«یاه‌کلیک» یا استارلینک؟ مساله این است
وزیر ارتباطات در جلسه کمیسیون صنایع مجلس از مذاکره بین سازمان تنظیم مقررات با شرکت «یاه‌کلیک» به‌منظور عقد قرارداد اینترنت ماهواره‌ای خبر داده است. ا
وزیر ارتباطات در جلسه کمیسیون صنایع مجلس از مذاکره بین سازمان تنظیم مقررات با شرکت «یاه‌کلیک» به‌منظور عقد قرارداد اینترنت ماهواره‌ای خبر داده است. این در حالی است که همین حالا هم اینترنت ماهواره ای استارلینک در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. هرچند در حال حاضر ورود این تجهیزات استارلینک غیرقانونی است و البته این اینترنت ماهواره ای هزینه بالایی هم برای کاربران دارد. حال باید دید آیا یاه کلیک می‌تواند مقبول کاربران ایرانی باشد و جای استارلینک را بگیرد یا خیر.
اینترنت ماهواره‌ای پدیده جدیدی نیست و همین حالا نیز شرکت‌هایی وجود دارند که خدمات اینترنت ماهواره‌ای ارائه می‌دهند. با وجود این هنوز در ایران استفاده از اینترنت ماهواره‌ای مرسوم نشده‌است. آذرماه ۱۴۰۲ بود که عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت سیزدهم خبر داد مقدمات فعالیت قانونی برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای اپراتور یاه‌کلیک، وابسته به شرکت یا‌هست فراهم شده است و این اپراتور به زودی از رگولاتوری پروانه دریافت می‌کند. حالا پس از گذشت یک سال و نیم، ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت چهاردهم بار دیگر از بررسی شرایط و مختصات فعالیت اپراتور «یاه‌کلیک» خبر داده است. زارع‌پور همان زمان گفته بود که «در دولت از فعالیت هر ارائه‌دهنده خدمات اینترنت ماهواره‌ای استقبال می‌کنیم، منوط به اینکه قواعد سرزمینی ما را بپذیرد.دو ماه قبل هم اتحادیه مخابرات مصوب کرد یکی از بزرگترین ارائه‌دهنده خدمات اینترنت ماهواره‌ای باید قواعد سرزمینی ما را بپذیرد.» حالا خبرگزاری فارس از جلسه کمیسیون صنایع مجلس خبر داده که ستار هاشمی با اعلام مذاکره برای عقد قرارداد اینترنت ماهواره‌ای اعلام کرد که در حال بررسی شرایط و مختصات فعالیت اپراتور «یاه‌کلیک» است. پیرو گفته او این اپراتور نیز ضوابط دریافت مجوز را در دست بررسی دارد. به گفته وزیر ارتباطات پس از انجام مذاکرات و حصول توافق نهایی میان سازمان تنظیم مقررات و شرکت «یاه کلیک» قرارداد با این شرکت انجام خواهد شد. براساس قواعد بین‌المللی، اپراتورهای اینترنت ماهواره‌ای در صورتی مجاز به فعالیت در یک کشور هستند که قوانین سرزمینی آن کشور (Landing Right) را قبول کند. مرحله بعد از پذیرش این قوانین، این اپراتورها باید مجوز فعالیت را از سازمان تنظیم مقررات کسب کنند. قوانین سرزمینی ایران در آذماه ۱۴۰۲ در دوبی اختتامیه کنفرانس جهانی ارتباطات رادیویی WRC-23) توسط مدیرعامل شرکت «یاه‌کلیک» به امضا رسید. انجام این اقدام مقدمه‌ای برای فعالیت قانونی شرکت «یاه‌کلیک» برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای در کشور محسوب می‌شود.
