سرپيچي قزاقستان در برابر اوپك پلاس؛ جنگ قيمت نفت در راه است؟

سرپيچي علني قزاقستان از توافق نفتي اوپك پلاس، مي‌تواند نشانه خروج اين كشور از اين گروه باشد و عربستان‌سعودي را در لحظه‌اي نامطمئن، به يك جنگ قيمتي دشوار وارد كند. به گزارش ايسنا، ارلان آكنژنوف، وزير انرژي قزاقستان كه به تازگي منصوب شده است، روز چهارشنبه به رويترز گفت كه اين كشور آسياي مركزي، هنگام تعيين سطح توليد نفت خود، منافع ملي را بر منافع گروه اوپك پلاس اولويت خواهد داد؛ يعني اين كشور ممكن است به كاهش توليدي كه تحت توافق عرضه ميان كشورهاي بزرگ توليدكننده اوپك پلاس به انجام آن متعهد شده است، عمل نكند. اين اظهارات همچنين مي‌تواند پيش درآمدي براي خروج غيررسمي قزاقستان از ائتلاف اوپك پلاس به رهبري عربستان‌سعودي باشد كه از سال ۲۰۲۲، با يك سلسله كاهش توليد جمعي به ميزان ۵.۸۵ ميليون بشكه در روز، معادل ۶ درصد از توليد جهاني توافق كرده است. اما پايبندي به اين توافق همواره سفت و سخت نبوده است و تعدادي از اعضا از جمله عراق و امارات عربي متحده، از اهداف توليد خود پيروي نكرده‌اند. قزاقستان مسلما بدترين متخلف حال حاضر اوپك پلاس است. براساس داده‌هاي اوپك، توليد نفت خام اين كشور در مارس، به ۱.۸۵ ميليون بشكه در روز، در مقايسه با ميانگين ۱.۷۴ ميليون بشكه در روز در سال ۲۰۲۴ افزايش يافت. گروه اوپك پلاس در سال‌هاي اخير، در حفظ قيمت نفت برنت در محدوده ثابت ۷۰ تا ۹۰ دلار در هر بشكه بسيار موثر بوده است. اما عدم پايبندي اعضاي اين گروه، عربستان‌ سعودي را كه طبق برآوردهاي صندوق بين‌المللي پول، به قيمت نفت بيش از ۹۰ دلار در هر بشكه نياز دارد تا بودجه خود را متعادل كند، آزرده كرده است. رياض و ساير توليدكنندگان در اوايل ماه جاري، با اعلام يك توافق غيرمنتظره براي تسريع برنامه‌هاي افزايش توليد به ميزان 411 هزار بشكه در روز در ماه مه كه سه برابر بيشتر از افزايش برنامه‌ريزي شده قبلي است، از اعضايي كه پايبندي ضعيفي به توافق نفتي داشته‌اند، انتقاد كردند. عربستان همچنين قيمت فروش نفت خود را در ماه مه براي خريداران آسيايي به‌شدت كاهش داد و به پايين‌ترين حد در چهار ماه اخير رساند و ساير توليدكنندگان را به چالش كشيد. يك جنگ طولاني قيمت، مانند جنگي كه عربستان در سال ۲۰۱۴ در تلاش براي جلوگيري از افزايش توليد شيل امريكا به راه انداخت، بسياري از ميادين نفتي را بي‌سود مي‌سازد و توليدكنندگان را به تعطيلي توليد سوق مي‌دهد و به توليدكنندگان ارزان‌قيمت، سهم بيشتري از بازار مي‌دهد. در ابتدا به نظر مي‌رسيد كه توافق افزايش توليد، به هدف خود دست مي‌يابد و به دنبال آن يك برنامه جبراني مفصل دنبال مي‌شد كه باعث مي‌شد قزاقستان و عراق كاهش عميق توليد را اجرا كنند. اما اظهارات روز چهارشنبه وزير انرژي قزاقستان، حاكي از آن است كه اين كشور حاضر نيست همانطور كه توافق شده بود، عمل كند و توليد را در سطوح بالا حفظ خواهد كرد. اين يك سناريوي كابوس براي گروه اوپك پلاس است. سرپيچي قزاقستان ممكن است ساير اعضا را به تجديدنظر در مزاياي پايبندي به قرارداد نفتي، وادار كند و درنهايت، آنها را به فكر خروج از اين اتحاد سوق دهد. اين به نوبه خود مي‌تواند به افزايش توليد منجر شود و در صورت افزايش توليد در ساير كشورهاي غيراوپك پلاس مانند امريكا و برزيل، قيمت نفت را كاهش مي‌دهد. عربستان سعودي و متحدانش به احتمال زياد فورا فشار ديپلماتيك گسترده‌اي را براي متقاعد كردن قزاقستان براي پايبندي به توافق آغاز خواهند كرد. اما اگر رياض نتواند نظم و انضباط خود را به اين طريق اعمال كند، ممكن است با پر كردن بازار با نفت ارزان‌تر، تلاش كند قزاقستان و ساير اعضاي خطاكار اوپك پلاس را سر جاي خود بنشاند و در واقع جنگ قيمتي را به راه بيندازد. در واقع، منابع آگاه از اين موضوع، روز چهارشنبه به رويترز گفتند كه چندين عضو اوپك پلاس براي دومين ماه متوالي، تسريع افزايش توليد نفت در ژوئن را پيشنهاد خواهند كرد. افزودن اين مقدار نفت به بازاري كه از عرضه كافي برخوردار است، خطرناك است، به ويژه با توجه به آشفتگي اقتصادي جهاني كه در بحبوحه تشديد جنگ تجاري جهاني دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا ديده مي‌شود.  عربستان سعودي و ساير كشورهاي حوزه خليج‌فارس، برخي از پايين‌ترين هزينه‌هاي توليد نفت در جهان را دارند، بنابراين بهتر از سايرين مي‌توانند در جنگ قيمت دوام بياورند. در عين حال، آنها نمي‌خواهند شاهد سقوط قيمت‌ها براي مدت طولاني باشند، زيرا اين امر به‌شدت بر وضعيت مالي آنها تاثير مي‌گذارد. براساس گزارش رويترز، اوپك پلاس در سال جاري نشانه‌هاي فزاينده‌اي از ضعف را نشان داده است. سرپيچي قزاقستان مي‌تواند نشان‌دهنده اين باشد كه يك جدايي در راه است.