ركوردهاي سقوط و نوسانات شديد
سياست‌هاي امريكا كار دست تمامي كشورها داد و اين روزها شاهد آن هستيم كه با اعمال تعرفه‌هاي جديد تمامي بازارهاي مالي روند نزولي به خود گرفته‌اند. طي چند روز معاملاتي اخير تمام بورس‌هاي جهاني روند اصلاحي به خود گرفتند و بر اساس پيش بيني فعالان اقتصادي در دنيا اين روند همچنان ادامه خواهد يافت و ريزش بورس‌هاي جهاني تا چند روز آينده ادامه دارد.
سياست‌هاي امريكا كار دست تمامي كشورها داد و اين روزها شاهد آن هستيم كه با اعمال تعرفه‌هاي جديد تمامي بازارهاي مالي روند نزولي به خود گرفته‌اند. طي چند روز معاملاتي اخير تمام بورس‌هاي جهاني روند اصلاحي به خود گرفتند و بر اساس پيش بيني فعالان اقتصادي در دنيا اين روند همچنان ادامه خواهد يافت و ريزش بورس‌هاي جهاني تا چند روز آينده ادامه دارد.
البته تنها بورس‌هاي جهاني نزولي نشده‌اند و بلكه ساير بازارهاي مالي همانند كاموديتي‌ها نيز روند اصلاحي به خود گرفته‌اند كه اين كاهش قيمت كاموديتي هم بورس‌ها و هم اقتصاد جهاني را تحت تاثير قرار مي‌دهد و به نوعي موقعيت بازارها را وخيم مي‌سازد.
تعرفه‌هاي اعلام‌شده توسط دونالد ترامپ به‌طور قابل‌توجهي اقتصاد جهاني را تحت فشار قرار داده‌اند. روز گذشته، بازارهاي مالي بار ديگر روند اصلاحي شديدي تجربه كردند. اين وضعيت نه‌تنها در بورس‌هاي امريكا، بلكه در بازارهاي جهاني نيز مشهود بود و نشانه‌هايي از آسيب گسترده به اقتصاد مشاهده مي‌شود.
با تجربه اين شرايط وخيم در اقتصاد جهاني، بورس ايران روزگار بهتري را تجربه مي‌كند و اين روزها به واسطه خبر آغاز انجام مذاكرات از روز شنبه بورس روند مثبت قابل توجهي به خود گرفته است و به نوعي در حال جبران روزهاي تلخ گذشته خود است. ترامپ با اعمال سياست‌هاي جديد به تمامي كشورهاي دنيا فشار مضاعف وارد كرده است؛ اما اين موضوع درحالي رخ مي‌دهد كه براي مذاكره با ايران قدم برداشته و به نظر مي‌رسد كه اين قدم مثبت بتواند شرايط كشور را نيز در ميان مدت مثبت سازد. البته بايد تا روز شنبه و اعلام اخبار صبور بود و ديد كه اين مذاكرات به كجا خواهد رسيد.
به گفته كارشناسان اقتصادي علي‌رغم كاهش قيمت كاموديتي‌ها و ريزش بورس‌هاي جهاني به واسطه خبر مبثت مذاكره ميان ايران و امريكا بورس تهران همچنان مثبت و سبزپوش خواهد بود؛ اما بازار از روز شنبه با اعلام اخبار جديد در اين خصوص احتمالا روند بازار سرمايه و ساير بازارهاي مالي تا حدود زيادي تغيير كند.
البته به عقيده كارشناسان انتشار اخبار چندان تاثيري روي بازارهاي سرمايه‌گذاري در كشور نخواهد داشت و بايد صبور بود و ديد در عمل چه اتفاقي براي بازارها رخ مي‌دهد و به نوعي مذاكرات چه نتيجه‌اي دارد و سران كشورها قرار است چه تصميمي بگيرند و پس از آن با تكيه به اخبار واقعي بازارهاي مالي نيز واكنش نشان خواهند داد و به نوعي مسير خود را تعيين خواهند كرد.