استارلینک همین حالا هم
در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد
اظهارات وزیر ارتباطات درباره اینترنت ماهواره ای یاه کلیک در حالی صورت می گیرد که استارلینک مدت‌ها است که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد و متقاضیان اکنون می‌توانند این تجهیزات را آنلاین سفارش دهند، در محل خود تحویل بگیرند و بهای آن را پرداخت کنند. با این حال هزینه بالای استفاده از خدمات استارلینک که شامل هزینه سخت‌افزار و اشتراک است باعث شده تا این سرویس به عنوان یک راه‌حل برای دسترسی به اینترنت آزاد فعلا مطرح نباشد. به گزارش پیوست استارلینک که بنا به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس مقابله با آن دشوار و نامحتمل است، اکنون نسل سوم ماهواره‌های خود را آزمایش می‌کند و در آخرین پیشرفت‌ها امکان ارتباط مستقیم با گوشی موبایل نیز فراهم شده است. استارلینک در ایران علاوه بر وب‌سایت‌های فارسی زبانی که اقدام به فروش این تجهیزات می‌کنند، در انبوهی از حساب‌های کاربری در شبکه‌های اجتماعی نیز قابل تهیه است. ضمن اینکه از طریق شهرهای مرزی در جنوب و غرب کشور نیز می‌توان مدل‌های مختلفی را تهیه کرد. با وجود اینکه تهیه استارلینک چندان دور از دسترس نیست اما باید به دو نکته مهم اشاره کرد. اول اینکه ورود این تجهیزات غیرقانونی است و در صورت کشف علاوه بر مصادره مال طبق قوانین مبارزه با قاچاق، امکان برخورد کیفری نیز وجود دارد. نکته دوم کلاهبرداری‌های متعددی است که با نام فروش استارلینک انجام می‌شود و باید به فروشندگانی که اقدام به دریافت بیعانه می‌کنند با دید تردید نگاه کرد. در حال حاضر آنتن‌های نسل دوم استارلینک پرفروش‌ترین مدل‌ها هستند که با قیمت‌هایی از ۷۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد. فروشندگان همیشه حاضر به دریافت ریال نیستند و وجه رایج معامله این دستگاه‌ها عمدتاً تتر و پرفکت‌مانی است. برخی نیز ترجیح می‌دهند دلار یا سایر رمزارز‌ها را دریافت کنند. بنابراین امکان نوسان قیمت همیشه وجود دارد. آنتن‌های نسل سوم دارای سرعت و کیفیت بهتری هستند و سرعت آنها به طور معمول بیش از ۳۰۰ مگابایت بر ثانیه است. در مناطقی با آب‌وهوای نامساعد این سرعت کاهش پیدا می‌کند. این گیرنده‌ها هنوز مانند نسل دوم پرتعداد نیستند ولی با کمی جستجو می‌توان آنها را پیدا کرد. این مدل‌ها بیش از ۹۰ میلیون قیمت دارند. بهای پک کامل نسل اول این تجهیزات شامل آنتن و روتر وایرلس بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان است. علاوه بر موارد بالا یک مدل مینی وجود دارد که آن را در بازار‌های زیرزمینی داخلی پیدا نکردیم. این مدل حدود ۱ کیلوگرم وزن دارد و ابعاد آنتن آن ۲۵*۳۰ سانتی‌متر است. هزینه‌های استارلینک شامل دو قسمت بهای تهیه تجهیزات و اشتراک ماهانه است. استارلینک برای کاربرد‌های مختلف تجهیزات متفاوتی را پیشنهاد می‌کند که نمونه آن را در تصویر زیر می‌بینید. هزینه اشتراک ماهانه نیز در کشور‌های مختلف می‌تواند متغیر باشد ضمن اینکه به حجم مصرفی اینترنت نیز مرتبط است. در عین حال چندی پیش گزارشی از سوی مرکز پژوهش های مجلس منتشر شد. در این گزارش با عنوان «تحلیل وضعیت خدمات اینترنت ماهوار های مدار پایین در ایران» که به صورت مشخص روی استارلینک تاکید داشت، اعلام کرده بود روش‌هایی که بر برخورد و مقابله با اینترنت ماهواره‌ای تاکید دارند، کاربرد موقتی خواهند داشت و با فراگیرشدن آن، بخش اعظمی از کاربران امکان دسترسی بیشتر به این فناوری را خواهند داشت و کنترل آن بسیار نامحتمل و دشوار خواهد بود، آنچنان که در موضوع شبکه‌های ماهوار های تلویزیونی شاهد آن بوده و هستیم. این مرکز پیشنهادات مختلفی با رویکرد‌های متفاوت در مورد مواجهه با اینترنت ماهواره‌ای مطرح کرده بود که از میان آنها می‌توان به تفاهم نامه همکاری و اعطای مجوز به شرکت‌های اینترنت ماهواره‌ای، ایجاد ائتلاف برای توسعه و مشارکت اینترنت ماهواره‌ای، راهکار‌های سلبی داخلی از جمله جرم انگاری خریدوفروش و بهر ه‌برداری از تجهیزات و اشتراک بدون مجوز اشاره کرد. یکی از مهمترین پیشنهادات این مرکز رفع موانع ساختاری در جهت تقویت مزیت رقابتی اتصال زمینی بود و در همین راستا گفته بود اقداماتی مانند پوشش مناطق ارتقای کیفیت دسترسی زمینی به اینترنت و هوشمندسازی دسترسی به خدمات و محتوا، حمایت از توسعه 5G و فیبرنوری، پوشش مناطق غیرمتصل و تخصیص یارانه برای شرکت‌های ISP می‌توانند اینترنت ماهواره‌ای را در حاشیه قرار دهند.