تاثير ترامپ بر بورس ايران چيست؟
دولت امريكا در اقدامي بي‌سابقه روز ۱۴ فروردين ماه اعلام كرد كه از پنجم آوريل يعني ۱۶ فروردين ماه قرار است تعرفه ۱۰ درصدي بر تمام كالا‌هاي وارداتي اين كشور اعمال شود. اين تصميم در چارچوب سياست‌هاي حمايت از توليد داخلي اتخاذ شده و كشورهايي كه بيشترين كسري تجاري با امريكا را دارند بيشترين تعرفه را تجربه خواهند كرد. در بيانه كاخ سفيد آمده است: رييس‌جمهور ترامپ تعرفه متقابل بالاتري را بر كشورهايي كه ايالات متحده با آنها بيشترين كسري تجاري را دارد اعمال خواهد كرد.
دولت امريكا در اقدامي بي‌سابقه روز ۱۴ فروردين ماه اعلام كرد كه از پنجم آوريل يعني ۱۶ فروردين ماه قرار است تعرفه ۱۰ درصدي بر تمام كالا‌هاي وارداتي اين كشور اعمال شود. اين تصميم در چارچوب سياست‌هاي حمايت از توليد داخلي اتخاذ شده و كشورهايي كه بيشترين كسري تجاري با امريكا را دارند بيشترين تعرفه را تجربه خواهند كرد. در بيانه كاخ سفيد آمده است: رييس‌جمهور ترامپ تعرفه متقابل بالاتري را بر كشورهايي كه ايالات متحده با آنها بيشترين كسري تجاري را دارد اعمال خواهد كرد. همه كشور‌هاي ديگر همچنان تابع تعرفه ۱۰ درصد خواهند بود.فهرست اعمال تعرفه‌هاي ۱۰ درصدي ترامپ شامل حدود ۱۰۰ كشور است و از ميان آنها ۶۰ كشور هم با تعرفه‌هاي بالاتري از ۱۰ درصد روبرو خواهند شد. امريكا حتي براي نزديك‌ترين متحدانش، چون انگليس (۱۰ درصد) و اتحاديه اروپا (۲۰ درصد) تعرفه تعيين كرده است.كشورهايي، چون چين (۳۴ درصد)، ويتنام (۴۶ درصد)، تايلند (۳۶ درصد)، كامبوج (۴۹ درصد)، كره جنوبي (۲۵ درصد) و ژاپن (۲۴ درصد) بالاترين تعرفه را متحمل خواهند شد. ترامپ همچنين اعلام كرد كه از نيمه شب چهارشنبه دوم آوريل، بر تمامي خودرو‌هاي وارداتي به خاك امريكا ۲۵ درصد تعرفه وضع خواهد شد. سياست‌هاي ترامپ و وضع تعرفه‌هاي جديد صادراتي در صورتي كه منجر به ركود جهاني شود مي‌تواند بازار سرمايه كشور را نيز تحت تاثير قرار داده و اثر منفي روي آن داشته باشد. برخي صنايع مانند مس مي‌تواند از اين موضوع تاثيرپذيري منفي داشته باشد و اين اثر مي‌تواند صنايع مرتبط با اين فلز را تحت تاثير قرار دهد. در واقع اثر سياست‌ها و تعرفه‌هاي جديد وضع شده از سوي ترامپ در صورت ايجاد ركود جهاني، بر عملكرد شركت‌هاي معدني، فلزي، مس، نفتي و حتي پتروشيمي و ... و به‌طور كلي صنايع واردكننده مواد اوليه توليد در گروه‌هاي مشابه تاثير منفي خواهد داشت. با اين حال، نكته ديگري كه بيش از سياست‌هاي جديد ترامپ و وضع تعرفه‌هاي جديد مي‌تواند بازار سرمايه ايران در سال جديد را با چالش روبه رو كند به عوامل، ريسك‌ها و متغيرهاي غيراقتصادي به خصوص شرايط سياسي كشور بستگي دارد؛ در واقع اثري كه سياست‌هاي داخلي و رويكردهاي سياسي در كشور مي‌تواند بر مجموعه اقتصاد و همچنين بازار سرمايه داشته باشد بيش از هر عامل ديگري است. به خصوص با توجه به بالا بودن نرخ‌هاي بهره اين موضوع مي‌تواند اثرگذاري بيشتري بر بورس و بازار سرمايه داشته باشد.
