بازارهاي سهام جهاني روي لبه تيغ

باتوقف تعرفه‌هاي امريكا بالاخره شرايط بورس‌هاي جهاني تغيير كرد و اين بازارها توانستند چند روزي مجدد روند سبز را تجربه كنند؛ اما همچنان سايه اين تعرفه‌ها روي بورس‌هاي جهان وجود دارد و احتمالا تا مدتي بورس‌هاي جهاني روند نوساني را تجربه كنند.

چهارشنبه، بازارهاي سهام اروپا پس از شروعي قدرتمند در ابتداي هفته دچار افت شدند. اين كاهش عمدتا تحت تاثير هشدار شركت بزرگ تراشه‌سازي ASML رخ داد كه اعلام كرد اعمال تعرفه‌هاي جديد از سوي ايالات متحده، ابهام‌هايي جدي درباره چشم‌انداز درآمدي اين شركت در سال‌هاي 2025 و 2026 ايجاد كرده است.

بررسي شاخص ‌پاناروپايي STOXX 600 نشان مي‌دهد كه پس از دو روز رشد متوالي، اين شاخص با افت 1.3 درصدي روبه‌رو شد. هم‌زمان، سهام شركت ASML كه بزرگ‌ترين تامين‌كننده تجهيزات ساخت تراشه در اروپا به‌شمار مي‌رود، با كاهش 6.5 درصدي بزرگ‌ترين فشار را بر اين شاخص وارد كرد

در ادامه، شركت انويديا، غول صنعت تراشه جهان، روز سه‌شنبه اعلام كرد بابت محدوديت‌هاي جديد فروش تراشه‌هاي پيشرفته به چين با زياني ۵.۵ ميليارد دلاري روبه‌رو شده است. اين اقدام بخشي از رويكرد جديد ايالات متحده براي حفظ موقعيت پيشتاز در رقابت جهاني حوزه هوش مصنوعي است.

به‌گفته «ايپك اوزكاردسكايا»، تحليلگر ارشد بانك سوييس كويت، گسترش جنگ تعرفه‌اي ميان ايالات متحده و چين فراتر از اعمال تعرفه مستقيم، زنگ خطري براي بازارهاي جهاني است. او هشدار داد كه در صورت اتخاذ اقداماتي مانند كنترل صادرات از سوي چين، صنايع وابسته به عناصر خاكي كمياب و مواد اوليه تجهيزات تراشه‌سازي بيشترين آسيب را خواهند ديد. در همين راستا، سهام شركت‌هاي نيمه‌هادي ديگر از جمله ASM International، BE Semiconductor، Soitec، Infineonو STMicroelectronics نيز با افت تا هفت درصد روبه رو شدند. اين روند نزولي باعث شد شاخص گروه فناوري اروپا نيز كاهشي معادل 3.1 درصد را ثبت كند و اين بخش در صدر بخش‌هاي زيان‌ده بازار قرار بگيرد.

ساير شاخص‌هاي معتبر منطقه‌اي از جمله DAX آلمان، CAC فرانسه، IBEX اسپانيا و FTSE بريتانيا همگي بين 0.8 تا 1.2 درصد كاهش را تجربه كردند. در مقابل، بخش‌هاي دفاعي همچون خدمات شهري، صنايع غذايي و نوشيدني و مخابرات،با اندكي رشد، در منطقه مثبت معامله شدند.

اين وضعيت در حالي رخ داده كه ادامه جنگ تجاري آغاز شده توسط دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري سابق ايالات متحده، هفته گذشته بازار اروپا را به پايين‌ترين سطح در يك ماه اخير رساند و اكنون سرمايه‌گذاران توجه خود را معطوف به فصل انتشار گزارش‌هاي مالي شركت‌ها دارند تا تاثير تحريم‌ها و تعرفه‌ها بر عملكرد اقتصادي را ارزيابي كنند.

بر مبناي داده‌هاي جمع‌آوري شده توسط LSEG، فضاي كلي سودآوري شركت‌هاي اروپايي نيز تحت تاثير افزايش ابهام ناشي از تعرفه‌ها بدتر شده است. برآوردها نشان مي‌دهد سودآوري سه‌ماهه نخست شركت‌ها تا سه درصد كاهش يابد؛ رقمي كه نسبت به پيش‌بيني هفته گذشته (كاهش 2.2 درصدي) افتي جدي‌تر را نشان مي‌دهد. در عين حال، نگاه‌ها به سمت نشست سياست‌گذاري بانك مركزي اروپا در روز پنجشنبه دوخته شده است؛ جايي كه بازارها انتظار دارند نرخ بهره تا ۲۵ واحد پايه كاهش يابد، موضوعي كه مي‌تواند بر روند آينده بازارها تاثيرگذار باشد. در بازار سهام، شركت Bunzl توزيع‌كننده بزرگ تداركات تجاري بريتانيا، با افت ۲۳ درصدي، بيشترين كاهش را در ميان شركت‌هاي STOXX تجربه كرد. علت سقوط سهام اين شركت، كاهش پيش‌بيني عملكرد سال 2025 و توقف برنامه خريد سهام به دليل فشارهاي اقتصادي ناشي از عدم اطمينان كلي، به‌ويژه در شاخه كسب‌وكار امريكاي شمالي عنوان شده است.

افزايش شاخص‌هاي بورسي ايالات متحده

با معافيت‌هاي موقت تعرفه‌اي

در همين حال، بازار سهام ايالات متحده دوشنبه را با رشد قابل توجهي به پايان برد. اين روند صعودي زماني سرعت گرفت كه دولت ترامپ اعلام كرد برخي از تعرفه‌هاي گمركي بر واردات تلفن‌هاي هوشمند، رايانه‌ها و ديگر محصولات الكترونيكي از چين، موقتا معاف خواهند شد.

