سيگنال ترامپ به بورس
هفته گذشته بود كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري امريكا در گفت‌وگويي اعلام نمود قرار است از امروز يعني شنبه مذاكرات ميان ايران و امريكا آغاز شود. مدت‌هاست موضوع توافق ميان ايران و امريكا بر سر زبان‌ها افتاده و هر چند وقت يك‌بار يك خبر جديد درخصوص آن منتشر مي‌شود؛ اما اين‌بار داستان كاملا جدي شده و قرار است ايران و امريكا مذاكرات خود را آغاز كنند.
هفته گذشته بود كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري امريكا در گفت‌وگويي اعلام نمود قرار است از امروز يعني شنبه مذاكرات ميان ايران و امريكا آغاز شود. مدت‌هاست موضوع توافق ميان ايران و امريكا بر سر زبان‌ها افتاده و هر چند وقت يك‌بار يك خبر جديد درخصوص آن منتشر مي‌شود؛ اما اين‌بار داستان كاملا جدي شده و قرار است ايران و امريكا مذاكرات خود را آغاز كنند.
دوشنبه شب ۱۸ فروردين ۱۴۰۴ نتانياهو به ديدار ترامپ رفت و در پي اين يدار رييس‌جمهور آمريکا در جلوي دوربين اعلام نمود: ما در حال انجام گفت‌وگو‌هاي مستقيم با ايران هستيم كه براي روز شنبه برنامه‌ريزي شده است. خواهيم ديد چه اتفاقي مي‌افتد. روز شنبه يك نشست بزرگ با ايراني‌ها و ديدار مستقيم با آنها خواهد بود. ممكن است با ايران توافق شود و اين عالي خواهد بود. مذاكرات مستقيم با ايران در بالاترين سطوح در حال انجام است.
سيدعباس عراقچي وزير امور خارجه كشور به نوعي صحبت‌هاي ترامپ را تاييد كرد، اما گفت كه اين مذاكرات غيرمستقيم خواهد بود. او طي توئيتي نوشت: ايران و ايالات متحده روز شنبه در عمان براي مذاكرات غيرمستقيم در سطح بالا ديدار خواهند كرد. اين هم فرصتي است و هم يك آزمون. توپ در زمين امريكا است.
چشم‌ها به روز شنبه است كه اين مذاكرات چه نتيجه‌اي در پي خواهد داشت و آيا به نتيجه خواهد رسيد يا خير؟ بازار نيز بر همين اساس مسير خود را تعيين خواهد كرد. البته برخي از كارشناسان عقيده دارند كه حتي نتايج اوليه نيز روز شنبه منتشر نخواهد شد و چندين روز زمان لازم است كه تا اين مذاكرات به يك نتيجه اوليه برسد و پس از آن خبري منتشر شود و در كنار آن برخي از فعالان معتقدند كه روز شنبه نتيجه اوليه منتشر مي‌شود و بازارها از روز يكشنبه براساس اين نتايج شرايط خود را تعيين خواهند كرد. به‌طور قطع مي‌توان گفت كه هنوز هيچ چيزي مشخص نيست و بايد همچنان منتظر ماند.
از روز دوشنبه هفته گذشته كاهش قيمت طلا، سكه و دلار در بازار با كاهش قيمت معناداري مواجه شد و در مقابل بورس تهران در اين مدت توانست روند صعودي قابل قبولي را تجربه كند.
سيگنال امريكا باعث شد كه بازارهاي موازي با ترس مواجه شوند و اين ترس قيمت دلار را كاهش و در مقابل بورس را صعودي كرد. كارشناسان عقيده دارند توافق سياسي مي‌تواند ريسك‌هاي موجود در بازار را كاهش دهد و زمينه‌ساز بهبود قابل توجه نسبت P/E بازار در ميان‌مدت شود. اين امر موجب مي‌شود كه بازار سهام فرصت مناسبي براي كسب بازدهي‌هاي بالا داشته باشد، حتي بدون اتكا به رشد سودآوري شركت‌ها؛ اما در صورت عدم دستيابي به توافق، افزايش احتمالي قيمت دلار تحت تأثير تنش‌هاي سياسي و كاهش درآمدهاي نفتي را پي دارد و مي‌تواند كاهش شاخص‌هاي بورس را در پي داشته باشد و در شرايط وخيم ممكن است شاخص كل بورس تا محدوده 2.5 ميليوني برسد.
