هم‌گرايي تهران و مسكو زير چتر انرژي
روابط ايران و روسيه در حوزه نفت و انرژي يكي از ابعاد مهم مشاركت راهبردي دو كشور به شمار مي‌رود؛ مشاركتي كه در سال‌هاي اخير، به‌ويژه با تشديد فشارهاي غرب و تحريم‌هاي يكجانبه، وارد فاز تازه‌اي شده است.
روابط ايران و روسيه در حوزه نفت و انرژي يكي از ابعاد مهم مشاركت راهبردي دو كشور به شمار مي‌رود؛ مشاركتي كه در سال‌هاي اخير، به‌ويژه با تشديد فشارهاي غرب و تحريم‌هاي يكجانبه، وارد فاز تازه‌اي شده است. به گزارش «تعادل»، هر دو كشور به عنوان بازيگران كليدي در بازار جهاني انرژي و اعضاي اثرگذار در مجامع نفتي نظير اوپك‌پلاس، داراي منافع مشتركي در زمينه ثبات بازار، تنظيم توليد و توسعه پروژه‌هاي نفتي و گازي هستند. ايران و روسيه هر دو با تحريم‌هاي مشابه مواجهند، بنابراين انگيزه قوي‌تري براي هم‌افزايي اقتصادي و فني در بخش انرژي دارند. روابط نفتي ايران و روسيه را مي‌توان مكمل يكديگر دانست. هرچند رقابت‌هايي نيز در بازار جهاني وجود دارد، اما اشتراك در چالش‌هاي ژئوپليتيكي و اهداف بلندمدت اقتصادي، زمينه‌ساز تقويت اين همكاري‌ها در آينده نزديك خواهد بود. وزير نفت با تاكيد بر اهميت اجراي معاهده مشاركت جامع راهبردي، خواستار رفع موانع ساختاري در روابط اقتصادي و تسريع در اجراي توافق‌هاي دوجانبه شد.
محسن پاك‌نژاد (جمعه، پنجم ارديبهشت) در نشست محدود هجدهمين اجلاس كميسيون مشترك همكاري‌هاي اقتصادي ايران و فدراسيون روسيه با قدرداني از ميزباني دولت و مردم روسيه، بر اهميت استفاده حداكثري از ظرفيت‌هاي موجود براي ارتقاي سطح روابط اقتصادي و تجاري دو كشور تاكيد كرد. وي افزود: اميدوارم نشست اجلاس هجدهم با تلاش و هم‌افزايي طرف‌هاي ايراني و روسي، منجر به رفع محدوديت‌هاي ساختاري و چالش‌هاي موجود شده و روابط دوجانبه باتوجه به ظرفيت بالاي ايران و روسيه، به سطح مطلوب و شايسته دو كشور بزرگ ارتقا يابد. وزير نفت با اشاره به امضاي معاهده مشاركت جامع راهبردي از‌سوي روساي جمهوري ايران و روسيه و تصويب آن در مجالس دوما و علياي روسيه، اين سند را گامي مهم در ارتقاي روابط دوجانبه به سطحي جديد، بلندمدت و راهبردي دانست. پاك‌نژاد ابراز اميدواري كرد كه با تصويب موافقت‌نامه تجارت آزاد ميان جمهوري اسلامي ايران و اتحاديه اقتصادي اوراسيا در مجلس شوراي اسلامي و اجرايي شدن آن از ۱۵ مه ۲۰۲۵، زمينه رفع موانع تجاري با كشورهاي عضو اين اتحاديه، به‌ويژه فدراسيون روسيه، فراهم شود. وي با اشاره به همكاري‌ها و توافقات ميان بانك‌هاي مركزي ايران و روسيه طي سال‌هاي اخير، گفت: اتصال شبكه پيام‌رسان‌هاي مالي و سامانه‌هاي پرداخت كارتي دو كشور، گامي موثر در جهت تسهيل سرمايه‌گذاري و افزايش حجم تجارت است. وزير نفت ادامه داد: گسترش اين همكاري‌ها به حوزه‌هاي مرتبط با انتقال تجربيات به كشورهاي دوست و همسو و نهادهاي بين‌المللي مانند بريكس و سازمان همكاري شانگهاي، مي‌تواند تاب‌آوري اقتصادي ايران و روسيه را در برابر تهديدات خارجي افزايش دهد و نزديكي راهبردي دو كشور را تقويت كند. پاك‌نژاد بر نقش مهم برگزاري منظم كميسيون مشترك همكاري‌هاي اقتصادي ايران و روسيه تاكيد كرد و گفت: اين ساختار زمينه مناسبي براي توسعه همكاري‌ها در زمينه‌هايي چون انرژي، مالي، بانكي، سرمايه‌گذاري، حمل‌ونقل، كشاورزي، هسته‌اي و ديگر حوزه‌ها فراهم كرده است. وي افزود: رفع موانع توسعه همكاري‌هاي دوجانبه و تدوين راهكارهاي جديد براي گسترش تعاملات بايد در دستور كار جدي بخش‌هاي دولتي و خصوصي دو كشور چه در چارچوب كميسيون و چه در تعاملات دوجانبه قرار گيرد. پاك‌نژاد با تاكيد بر ضرورت پيگيري منسجم اجراي توافقات، تصريح كرد: پايش مستمر وضع و سرعت پيشرفت پروژه‌ها، شناسايي و رفع موانع داخلي و ناهماهنگي‌ها ميان دستگاه‌هاي دو كشور، بايد با جديت تمام از سوي دبيرخانه كميسيون مشترك در دو طرف دنبال شود. وزير نفت ابراز اميدواري كرد همكاري‌هاي دوجانبه به بهترين شكل ممكن اجرا شده و دو كشور ايران و روسيه بتوانند از ظرفيت‌هاي يكديگر در مسير توسعه پايدار و منافع مشترك بهره‌مند شوند.
