بازار نفت، گروگان سكوت ديپلمات‌ها!
درست مثل طلاي سياه، آينده بازار نفت در سال ۲۰۲۵ نيز تيره، براق و پركشش است. قيمت‌ها در نوسان‌اند، توليدكننده‌ها با احتياط بازي مي‌كنند و مشتريان منتظرند ببينند ديپلماسي چه تصميمي خواهد گرفت. در اين ميان، مذاكرات هسته‌اي ايران و غرب بار ديگر به عنوان يكي از متغيرهاي حساس بر سرنوشت نفت نقش‌آفريني مي‌كند.
درست مثل طلاي سياه، آينده بازار نفت در سال ۲۰۲۵ نيز تيره، براق و پركشش است. قيمت‌ها در نوسان‌اند، توليدكننده‌ها با احتياط بازي مي‌كنند و مشتريان منتظرند ببينند ديپلماسي چه تصميمي خواهد گرفت. در اين ميان، مذاكرات هسته‌اي ايران و غرب بار ديگر به عنوان يكي از متغيرهاي حساس بر سرنوشت نفت نقش‌آفريني مي‌كند.
به گزارش خبرنگار «تعادل»، بازار نفت، حالا شبيه ميدان مين شده؛ هر جمله‌اي از يك ديپلمات يا تصميمي از يك بانك مركزي، مي‌تواند قيمت‌ها را منفجر كند يا آرام بگيرد. سال ۲۰۲۵، سال پيچ‌وخم‌هاي نفتي است؛ هم در صحنه جهاني، هم در اتاق‌هاي مذاكره. سال جديد ميلادي براي نفت، با سايه‌روشن‌هاي زيادي آغاز شد. قيمت نفت خام برنت كه در دي‌ماه گذشته تا مرز ۹۰ دلار صعود كرده بود، حالا در آوريل ۲۰۲۵ بين ۷۷ تا ۸۲ دلار در نوسان است. كارشناسان دليل اين وضعيت را تلفيقي از عوامل ژئوپليتيكي، سياست‌هاي اوپك پلاس، نگراني‌هاي ركودي در اقتصاد جهاني، و البته گره‌هاي ناتمام ديپلماسي نفتي ايران مي‌دانند.
بازار فعلاً بين دو ترس گير كرده؛ ترس از مازاد عرضه، در صورت بازگشت نفت ايران يا افزايش توليد امريكا، و ترس از كمبود، اگر تنش‌ها در خاورميانه تشديد شود.
ايران، يكي از بازيگران هميشه‌مهم بازار نفت، در سال ۲۰۲۵ همچنان درگير كش‌وقوس‌هاي پرونده هسته‌اي است. با اينكه در اوايل سال جاري، اخباري از «پيشرفت‌هاي غيررسمي» در مذاكرات غيرمستقيم ميان تهران و واشنگتن منتشر شد، اما هنوز توافق جامعي حاصل نشده است. با اين حال، افزايش آرام صادرات نفت ايران به بازارهاي آسيايي، نشان از گشايش‌هاي محدود و مذاكره‌شده دارد. طبق برآورد برخي موسسات بين‌المللي، صادرات نفت خام ايران در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۵ به حدود ۱.۷ ميليون بشكه در روز رسيده؛ عددي كه در مقايسه با دوران فشار حداكثري تحريم‌ها رشد قابل توجهي دارد.
اوپك پلاس، به رهبري عربستان و روسيه، در سال جاري همچنان تلاش مي‌كند با سياست «مديريت عرضه»، قيمت‌ها را در محدوده‌اي قابل قبول براي اعضا نگه دارد. با اين حال، فشار كشورهاي مصرف‌كننده و برخي اعضاي ناراضي از سهميه‌بندي، حفظ انسجام را دشوار كرده است. در صورتي كه نفت ايران بدون محدوديت به بازار بازگردد، چالش جديدي در درون اوپك پلاس شكل خواهد گرفت. برخي ناظران معتقدند كه بازگشت كامل ايران مي‌تواند بازي سهميه‌ها را بر هم بزند و حتي تنش‌هايي را ميان رياض و تهران به دنبال داشته باشد.
در كنار نفت خاورميانه، بازيگر ديگر بازار يعني نفت شيل امريكا نيز در سال ۲۰۲۵ به ميدان بازگشته است. با تثبيت قيمت‌ها در كانال بالاي ۷۰ دلار، توليدكنندگان شيل دوباره سوددهي پيدا كرده‌اند و توليد ايالات متحده از مرز ۱۳.۵ ميليون بشكه در روز گذشته است.
اين افزايش توليد، در كنار زمزمه بازگشت نفت ايران و كاهش رشد تقاضا در چين و هند، نگراني‌هايي از «مازاد عرضه» را در بازار ايجاد كرده كه بر قيمت‌ها فشار وارد مي‌كند. عامل ديگري كه بازار نفت را در سال ۲۰۲۵ دچار ترديد كرده، سياست‌هاي پولي بانك‌هاي مركزي بزرگ جهان، به‌ويژه فدرال رزرو امريكاست. با اينكه نرخ بهره در امريكا در سطح بالايي باقي مانده، اما سيگنال‌هايي از احتمال كاهش آن در نيمه دوم سال شنيده مي‌شود. اين تغييرات مي‌تواند ارزش دلار، قيمت نفت، و سرمايه‌گذاري‌هاي انرژي‌محور را دستخوش تغيير كند. كاهش نرخ بهره، به‌طور معمول باعث رشد تقاضا و افزايش قيمت نفت مي‌شود، اما در فضاي فعلي هيچ چيز قطعي نيست. ايران با يك معادله پيچيده روبروست؛ صادرات نفت بيشتر بدون توافق رسمي، يعني ادامه درآمد ولي در سايه ريسك تحريم‌ها و ناپايداري بازارها. از سوي ديگر، دستيابي به يك توافق پايدار مي‌تواند نه‌تنها صادرات را تثبيت كند، بلكه مسير سرمايه‌گذاري خارجي در صنعت انرژي ايران را نيز باز كند. برخي منابع داخلي گفته‌اند كه وزارت نفت در حال آماده‌سازي سناريوهاي مختلف براي صادرات در دو حالت توافق و بدون توافق است. اين سناريوها شامل جذب سرمايه براي پروژه‌هاي نيمه‌تمام، نوسازي پالايشگاه‌ها و گسترش صادرات فرآورده نيز مي‌شود.
تحليلگران بر اين باورند كه نيمه دوم سال ۲۰۲۵ مي‌تواند دوره‌اي تعيين‌كننده براي آينده بازار نفت باشد. اگر مذاكرات ايران به نتيجه برسد، اگر فدرال رزرو نرخ بهره را كاهش دهد، و اگر رشد اقتصاد جهاني شتاب بگيرد، بازار نفت مي‌تواند باثبات‌تر شود. اما در غير اين صورت، بي‌ثباتي و نوسان، همچنان مهمان هميشگي خواهد بود.
بازار نفت در سال ۲۰۲۵ ديگر فقط تابع عرضه و تقاضا نيست؛ حالا اقتصاد، ديپلماسي، ژئوپليتيك و فناوري، همگي بازيگر اين ميدان شده‌اند. در اين ميانه، ايران نيز بين تلاش براي افزايش صادرات و رسيدن به توافقي پايدار، در حال حركت روي لبه‌اي باريك است.
نفت شايد مايع سياه باشد، اما واقعيتش در سال ۲۰۲۵ خاكستري است؛ پر از ابهام، اميد و هشدار.