مذاكرات بورس را مثبت مي‌كند؟
پيام الياس كردي، كارشناس بازار سرمايه گفت: بورس تهران همچنان خود را به نتايج مذاكرات گره زده است، اما نگاهي به دوره‌هاي تاريخي نشان مي‌دهد كه هرگاه ايران و امريكا از يكديگر فاصله گرفته‌اند، در بسياري از موارد بورس تهران رشد چشم‌گيري را تجربه كرده است. هرچند سايه ريسك‌هاي غيراقتصادي همچنان بر بازار سهام سنگيني مي‌كند و بسياري از فروشندگان اين بازار نگران تشديد تنش‌ها ميان ايران و امريكا هستند، به نظر مي‌رسد اين نگراني‌ها در تحليل كلي بازار بيش از حد بزرگ‌نمايي شده است. در منطقه خاورميانه و طي سال‌هاي اخير، رابطه عربستان و امريكا به‌ويژه در دوره رياست‌جمهوري دونالد ترامپ تقويت شده بود، اما با تغيير دولت در امريكا، برخي از پروژه‌هاي كلان عربستان نيز موقتاً متوقف شدند. با اين حال، عربستان همچنان بازيگري مهم در معادلات منطقه‌اي و بين‌المللي باقي مانده و امريكا نيز اين كشور را بخش مهمي از سياست خارجي خود مي‌داند.
اين كارشناس بازارهاي مالي اظهار كرد: ايجاد هرگونه اختلال در امنيت ايران مي‌تواند ناخواسته امنيت عربستان را نيز تهديد كند و اين مساله باعث تضعيف رابطه استراتژيك امريكا و عربستان خواهد شد؛ موضوعي كه به روشني از سوي بازيگران منطقه‌اي و جهاني مورد توجه قرار دارد. از منظر تاريخي، بورس تهران نشان داده است كه واكنش‌هاي متفاوتي به مسائل سياسي دارد. يكي از شاخص‌ترين دوره‌ها، دوره رياست‌جمهوري ترامپ بود كه پس از خروج امريكا از برجام، ارزش دلاري بازار بورس تهران به اوج خود، يعني بيش از ۴۰۰ ميليارد دلار رسيد. در آن زمان، برخلاف انتظارها، نه تنها بورس تحت تاثير منفي تحريم‌ها نبود، بلكه به دليل ماهيت تورمي اقتصاد ايران، وارد يك دوره رشد پرشتاب شد. از اين‌رو بايد يادآور شد كه بورس تهران به عنوان يك بازار تورمي، در بسياري از موارد هنگام افزايش تنش‌ها، رشد كرده است.
وي توضيح داد: امروز، اما به نظر مي‌رسد كه بازيگران بازار سهام تحليل درستي از شرايط ندارند. واقعيت اين است كه اهميت مذاكرات ايران و امريكا براي بورس تهران كمتر از آن چيزي است كه تصور مي‌شود. آنچه بايد بيشتر مورد توجه قرار گيرد، ميزان و نحوه مديريت تنش‌هاي منطقه‌اي است. تجربه تاريخي نشان داده كه در نبود درگيري‌هاي جدي نظامي، بورس تهران مي‌تواند از فضاي امن سياسي بهره‌مند شود و به رشد خود ادامه دهد. در دوره كنوني، سياست‌هاي منطقه‌اي كشور‌هاي حوزه خليج فارس نيز به نوعي با قيمت نفت گره خورده است. عربستان براي پيشبرد پروژه‌هاي كلان اقتصادي و شهري خود، نيازمند قيمت بالاي نفت است و كاهش شديد قيمت نفت تبعات منفي بر اين پروژه‌ها خواهد داشت. از سوي ديگر، امريكا نيز با توجه به مشكلات داخلي مانند قيمت بالاي سوخت و بنزين، نمي‌خواهد كه تنش‌هاي منطقه‌اي كنترل‌نشده موجب افزايش قيمت نفت شود؛ موضوعي كه در انتخابات آينده امريكا مي‌تواند تاثير مستقيمي بر محبوبيت رييس‌جمهوري اين كشور داشته باشد.
الياس كردي گفت: سايه جنگ و احتمال درگيري‌هاي گسترده عامل اصلي سركوب بازار سهام باشد. با اين حال، شواهد نشان مي‌دهد كه وقوع يك جنگ گسترده بعيد است و شرايط منطقه به سمتي پيش نمي‌رود كه ثبات كشور‌هاي كليدي به خطر بيفتد. بورس تهران بايد چشم‌انداز خود را از حاشيه‌هاي سياسي و تنش‌ها جدا كند و به جاي واكنش بيش از حد به اخبار روزانه، به ظرفيت‌هاي بالقوه خود توجه كند. بازار سهام بيش از حد به احتمال درگيري سنگيني از جنس نظامي واكنش نشان داده است، در حالي كه شواهد نشان مي‌دهد چنين احتمالي با توجه به معادلات منطقه‌اي و جهاني، بسيار پايين است. آنچه امروز به بازار سهام آسيب مي‌زند نه مذاكرات ايران و امريكا، بلكه برداشت‌هاي اشتباه از تحولات سياسي است. اگر اين فضاي رواني تعديل شود، بورس تهران قادر خواهد بود به مسير طبيعي خود بازگردد.