مذاكرات، سفرها و دورنماي توسعه روابط اقتصادي
با آغاز دور دوم مذاكرات ايران و امريكا، مساله رمزگشايي از چشمانداز مذاكرات در رسانهها با جديت دنبال ميشود. البته حضور چهرههايي چون ونس معاول اول ترامپ و وزير خارجه امريكا در رم بازخوردهاي زيادي پيدا كرده است.
با آغاز دور دوم مذاكرات ايران و امريكا، مساله رمزگشايي از چشمانداز مذاكرات در رسانهها با جديت دنبال ميشود. البته حضور چهرههايي چون ونس معاول اول ترامپ و وزير خارجه امريكا در رم بازخوردهاي زيادي پيدا كرده است. البته این حضور جداي از موضوع مذاكره با ايران ميتواند به دليل گفتوگوهاي امريكا با اروپا در مورد مساله تعرفهها، تنشهاي روسيه و اوكراين و ساير مسائل جهاني باشد. اين ديدارها در خصوص مساله امنيت اروپا و تعديهاي روسيه به شرق اروپا است. در عين حال ممكن است درباره مذاكرات ايران هم گفتوگوهايي ميان مقامات اروپايي و امريكايي صورت گيرد. البته امريكا با خارج كردن اروپا از روند مذاكره با ايران نشان داده كه چه رويكردي را پيگيري ميكند. در ادامه ديدارهاي سياسي، روز پنجشنبه وزير دفاع عربستان هم راهي تهران شد و پيام پادشاه عربستان را تقديم مقامات ايران كرد. اين همه ماجرا نبود، عراقچي هم راهي روسيه شد و پيام رهبر ايران را به سمع ونظر طرف روسي رساند. اما سفر مقامات عربستاني به ايران و صحبتهايي كه درباره ايدهپردازي اعراب در خصوص مذاكرات دوجانبه ايران و امريكا شنيده ميشود، از منظري خاص واجد اهميت ويژهاي است. هرچند برخي شنيدهها حاكي است كه اين سفر از قبل مذاكرات ايران و امريكا برنامهريزي شده بود اما نميتوان انكار كرد كه اين سفر در اين بازه زماني، معاني خاصي دارد. افكار عمومي ايرانيان از ياد نبردهاند كه در زمان برجام، چه رويكردهاي مخربي از سوي عربستان و ساير اعراب منطقه اتخاذ ميشد. عربستان در آن برهه احساس ميكرد، توافق امريكا با ايران، موقعيت ايران در منطقه را تقويت كرده و ايران ابتكار عمل را در منطقه به دست ميگيرد، در شرايط حاضر عربستان از هر گونه توافق ميان ايران و امريكا استقبال ميكند. اولا اينكه خود عربستان توافقي را با ايران براي از سرگيري روابط سياسي، اقتصادي و راهبردي منعقد كرده است، از طرف ديگر عربستان احساس ميكند، امروز موقعيت مناسبي در منطقه دارد و نيك ميداند اگر تنشي ميان ايران و امريكا در بگيرد، ممكن است مراكز امريكايي در عربستان نيز مورد حمله قرار گرفته و به سرمايهگذاريهاي اقتصادي عربستان خدشه وارد شود. هر نوع جنگ منطقهاي براي كشورهاي حاشيه خليج فارس چون امارات، قطر، كويت و... تبعات مخربي دارد. مسوولان اين كشورها ميخواهند برند خود را تقويت كنند و تنشهاي منطقهاي اين برندها را تخريب ميكند. حتي صحبتهايي شنيده شده كه عربستان به دنبال ايجاد ملاقاتي قريب الوقوع ميان پزشكيان و ترامپ در رياض است. عربستان تلاش ميكند رياض را به مركزي براي ميانجيگريهاي سياسي بدل كند. ديدار پزشكيان با ترامپ يكي از مهمترين رخدادهاي سياسي قرن خواهد بود و آورده رسانهاي و اعتباري بسياري را براي عربستان خواهد داشت. البته از قبل هم اعلام شده بود ترامپ با پوتين در ارديبهشت ماه در رياض ديدار ميكند و اگر ديدار پزشكيان با ترامپ هم به ليست برنامههاي دوجانبه مد نظر عربستان اضافه شود، بازخوردهاي بسياري به نفع عربستان ايجاد ميكند . اينكه تا چه اندازه اين رويكردها امكان تحقق دارد و چه اندازه نه، روشن نيست، اما با روند سياسي در پيش گرفته شده توسط عربستان هماهنگ است. عربستان ميخواهد خود را مركز صلح و توافقات منطقهاي و جهاني معرفي كند. اصل تفاهم ميان روسيه و امريكا و ايران و امريكا در تاييد منافع عربستان است.
سفر عراقچي به مسكو هم در راستاي اجراي يك ابتكار تمام ايراني است. ايران به دنبال اجراي مذاكرات ۳جانبه ميان ايران، روسيه و چين است تا ۳كشور در مواجهه با امريكا و اروپا مواضع واحدي اتخاذ كنند. ايران در كنار مذاكره با امريكا به دنبال توسعه روابط با چين و روسيه نيز هست تا از دل اين گفتوگوها و مذاكرات يك موضع واحد در برابر امريكا اتخاذ شود. اما بايد توجه داشت نهايتا مجموعه اين تلاشها، رفت و آمدها و گفتوگوها بايد منتج به بهبود مناسبات ارتباطي و اقتصادي ميان كشورها شود. ايران رفع تحريمهاي اقتصادي را نياز دارد و قصد دارد از دل مذاكره با بازيگران اصلي منطقهاي و جهاني شرايط اقتصادي، امنيتي و رفاهي بهتري براي مردمش فراهم كند.