واردات سالانه ۵۵ ميليارد متر مكعب گاز از مسير آذربايجان
وزير نفت با اعلام اينكه پيش‌تر تفاهم‌نامه‌اي براي واردات سالانه ۵۵ ميليارد مترمكعب گاز از روسيه به ايران امضا شده بود، گفت بررسي‌هاي لازم درباره مسيرهاي انتقال انجام شد و درنهايت، تفاهم بر سر استفاده از مسير زميني از طريق خاك جمهوري آذربايجان حاصل شد. محسن پاك‌نژاد در حاشيه برگزاري هجدهمين كميسيون مشترك اقتصادي ايران و روسيه در جمع خبرنگاران اظهار كرد: پس از امضاي موافقت‌نامه مشاركت راهبردي ميان جمهوري اسلامي ايران و فدراسيون روسيه، نشست‌هاي كميسيون مشترك همكاري‌هاي اقتصادي از اهميت دوچنداني برخوردار شده‌اند و زمينه‌ساز ريل‌گذاري‌هاي گسترده در بخش‌هاي مختلف از انرژي تا بهداشت، كشاورزي، بانكي، مالي و پولي هستند. وي با بيان اينكه عزم جدي دو طرف بر آن است كه محورهاي همكاري هرچه سريع‌تر به نتايج ملموس و قابل سنجش منتهي شود، تاكيد كرد: اين اجلاس صرفا براي برگزاري يك نشست و توافق بر سر چند محور برگزار نشده، بلكه هدف آن رسيدن به جمع‌بندي‌هاي عملياتي و پرهيز از گرفتار شدن در روندهاي اداري زمان‌بر است. همان‌طور كه اشاره شد، هر دو طرف مصمم‌اند اين مسير را با سرعت و جديت دنبال كنند. وزير نفت در پاسخ به پرسشي درباره همكاري‌هاي گازي با روسيه، اظهار كرد: در حوزه انرژي، همكاري‌هاي گسترده‌اي با شركت‌هاي روسي داشته‌ايم كه در حوزه‌هاي بالادستي صنعت نفت و فناوري ادامه دارد. همچنين تجارت گاز از محورهاي مورد گفت‌وگو در نشست با آقاي نواك، معاون نخست‌وزير روسيه بوده است و منتظر پاسخ طرف روس براي نهايي‌سازي برخي تفاهم‌ها هستيم.پاك‌نژاد ادامه داد: هم‌اكنون چند تفاهم‌نامه با شركت‌هاي بزرگ روسي در حوزه صنايع بالادستي داريم كه قرار است در آينده‌اي نزديك به قرارداد تبديل شده و عمليات اجرايي آغاز شود. وي در پاسخ به پرسشي درباره انتقال گاز از روسيه به ايران گفت: پيش‌تر تفاهم‌نامه‌اي براي واردات سالانه ۵۵ ميليارد مترمكعب گاز (معادل حدود ۱۵۰ ميليون مترمكعب در روز) از روسيه به ايران امضا شده است. بررسي مسيرهاي انتقال انجام و بر استفاده از مسير زميني از طريق خاك جمهوري آذربايجان تفاهم حاصل شد. وزير نفت با اشاره به اينكه گاز روسيه در منطقه آستارا تحويل ايران خواهد شد، گفت: هماهنگي‌هاي لازم ميان روسيه و آذربايجان در حال انجام است و اين طرح داراي فاز دومي نيز خواهد بود كه در آينده نهايي مي‌شود. پاك‌نژاد فضاي حاكم بر نشست كميسيون مشترك را دوستانه و توأم با تفاهم توصيف كرد و گفت: با توكل به خداوند متعال، اين نشست‌ها منجر به دستاوردهايي مي‌شود كه مردم شريف ايران از آن منتفع خواهند شد.