صندوق‌هاي رمزارز ايده‌اي نو درهاله‌اي از ابهام
پوريا آستركي، كارشناس بازارهاي مالي نوشت: بحث عرضه صندوق‌هاي رمزارز يا همان ETFهاي كريپتو در بورس ايران به يكي از موضوعات مهم و البته بحث‌برانگيز بازار سرمايه تبديل شده است؛ موضوعي كه هم از منظر فرصت‌هاي نوآورانه اهميت دارد، هم از زاويه چالش‌هاي جدي ساختاري و سياست‌گذاري قابل تأمل است.
صداي بورس| پوريا آستركي، كارشناس بازارهاي مالي نوشت: بحث عرضه صندوق‌هاي رمزارز يا همان ETFهاي كريپتو در بورس ايران به يكي از موضوعات مهم و البته بحث‌برانگيز بازار سرمايه تبديل شده است؛ موضوعي كه هم از منظر فرصت‌هاي نوآورانه اهميت دارد، هم از زاويه چالش‌هاي جدي ساختاري و سياست‌گذاري قابل تأمل است. در حالي كه پلتفرم‌هايي نظير نوبيتكس و گروه مالي فيروزه ديجيتال تلاش‌هايي براي آماده‌سازي زيرساخت‌هاي لازم در اين زمينه آغاز كرده‌اند، هنوز مشخص نيست كه بازار سرمايه ايران تا چه حد آماده پذيرش و بهره‌برداري كامل از اين ابزار نوين است. صندوق‌هاي رمزارز در بسياري از كشورها به عنوان يكي از راهكارهاي ايمن و ساختاريافته براي دسترسي به بازار پرنوسان و پيچيده دارايي‌هاي ديجيتال به كار گرفته مي‌شوند. اين ابزارها به سرمايه‌گذاراني كه يا دانش و تخصص كافي براي فعاليت مستقيم در بازار رمزارزها ندارند يا از بابت ريسك‌هاي نگهداري، امنيت، خريد و فروش مستقيم رمزارز نگرانند، اجازه مي‌دهد تا از مسير آشنا و قانون‌مند بازار سرمايه، وارد اين فضا شوند. خريد ETF رمزارزي همانند خريد ساير صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري يا سهام شركت‌ها، براي بخش بزرگي از فعالان بازار سرمايه فرآيندي آشنا، قابل درك و كم‌ريسك‌تر است. مزيت اصلي اين ابزار براي سرمايه‌گذاران، كاهش پيچيدگي‌ها و ريسك‌هاي فني است. ديگر نيازي به كيف‌پول ديجيتال، شناخت فني از بلاكچين يا دغدغه‌هاي امنيتي نگهداري رمز ارز نيست. سرمايه‌گذار به‌راحتي مي‌تواند از طريق پلتفرم معاملاتي بورس، واحدهاي صندوق را خريداري كند و در عين حال از مزاياي تغييرات قيمتي دارايي‌هاي ديجيتال بهره‌مند شود. اين ويژگي، مي‌تواند به گسترش مشاركت و تنوع در تركيب سرمايه‌گذاران بازار رمزارز در كشور كمك كند. از منظر بازار سرمايه نيز اين صندوق‌ها مزاياي متعددي دارند؛ تنوع‌بخشي به كلاس‌هاي دارايي، افزايش عمق بازار، جذب سرمايه‌گذاران جديد، به‌روزسازي ساختار بازار و افزايش رقابت‌پذيري بورس از جمله آثار مثبتي است كه مي‌تواند به دنبال راه‌اندازي اين ابزار رقم بخورد. بازار جذاب، بازاري است كه براي سلايق، ريسك‌پذيري و اهداف مختلف سرمايه‌گذاران گزينه‌هاي متنوعي داشته باشد و صندوق‌هاي رمزارز دقيقا در همين راستا قابل ارزيابي هستند. اما اين همه ماجرا نيست؛ چالش‌هاي مهمي در مسير تحقق اين هدف وجود دارد. يكي از چالش‌هاي اصلي، ساختارهاي سنتي و محدوديت‌هاي قانوني و اجرايي بورس ايران است. دارايي‌هاي ديجيتال ذاتا ماهيتي ۲۴ ساعته، جهاني و بدون محدوديت دامنه نوسان دارند اما در بورس ايران بسياري از اين قواعد برعكس عمل مي‌كند؛ محدوديت‌هايي نظير دامنه نوسان، ساعات مشخص معاملات و شكل‌گيري صف خريد و فروش، هيچ‌گونه سنخيتي با ذات رمزارزها ندارد و اگر بورس بخواهد اين ابزارها را دقيقا با همان چارچوب‌هاي سنتي اداره كند، نتيجه‌اي جز ناكارآمدي و كاهش جذابيت نخواهد داشت. مساله مهم‌تر، نبود نقشه راه شفاف و برنامه‌ريزي استراتژيك از سوي سازمان بورس و نهادهاي سياست‌گذار در اين حوزه است. تاكنون نه سند راهبردي مشخصي درباره جايگاه رمزارزها، بلاكچين و توكن‌سازي در آينده بازار سرمايه تدوين شده و نه اهداف ميان‌مدت و بلندمدتي در اين خصوص اعلام شده است. وقتي نهاد ناظر هنوز نمي‌داند كه تا چند سال آينده چه سهمي از بازار را به دارايي‌هاي ديجيتال اختصاص مي‌دهد يا چه ميزان از توكن‌سازي دارايي‌ها را دنبال خواهد كرد، نمي‌توان انتظار داشت كه ابزارهاي نويني همچون صندوق‌هاي رمزارز بتوانند نقش موثري ايفا كنند.