افت دلار و واكنش به تعرفه‌هاي تجاري
اعمال تعرفه‌هاي جديد ترامپ آغاز شد و برهمين اساس تمامي بازارهاي مالي در دنيا از اين موضوع واكنش گرفتند و به نوعي مسير خود را با توجه به تعرفه‌هاي جديد تعيين كردند و در پايان معاملات سرخ پوش شدند. دلار امريكا در برابر ارزهاي امن نظير ين ژاپن و فرانك سوييس سقوط كرد. همچنين، يوان چين اندكي بالاتر از كمترين سطح ثبت‌شده از سال ۲۰۰۷ باقي مانده است. كاهش ارزش يوان، ناشي از سياست چين در مواجهه با تشديد جنگ تجاري با ايالات متحده است كه نشان مي‌دهد پكن در حال آماده‌سازي براي مقابله طولاني‌مدت است و اجازه داده است اين ارز افت بيشتري را تجربه كند.
بازارهاي جهاني نيز تحت فشار نگراني‌هاي ركودي قرار گرفته‌اند. قيمت نفت خام با كاهش حدود چهار درصدي روبه‌‌رو شد، درحالي كه قيمت طلا با افزايش ۰.۷ درصدي به سطح ۳۰۰۵ دلار رسيد. پيش‌بيني مي‌شود اين روند سقوط به بازارهاي اروپايي نيز سرايت كند؛ معاملات يورو استاكس ۵۰ نشان‌دهنده افت ۳.۷ درصدي هنگام بازگشايي بازار هستند.
وال‌استريت؛ ركورددار سقوط
در آن سوي اقيانوس، وال‌استريت نيز روند نزولي شديدي را تجربه كرد. شاخص اس‌اند‌پي ۵۰۰ و نزدك، هر دو به ترتيب ۱.۶ درصد افت كردند. شاخص اس‌اند‌پي ۵۰۰ كه در چهار روز گذشته ۵.۸ تريليون دلار از ارزش بازار خود را از دست داده، شديدترين كاهش چهار‌روزه خود را از زمان آغاز فعاليت معاملات در دهه ۱۹۵۰ ثبت كرده است.
از سوي ديگر، قراردادهاي آتي داو جونز با افت ۵۸۳ واحدي و كاهش ۱.۵۴ درصدي همراه بود. آتي‌هاي نزدك-۱۰۰ نيز ۱.۲۱ درصد كاهش يافت و شاخص S&P 500 در معاملات آتي ۱.۵۳ درصد افت كرد. اين كاهش‌ها نشان‌دهنده تأثير مستقيم تعرفه‌ها بر بازارهاي سهام و بي‌ثباتي در سرمايه‌گذاري‌ها است.
تأثير تعرفه‌هاي جديد ترامپ بر بازار
تعرفه ۱۰۴ درصدي بر واردات چين از بامداد چهارشنبه اجرايي خواهد شد. اين تعرفه كه شامل افزايش ۵۰ درصدي اعلام‌شده توسط ترامپ هفته گذشته است، نگراني‌هاي مربوط به جنگ تجاري طولاني‌مدت را تشديد كرده و باعث كاهش اعتماد سرمايه‌گذاران شده است. علاوه بر اين، گمرك‌ها قرار است تعرفه‌هاي جديدي بر واردات از ۸۶ كشور اعمال كنند كه بر تجارت جهاني و زنجيره‌هاي تأمين تاثيرگذار خواهد بود.
دونالد ترامپ در اظهارات اخير خود اعلام كرد كه چين در تلاش براي مقابله با تعرفه‌ها، ارز خود را دستكاري مي‌كند. با اين حال، او ابراز اميدواري كرد كه دو كشور در نهايت به توافق برسند، اگرچه هيچ اقدام مشخصي در اين راستا ديده نشده است.