ركود احتمالي در اقتصاد جهاني
حميد ميرمعيني، كارشناس اقتصادي به نبض بورس گفت: واقعيت اين است كه با توجه به محدوديت‌هاي تعاملات اقتصادي ايران با جامعه جهاني، بعيد است اين تعرفه‌ها مستقيم روي بازار كالا‌هاي داخلي ما تأثير بگذارند. البته شركت‌هاي صادرات‌محور ممكن است در كوتاه‌مدت تحت تأثير نوسانات بازار جهاني قرار بگيرند، به‌ويژه با توجه به ركودي كه احتمالاً در پي اين تعرفه‌ها در اقتصاد جهاني ايجاد خواهد شد.
وي ادامه داد: به نظر مي‌رسد بازار جهاني به سرعت خود را با اين نظام تعرفه‌اي تطبيق خواهد داد. حتي در همين چند روز گذشته شاهد كاهش نسبي افت بازار‌هاي جهاني و ثبات نسبي در قيمت كالا‌هاي اساسي و فلزات بوده‌ايم. امريكا به عنوان ابرقدرت اقتصادي، نقشي كليدي در بازار جهاني دارد و ساير كشورها معمولاً خود را با شرايط آن وفق مي‌دهند.
اين كارشناس اقتصادي تاكيد كرد: تأثير اصلي بر اقتصاد ايران بيشتر ناشي از تحريم‌ها و تنش‌هاي سياسي است تا اين تعرفه‌هاي جديد. اگر اوضاع سياسي بهبود يابد و روند مذاكرات با امريكا مثبت پيش برود، حتي ممكن است شاهد رشد مقطعي در بازار سرمايه باشيم. اما اگر مذاكرات به بن‌بست بخورد، بازار سرمايه باز هم تحت تأثير نااميدي سرمايه‌گذاران قرار خواهد گرفت.
ميرمعيني در پيش بيني معاملات بورس تهران نيز گفت: به نظر من بازار سرمايه در كوتاه‌مدت رشد محدودي را تجربه خواهد كرد، اما تداوم اين رشد كاملاً به اخبار سياسي و كاهش تنش‌ها بستگي دارد. بدون ثبات سياسي، جريان نقدينگي قوي‌اي وارد بازار نخواهد شد و بورس بيشتر در حالت نوساني باقي مي‌ماند. البته حمايت‌هاي داخلي و جابه‌جايي پورتفوليو‌ها ممكن است تا حدي بازار را تقويت كند، اما اين رشد پايدار نخواهد بود مگر با اخبار مثبت سياسي.
عدم تاثير تعرفه‌ها در اقتصاد ايران
سياوش وكيلي، كارشناس بازار‌هاي مالي گفت: به نظر من اين تعرفه‌هاي جديد تأثير خاصي روي اقتصاد ايران، به خصوص بورس، نخواهد داشت. دليلش هم اين است كه ما اساساً مراوده اقتصادي خاصي با امريكا نداريم كه اين تصميم‌ها بخواهد اثرگذار باشد.
وي ادامه داد: عمده تجارت جهاني ما با كشور‌هاي منطقه و بلوك شرق، به ويژه چين، است. بنابراين، اين تعرفه‌ها نمي‌تواند تأثير چنداني بر بازار سرمايه ايران، از جمله توليدات بورسي و پتروشيمي‌ها، داشته باشد.
