۴۳۶ هزار نفر از يارانه فروردين جا ماندند
اگرچه وزارت رفاه هنوز واكنشي نسبت به كاهش تعداد يارانه‌بگيران نشان نداده، اما اعداد و ارقام حكايت از آن دارد كه در يك ماه اخير يارانه ۴۳۶ هزار نفر از دهك‌هاي چهار تا ۹ قطع شده است؛ برنامه‌اي كه در لايحه بودجه ۱۴۰۴ گنجانده شده و از چند روز قبل در كميسيون اجتماعي مجلس مورد بحث و بررسي قرار گرفت.
اگرچه وزارت رفاه هنوز واكنشي نسبت به كاهش تعداد يارانه‌بگيران نشان نداده، اما اعداد و ارقام حكايت از آن دارد كه در يك ماه اخير يارانه ۴۳۶ هزار نفر از دهك‌هاي چهار تا ۹ قطع شده است؛ برنامه‌اي كه در لايحه بودجه ۱۴۰۴ گنجانده شده و از چند روز قبل در كميسيون اجتماعي مجلس مورد بحث و بررسي قرار گرفت. آن‌طور كه اعداد و ارقام نشان مي‌دهد يارانه ۴۳۶ هزار نفر از دهك‌هاي چهار تا ۹ طي يك ماه اخير قطع شده است. منابع آگاه نيز تلويحا حذف اين تعداد افراد از دريافت يارانه نقدي را تاييد كردند و احتمالا اين افراد جزو دهك‌هاي ۸ و ۹ هستند. اگرچه هنوز وزارت رفاه، اطلاعاتي درخصوص علت كاهش تعداد يارانه‌بگيران در فروردين نسبت به اسفند ارايه نكرده اما برنامه حذف تدريجي ۱۸ ميليون يارانه‌بگير در دستور كار دولت و مجلس است. سازمان هدفمندي يارانه‌ها در اسفندماه پارسال يعني يك ماه پيش يارانه ۳۰۰ هزار توماني را به ۵۰ ميليون و ۴۰۹ هزار و ۶۱۰ از دهك‌هاي ۴ تا ۹ پرداخت كرد. فروردين امسال اين عدد به ۴۹ ميليون و ۹۷۲ هزار و ۹۹۲ نفر رسيده كه كاهش حدود ۴۳۶ هزار نفري را نشان مي‌دهد. تاكنون هفت ميليون نفر از افراد ثروتمند از ليست دريافت يارانه خارج شده‌اند كه طبق قانون بايد اين عدد به ۱۸ ميليون نفر برسد؛ برنامه‌اي كه در قالب لايحه بودجه ۱۴۰۴ از چند روز قبل در كميسيون اجتماعي مجلس با حضور رييس مجلس و وزير كار در دستور كار قرار گرفت. طبق لايحه بودجه ۱۴۰۴ نمايندگان مجلس شوراي اسلامي دولت را مكلف كردند تا در سال ۱۴۰۴ يارانه نقدي خانوارهاي پردرآمد را حذف كند. با تصميم نمايندگان مجلس، دولت مكلف شد تا از محل منابع حاصل از حذف يارانه نقدي دهك‌هاي هشتم، نهم و دهم، افزايش اعتبار كالابرگ خانوارهاي تحت پوشش نهادهاي حمايتي يا عضو سه دهك پايين درآمدي را از خرداد ماه سال ۱۴۰۴ اجرايي كند. احمد ميدري - وزير رفاه - در روزهاي اخير گفته بود مالكان خانه‌هايي كه درآمدي بيش از ۳۰ ميليون تومان در ماه دارند، مشمول حذف يارانه خواهند شد. نحوه پرداخت يارانه ماهيانه به اين صورت است كه وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي به عنوان متولي دهك‌بندي، افراد را دسته‌بندي و هر ماه ليست مورد نظر را به سازمان هدفمندي ارايه مي‌كند.
در واقع وزارت رفاه تعيين مي‌كند كه چه خانوارهايي يارانه ۴۰۰ هزار توماني بگيرند، چه خانواده‌هايي يارانه ۳۰۰ هزار توماني دريافت كنند و كدام گروه از خانوارها مشمول دريافت يارانه نيستند. كساني كه نسبت به دهك و علت حذف ياران خود معترض هستند، مي‌توانند از طريق سامانه «حمايت» وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي يا با شماره تلفن ۶۳۶۹ اعتراض خود را ثبت كنند. البته اگر اعتراض آنها بررسي و مورد قبول واقع نشود، مشمول جريمه‌هايي همچون قطع معافيت‌هاي مالياتي و يارانه‌هاي دولت مي‌شوند. در سال ۱۴۰۱ با كاهش نرخ ارز ترجيحي براي كالاهاي اساسي، اصابت يارانه غيرمستقيم به ذي‌نفعان نهايي، يعني خانوار مصرف‌كننده كالاي اساسي دقيق نبوده و سهم قابل توجهي از منابع ارزي كه به كالاهاي اساسي تعلق مي‌گرفت، نصيب واردكننده‌ها يا واسطه‌گرها مي‌شد و به يارانه ارزي واردات در تقابل با رويكرد حمايت از توليد هم منجر مي‌شد. بنابراين در سال ۱۴۰۴ در بند «ي» تبصره ۱۴ قانون بودجه سالانه در اين موضوع تغيير شيوه داده شد و از شكل مستقيم به مستقيم يارانه‌هاي نقدي به خانواده‌ها تغيير پيدا كرد كه اشكال آن هم افزايش تورم ناشي از عدم تخصيص ارز ترجيحي بوده است، در نتيجه چون يارانه، نرخ ثابت داشته و تورم پيش‌رونده بوده، عملا تاثير اين يارانه‌ها را در حمايت از اين خانواده‌ها كم مي‌كرده است. جزء ۲ بند« الف» تبصره ۸ ماده قانون بودجه ۱۴۰۳ به همين سياست استمرار مي‌دهد و آن را به يارانه نقدي، معيشتي و كالابرگ تبديل مي‌كند به نحوي كه هر خانواده بتواند با كشيدن كارت، صرفااز آن ۱۱ قلم گروه مواد غذايي خريداري كند كه اين امر بهبودي در عملكرد حاصل مي‌كند. احمد ميدري - وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي - در روزهاي اخير در كميسيون اجتماعي مجلس اظهار كرد كه در بحث كالابرگ، طبق مصوبه مجلس در بودجه ۱۴۰۴ بايد از طريق حذف يارانه‌ها اين كار را انجام دهيم. از طرفي دكتر پزشكيان هم اصرار دارد كه حذف دهك‌ها، تا سه دهك بالا انجام شود؛ اما از آنجا كه در حذف افراد همه معترض مي‌شوند و با مشكل مواجه مي‌شويم؛ بنابراين در طرح دو فوريتي وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي - كه به زودي ارايه مي‌شود - راهكاري پيشنهاد كرده‌ايم مبني بر اينكه قبل از حذف يارانه‌ها، به سرپرست خانوار اعلام كنيم كه جزو سه دهك بالا هستيد، بعد به فرد مهلت داده مي‌شود كه اظهارنامه بدهد كه در تعيين دهك او اشتباه شده يا خير؛ در ادامه مانند كشورهاي ديگر به فرد اعلام مي‌شود كه اظهارات او را بررسي مي‌كنيم و اگر اظهار شما نادرست بود، تسهيلات يارانه‌اي به شما نمي‌دهيم، معافيت مالياتي به شما تعلق نمي‌گيرد و از يارانه‌هاي دولت بهره‌مند نخواهيد شد.