سرايت مشكلات به آسيا و اروپا
شاخص‌هاي آسيايي نيز تحت تأثير تعرفه‌ها روزهاي سختي را پشت سر گذاشتند. شاخص سي‌اس‌آي چين، به لطف حمايت‌هاي دولت، افت اوليه خود را معكوس كرد و با رشد ۰.۳ درصدي همراه شد. در مقابل، هنگ‌سنگ هنگ‌كنگ ۱.۶ درصد افت كرد و شاخص‌ام‌اس‌سي‌آي بازارهاي آسيايي (به‌جز ژاپن) كاهشي ۱.۹ درصدي را ثبت كرد. ساير بازارهاي سهام آسيا نيز وضعيت مشابهي داشتند: شاخص نيكي ژاپن كه روز گذشته با اميد به توافق تجاري با امريكا ۶ درصد رشد كرده بود، روز چهارشنبه ۳.۶ درصد سقوط كرد.
اروپا نيز از اين بي‌ثباتي مصون نمانده است. معاملات يورو استاكس ۵۰ نشان‌دهنده افت ۳.۷ درصدي در آغاز روز بودند. بازارهاي ارز نيز تحت تأثير قرار گرفته‌اند و ارزهاي امن مانند فرانك سوييس و ين ژاپن تقاضاي بيشتري پيدا كردند. دلار امريكا در برابر ين ژاپن ۰.۸ درصد كاهش يافت و به سطح ۱۴۵.۱۰ رسيد. همچنين، در برابر فرانك سوييس، ارزش دلار ۰.۵ درصد افت كرد و به ۰.۸۴۳۰ فرانك رسيد.
تأثير بر غول‌هاي فناوري و هشدار تحليلگران
در اين ميان، غول فناوري اپل نيز به‌طور قابل‌توجهي آسيب ديده است. اين شركت، كه انتظار دارد با تعرفه‌هاي جديد چين با افزايش هزينه‌ها مواجه شود، در چهار روز گذشته حدود ۲۳ درصد افت ارزش سهام را تجربه كرده است. اين كاهش بدترين دوره چهار روزه اپل از زمان اكتبر سال ۲۰۰۰ محسوب مي‌شود.
تحليلگران جي‌پي مورگان نيز هشدار داده‌اند كه تعرفه‌هاي اعمال‌شده توسط امريكا به حدي مختل‌كننده هستند كه مي‌توانند اقتصاد جهاني را به ركود بكشند. اين تحليلگران معتقدند كه اگر تعرفه‌ها ادامه پيدا كند، تأثيرات طولاني‌مدت آن شديدتر خواهد بود و احتمالا بازيابي اقتصادي بيش از پيش دشوار خواهد شد.
بازار اوراق قرضه؛ بازدهي‌هاي تاريخي
بازده اوراق خزانه ۱۰ ساله امريكا ۲۴ واحد افزايش يافت و به سطح ۴.۵۰۱ درصد رسيد. اين افزايش غيرمعمول، نشان‌دهنده واكنش بازار به شرايط غيرقابل‌پيش‌بيني اقتصادي است. بازده اوراق خزانه ۳۰ ساله نيز با رشد ۲۸ واحدي به سطح ۵.۰۲۳ درصد رسيد كه بالاترين ميزان از اواخر سال ۲۰۲۳ به شمار مي‌آيد. اين وضعيت در بازارهاي جهاني، به وضوح نشان‌دهنده تأثيرات عميق جنگ تجاري ميان امريكا و چين و همچنين بي‌ثباتي ناشي از سياست‌هاي تعرفه‌اي ترامپ است. كارشناسان معتقدند اگر مذاكرات تجاري به نتيجه نرسد، ممكن است اين بحران به ركود جهاني منجر شود. باوجود اميدواري‌هاي پراكنده، شواهد نشان مي‌دهد كه چشم‌انداز كوتاه‌مدت بازار چندان روشن نيست و احتمال تشديد فشارهاي اقتصادي همچنان وجود دارد.