افت قيمت ادامه‌دار در بازارها
حميدرضا جيهاني، كارشناس اقتصادي درخصوص اعمال تعرفه‌هاي ۱۰ درصدي ترامپ و تاثير آن بر اقتصاد ايران گفت: با توجه به اينكه از زمان خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸، ما هيچ‌گونه تجارت مستقيمي با امريكا نداشته‌ايم و تحت شديدترين تحريم‌ها قرار داريم، اين تعرفه ۱۰ درصدي هيچ اثر مستقيمي بر تجارت دوجانبه ايران و امريكا ندارد. به عبارتي، عملاً تجارتي در كار نيست. وي ادامه داد: نكته اصلي اين است كه بايد بررسي كنيم آيا اين تعرفه‌گذاري‌ها اثرات غيرمستقيمي بر اقتصاد و بازارسرمايه ما دارند يا خير. اين تعرفه‌گذاري‌هاي سنگين كه ترامپ آغاز كرده، اقتصاد جهاني را درگير كرده است. اعمال تعرفه‌هاي تجاري بر كالا‌هاي وارداتي امريكا عليه همه كشورها، حتي متحدين سنتي مانند بريتانيا، مي‌تواند جريان تجارت جهاني را مختل كند. با توجه به اينكه امريكا يك بازارمصرف بزرگ براي همه كشور‌هاي دنيا محسوب مي‌شود، اين اقدام ترامپ مي‌تواند اختلالاتي در جريان تجارت جهاني ايجاد كند. اين كارشناس اقتصادي توضيح داد: با توجه به نقش ويژه امريكا در تبادلات مالي و كالايي و همچنين به عنوان بازار بزرگ مصرف، زنجيره تامين جهاني دچار مشكل واختلال خواهد شد. بسياري از كشورها با هدف‌گذاري بازار امريكا توليد مي‌كردند و اين مي‌تواند منجر به كاهش توليد و رشد اقتصادي در كشور‌هاي بزرگي مانند چين، اتحاديه اروپا، كره، ژاپن و آسياي شرقي شود. از آنجايي كه ايران يك كشور صادركننده مواد خام مانند نفت، پتروشيمي، فولاد، مس و سنگ آهن است، اگر تعرفه‌گذاري‌ها منجر به ركود در دنيا و كاهش رشد اقتصادي كشور‌هاي مهم و شركت‌هاي صنعتي توسعه‌يافته شود، تقاضابراي اين مواد خام كاهش پيدا مي‌كند و ما شاهد افت قيمت نفت و كاموديتي‌ها خواهيم بود. اين موضوع به‌طور خاص شركت‌هاي بزرگ بورسي ما راكه اكثراً دلاري و صادرات‌محور هستند، تحت تاثير قرار مي‌دهد و درآمد‌هاي ارزي كشور را كاهش مي‌دهد كه در نهايت منجر به تضعيف رشد اقتصاد داخلي مي‌شود. وي تشريح كرد: تعرفه‌گذاري‌هاي ترامپ تنش‌هاي اقتصاديو ژئوپوليتيك منطقه‌اي و بين‌المللي را افزايش مي‌دهد. رويكرد تهاجمي ترامپ نسبت به همه كشورها نشان مي‌دهد كه ايران هم مستثنا نخواهد بود. با توجه به اينكه ايران يكي از اولويت‌هاي قطعي براي دخالت و تغيير رويه ارتباطي از طرف ترامپ اعلام شده، اين مي‌تواند در ميان‌مدت يا حتي كوتاه‌مدت منجر به بازگشت شديدتر تحريم‌ها يا افزايش تحريم‌هايثانويه بر ايران و شركاي تجاري‌اش شود. ما الان ديديم كه براي اولين‌بار ترامپ چندين شخص حقيقي و حقوقي و مجموعه‌هاي نيمه‌چيني را تحريم كرده است و اين تهديد‌هاي امنيتي منطقه‌اي را افزايش مي‌دهد. جيهاني در نهايت گفت: اگر درآمد‌هاي ارزي كشور در نتيجه كاهش قيمت كاموديتي‌هاي جهاني و كاهش صادرات غيرنفتي كاهش پيدا كند، با توجه به اينكه كسري بودجه هميشه يكي از مولفه‌هاي مهم تورمي در اقتصاد كشور بوده، قطعاً منجر به رشد تورم و افزايش نرخ ارز در بازار آزاد خواهد شد.