را در پي دارد. با توجه به اينكه ايران در فروش نفت با محدوديت‌هاي ناشي از تحريم‌ها هم مواجه است، بنابراين هرگونه افت در قيمت جهاني نفت را مستقيما در تراز ارزي خود احساس مي‌كند. با توجه به شرايط خاص صادرات نفت ايران، هر كاهش پنج دلاري در قيمت جهاني نفت مي‌تواند بيش از يك ميليارد دلار كاهش درآمد سالانه براي كشور را به همراه داشته باشد. بخش قابل‌ توجهي از صادرات غيرنفتي ايران شامل كالاهايي نظير فولاد، مس، محصولات پتروشيمي، پليمر، اوره و ساير مواد خام است. كاهش قيمت جهاني اين اقلام، به‌ويژه در پي ركود صنعتي ناشي از جنگ تعرفه‌اي، درآمدهاي صادراتي، مزيت صادراتي و تراز تجاري ايران را تضعيف خواهد كرد. هنوز ايران به‌ شدت وابسته به واردات تجهيزات صنعتي در حوزه‌هايي همچون نفت، گاز و صنعت برق است؛ بنابراين افزايش تعرفه‌ها و مختل شدن زنجيره تامين جهاني، هزينه واردات را بالا خواهد برد و اجراي پروژه‌هاي زيرساختي ملي را با تاخير يا افزايش شديد هزينه‌ها مواجه مي‌سازد. در فضاي تشديد تنش ميان قدرت‌هاي بزرگ، چين احتمالا تمركز خود را بر مسائل داخلي و ثبات اقتصادي معطوف خواهد كرد و در چنين فضايي، همكاري‌هاي پر ريسك با ايران ممكن است از اولويت اين كشور، خارج و پروژه‌هايي همچون سند همكاري ۲۵ ساله با كندي يا تعليق مواجه شوند. هر چند نظم تجارت جهاني متلاطم شده، اما در همين فضاي نااطميناني، الگوهايي نظير تهاتر، پيمان‌هاي پولي دوجانبه و تجارت منطقه‌اي در كوتاه‌مدت اهميت بيشتري يافته و ايران مي‌تواند از اين مسير به عنوان سپري در برابر انزواي تجاري بهره ببرد؛ البته مشروط به اينكه بستر قانوني و نهادي آن را نيز فراهم كند. در جهاني كه بي‌ثباتي تجاري در حال تبديل‌ شدن به قاعده است، ايران نمي‌تواند خود را بي‌نياز از بازآفريني راهبردهاي اقتصادي بداند. در جهاني كه «منطق تعرفه» بر «عقلانيت اقتصادي» غلبه يافته، چندجانبه‌گرايي رنگ باخته و قدرت‌ها منافع خود را بر اصول تجارت آزاد ترجيح مي‌دهند؛ بنابراين ايران نمي‌تواند با ابزارهاي گذشته به مصاف بحران‌هاي امروز برود. اكنون بيش از هر زمان ديگر و پيش از آنكه آخرين پنجره‌هاي فرصت نيز در هياهوي تحولات جهاني براي هميشه بسته شوند، بايد مقاوم‌سازي اقتصاد ملي، تنوع‌بخشي هوشمندانه به بازارهاي هدف و دستيابي به استقلال فناورانه در صنايع كليدي در صدر اولويت‌هاي راهبردي كشور قرار گيرد. دونالد ترامپ با اعلام رسمي تعرفه‌هاي جديد تجاري بر واردات كالا از كشورهاي صاحب مازاد تجاري با ايالات‌متحده موج جديدي از تنش در نظم اقتصادي جهان به راه انداخت؛ تصميمي كه از آن با عنوان «جنگ تعرفه‌اي دوم» ياد مي‌شود، اگرچه به‌ صورت مستقيم ايران را نشانه نگرفته است؛ اما آثار غيرمستقيم و فرامرزي آن، اقتصاد ايران را در معرض ضربات پنهان قرار مي‌دهد.