نفت در ميدان مين تعرفه‌ها!
در سال ۲۰۲۵، جنگ تعرفه‌اي ميان ايالات‌متحده و چين بار ديگر شعله‌ور شد؛ جنگي كه اين‌بار نه تنها صنايع تكنولوژي و توليدات صنعتي، بلكه بازار جهاني انرژي به‌ويژه نفت را نيز به‌شدت تحت‌تاثير قرار داد.
در سال ۲۰۲۵، جنگ تعرفه‌اي ميان ايالات‌متحده و چين بار ديگر شعله‌ور شد؛ جنگي كه اين‌بار نه تنها صنايع تكنولوژي و توليدات صنعتي، بلكه بازار جهاني انرژي به‌ويژه نفت را نيز به‌شدت تحت‌تاثير قرار داد. وضع تعرفه‌هاي متقابل و سياست‌هاي حمايتي، نظم شكننده تجارت جهاني را بر هم زد و نگراني‌هاي جدي درباره آينده اقتصاد جهاني و منابع انرژي مطرح كرد. به گزارش «تعادل»، در پي اعمال موج جديد تعرفه‌ها، قيمت نفت برنت از حدود ۷۴ دلار در اواخر سال ۲۰۲۴، تا آوريل ۲۰۲۵ به زير ۶۲ دلار سقوط كرد. نفت وست‌تگزاس اينترمديت نيز از ۷۱ دلار به حدود ۵۷ دلار رسيد. نفت سنگين ايران با وجود تحريم‌هاي پيشين، از ۷۰ دلار به نزديك ۶۰ دلار در هر بشكه افت كرد. علت اين افت شديد، كاهش سطح تقاضا در بازار جهاني بود. با تضعيف فعاليت‌هاي صنعتي در چين و امريكا به عنوان دو مصرف‌كننده بزرگ نفت، نياز به واردات انرژي كاهش يافت و در نتيجه بازار با مازاد عرضه مواجه شد.
تحليلگران اقتصادي، جنگ تعرفه‌اي را خطري جدي براي ثبات اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۵ مي‌دانند. بانك گلدمن‌ساكس احتمال ركود اقتصادي در امريكا را ۴۵درصد برآورد كرده و جي‌پي‌مورگان از افزايش احتمال ركود جهاني به ۶۰ درصد سخن گفته است. اين تهديد، تاثير مستقيمي بر صنايع حمل‌ونقل، توليد، ساخت‌وساز و ساير بخش‌هاي انرژي‌بر دارد. كاهش تقاضا در اين حوزه‌ها، سبب كند شدن گردش نفت در بازار شده و چشم‌انداز سرمايه‌گذاري در صنعت انرژي را نيز مبهم كرده است. در واكنش به كاهش تقاضا، عربستان‌سعودي قيمت نفت صادراتي خود را براي مشتريان آسيايي كاهش داده است. همچنين اوپك‌پلاس تصميم گرفت از ماه مه ۲۰۲۵، توليد روزانه خود را به ميزان ۴۱۱ هزار بشكه افزايش دهد؛ اقدامي كه با هدف تثبيت سهم بازار انجام مي‌شود، اما ممكن است مازاد عرضه را تشديد كند. اين شرايط، بازي پيچيده‌اي از استراتژي‌هاي نفتي ميان كشورهاي توليدكننده به راه انداخته است؛ از يك‌سو تلاش براي حفظ درآمدهاي نفتي و ازسوي ديگر فشار بازار براي كاهش توليد. در كنار جنگ تعرفه‌اي، بحران‌هاي ژئوپليتيك از‌جمله تنش‌هاي روسيه و اروپا، تحولات در يمن و منطقه خاورميانه و مذاكرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌اي ايران نيز تاثير زيادي بر بازار نفت داشته‌اند. كاهش سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌هاي نفت و گاز در برخي كشورها، نگراني‌هايي را درباره عرضه در بلندمدت مطرح كرده است. اما در كوتاه‌مدت، به دليل افت تقاضا، اين تهديدها نتوانسته‌اند اثر افزايشي بر قيمت نفت بگذارند. برعكس، قيمت‌ها با وجود ريسك‌هاي سياسي در حال كاهش هستند. چين همچنان به عنوان بزرگ‌ترين واردكننده نفت خام جهان شناخته مي‌شود. اما با گسترش جنگ تعرفه‌اي، رشد اقتصادي اين كشور نيز كاهش يافته و در‌نتيجه مصرف نفت آن دچار افت شده است. دولت چين در تلاش است تا با افزايش ذخاير استراتژيك و تمركز بر انرژي‌هاي تجديدپذير، وابستگي خود به نفت وارداتي را كاهش دهد. هند و كشورهاي جنوب شرق آسيا، به عنوان اقتصادهاي نوظهور، همچنان به عنوان موتور رشد تقاضا مطرح هستند. اما در مقايسه با دهه گذشته، نقش چين در تحريك بازار جهاني نفت كاهش يافته است. در چنين شرايطي، سرمايه‌گذاران در صنعت نفت با ترديدهايي روبه‌رو هستند. كاهش قيمت‌ها و چشم‌انداز ضعيف رشد اقتصادي، ريسك‌پذيري پروژه‌هاي جديد نفتي را افزايش داده است. بسياري از شركت‌هاي نفتي پروژه‌هاي اكتشاف و توسعه خود را به حالت تعليق درآورده‌اند يا در حال بازنگري در بودجه‌هاي خود هستند. در عين حال، كشورهايي مانند ايران، عراق و ونزوئلا كه اقتصادشان به درآمدهاي نفتي وابسته است، تحت فشار بيشتري براي حفظ توليد و صادرات قرار دارند. ايران در تلاش است با امضاي قراردادهاي جديد با شركت‌هاي چيني و روسي، از فرصت‌هاي سياسي براي جبران تحريم‌ها استفاده كند. نفت در سال ۲۰۲۵ بيش از هر زمان ديگري تحت‌تاثير سياست‌هاي تجاري و تنش‌هاي اقتصادي قرار گرفته است. جنگ تعرفه‌اي ميان دو قدرت بزرگ اقتصادي، موجب افت تقاضا، افزايش مازاد عرضه و تضعيف قيمت‌ها شده است. توليدكنندگان سنتي نفت در پي حفظ سهم بازار هستند و در همين حال، اقتصاد جهاني در آستانه ركودي تازه ايستاده است. در اين شرايط، آينده نفت وابسته به چند مولفه كليدي خواهد بود: نتيجه مذاكرات تجاري، تحولات سياسي جهاني، و البته ميزان سرمايه‌گذاري در فناوري‌هاي نوين انرژي. طلاي سياه در ميانه ميدان مين تعرفه‌ها، همچنان نفس مي‌كشد اما راه دشواري در پيش دارد.