بر اساس داده‌هاي معاملاتي، شاخص داو جونز با رشد ۳۱۲ واحدي معادل 0.78 درصد، شاخص S&P 500 با افزايش 0.79 درصدي و نزدك كامپوزيت با رشد 0.64 درصدي معاملات خود را به پايان رساندند.

البته بازار سهام امريكا روز پرنوساني را پشت سر گذاشت و شاخص‌هاي اصلي در ابتداي معاملات با افزايش قيمت همراه شدند، اما در ميانه روز بخشي از دستاوردها را از دست دادند. شاخص نزدك صبح تا 2.4 درصد افزايش يافت اما سپس ميان سود و زيان دست به دست شد و در پايان روز توانست بخش قابل توجهي از رشد خود را حفظ كند. شاخص‌هاي داو جونز و S&P 500 نيز پس از يك دوره كوتاه سقوط، در ساعات پاياني دوباره به محدوده مثبت بازگشتند.

به‌دنبال اعلاميه اداره گمرك و حفاظت از مرزهاي ايالات متحده در اواخر روز جمعه مبني بر معافيت برخي كالاهاي الكترونيكي وارداتي از چين از تعرفه‌هاي جديد، بازار سهام امريكا در آخر هفته گذشته شاهد روند صعودي بود. اين معافيت‌هاي تعرفه‌اي پس از آن در دستور كار قرار گرفت كه دولت دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا، تعرفه‌اي ۱۴۵ درصدي بر طيف گسترده‌اي از واردات چين وضع كرد.

هرچند اين تصميم منجر به رشد چشمگير سهام بزرگ فناوري از جمله شركت اپل شد - به‌طور مثال ارزش سهام اپل دوشنبه ۲.۲ درصد افزايش يافت - اما اين معافيت‌ها واردات مشمول تعرفه‌هاي ۲۰ درصدي، به‌دليل نقش چين در تجارت فنتانيل را پوشش نمي‌دهد و همچنان محدوديت براي برخي كالاها باقي است.

با وجود شتاب بازار و روندي افزايشي در ارزش سهام، ابهام و نابساماني درخصوص آينده جنگ تجاري امريكا و چين همچنان پابرجاست. هاوارد لوتنيك، وزير بازرگاني، روز يكشنبه تصريح كرد اين معافيت‌ها براي كالاهاي الكترونيكي صرفا موقتي و كوتاه‌مدت است و اين گروه محصولات به‌زودي با تعرفه‌هاي جديدي به‌ويژه در بخش نيمه‌هادي‌ها مواجه خواهند شد.

لوتنيك در گفت‌وگو با شبكه ABC News بيان داشت: پالكترونيك‌ها فعلا از تعرفه‌هاي متقابل معاف شده‌اند، اما به زودي در چارچوب محدوديت‌هاي نيمه‌هادي‌ها قرار مي‌گيرند؛ اقدامي كه پيش‌بيني مي‌شود طي يك يا دو ماه آينده عملي شود.

دولت ترامپ همچنين در حال بررسي معافيت‌هاي تعرفه‌اي كوتاه‌مدت براي صنعت خودرو و قطعات است. در همين راستا، ترامپ اعلام كرد تعرفه ۲۵ درصدي روي خودروهاي وارداتي از سوم آوريل اجرايي شده و قطعات خودرو نيز حداكثر تا سوم ماه مه مشمول خواهند شد. اين اظهارات موجب شد بهاي سهام شركت‌هاي بزرگ خودروسازي نظير فورد، استلانتيس و جنرال موتورز هركدام بيش از سه درصد رشد كنند.

ترديدها در چشم‌انداز اقتصادي

اگرچه برخي اميد دارند توقف موقت تعرفه‌ها رشد بازار را تقويت كند، اما نگاه بدبينانه در ميان اقتصاددانان و فعالان بازار غالب است. تحليلگران مورگان استنلي تاكيد كردند كه هرگونه تاخير يا تعليق كوتاه‌مدت، جاي حذف كامل تعرفه‌ها را نخواهد گرفت. به گفته آنان، عدم‌اطمينان بلندمدت مي‌تواند بر هزينه‌ها و برنامه‌هاي اشتغال بنگاه‌ها تاثير منفي جدي بگذارد.

ديويد سولومون، مديرعامل گلدمن ساكس، نيز در بيانيه‌اي نسبت به افزايش نشانه‌هاي كاهش رشد اقتصادي هشدار داد و گفت: امروز با محيط عملياتي كاملا متفاوتي نسبت به ابتداي سال مواجهيم. نگراني‌ها بابت عدم‌اطمينان كوتاه و بلندمدت، قدرت تصميم‌گيري موثر را از فعالان اقتصادي سلب كرده است.

ري داليو، ميلياردر سرشناس و مدير صندوق تاميني، در گفت‌وگو با NBC نيوز هشدار داد سياست تعرفه‌اي ترامپ امريكا را به آستانه ركود يا حتي شرايطي بدتر از ركود نزديك كرده است. او گفت: ما به نقطه تصميم رسيده‌ايم و اگر اين بحران به‌درستي مديريت نشود، بايد نگران اتفاقي فراتر از ركود باشيم.

در شرايطي كه نوسان بازارها و نگراني از سياست‌هاي اقتصادي افزايش يافته، محور اصلي توجه سرمايه‌گذاران به بازار بدهي دولت امريكا معطوف شده است؛ بازاري كه به لطف بحران و ريسك‌هاي نوظهور، جايگاه خود به عنوان پناهگاه امن سرمايه‌گذاري را در معرض سوال قرار داده است.