شبكه‌هاي مالي سايه‌اي و نقش آنها در فرار مالياتي
مجمع تشخيص به زودي موضوع اف‌اي تي اف و لوايح مقابله با پولشويي را در دستور كار قرار مي‌دهد.
مجمع تشخيص به زودي موضوع اف‌اي تي اف و لوايح مقابله با پولشويي را در دستور كار قرار مي‌دهد. بنابراين لازم است كه ابعاد مختلف مرتبط با اين نوع تخلفات مورد بررسي قرار گيرد. واقع آن است كه پولشويي و فرار مالياتي دو چالش بزرگ در نظام‌هاي مالي جهاني هستند كه باعث كاهش شفافيت اقتصادي و افزايش فساد مي‌شوند. يكي از روش‌هاي رايج براي انجام اين جرايم مالي، استفاده از شبكه‌هاي مالي سايه‌اي و شركت‌هاي صوري است. اين شركت‌ها، كه در ظاهر قانوني به نظر مي‌رسند، اغلب براي انتقال غيرقانوني پول، پنهان‌سازي درآمدهاي نامشروع و دور زدن قوانين مالياتي مورد استفاده قرار مي‌گيرند. در اين مقاله، به بررسي نقش شركت‌هاي صوري در پولشويي و فرار مالياتي و همچنين راهكارهاي مقابله با اين معضل پرداخته شده است. شركت‌هاي صوري (Shell Companies) شركت‌هايي هستند كه بدون داشتن فعاليت اقتصادي واقعي تأسيس مي‌شوند و اغلب فقط براي پردازش تراكنش‌هاي مالي مشكوك مورد استفاده قرار مي‌گيرند. اين شركت‌ها معمولاً كارمند يا دفتر فيزيكي ندارند، بدون فعاليت توليدي يا خدماتي واقعي ثبت شده‌اند، صرفاً براي نگهداري پول، انتقال دارايي‌ها و فرار مالياتي تأسيس مي‌شوند و نهايتا با استفاده از حساب‌هاي بانكي در كشورهاي داراي قوانين مالياتي ضعيف، تراكنش‌هاي مشكوك انجام مي‌دهند. يكي از دلايل اصلي محبوبيت شركت‌هاي صوري اين است كه مي‌توانند به عنوان يك لايه حفاظتي عمل كنند و هويت واقعي صاحبان سرمايه را مخفي كنند. بسياري از اين شركت‌ها در كشورهايي كه قوانين سخت‌گيرانه‌اي در زمينه مالي ندارند (مانند پاناما، جزاير كيمن، لوكزامبورگ و برخي ايالت‌هاي امريكا مثل دلاور و وايومينگ) تأسيس مي‌شوند، زيرا اين كشورها اطلاعات هويتي صاحبان شركت‌ها را افشا نمي‌كنند.
روش‌هاي استفاده از شركت‌هاي صوري براي پولشويي:
1) انتقال چندلايه‌اي پول براي گم‌كردن رد تراكنش‌ها (Layering):
يكي از تكنيك‌هاي رايج، انتقال پول از طريق شركت‌هاي صوري متعدد براي پيچيده‌تر كردن مسير تراكنش‌ها و جلوگيري از رديابي توسط مقامات نظارتي است. به عنوان مثال، پول غيرقانوني ممكن است ابتدا از يك حساب در هنگ‌كنگ به حساب يك شركت صوري در پاناما منتقل شود، سپس از آنجا به حساب ديگري در سويیس و در نهايت در قالب يك سرمايه‌گذاري رسمي وارد اقتصاد شود.
2) استفاده از فاكتورهاي جعلي و معاملات غيرواقعي: برخي از شركت‌هاي صوري، فاكتورهاي جعلي براي تراكنش‌هاي غيرواقعي صادر مي‌كنند تا پول‌هاي نامشروع را قانوني جلوه دهند. براي مثال، يك شركت صوري مي‌تواند نشان دهد كه يك محموله كالا را خريداري كرده، در حالي كه در واقع هيچ كالايي جابه‌جا نشده و تنها هدف اين معامله، شستن پول‌هاي غيرقانوني بوده است.
3) سرمايه‌گذاري‌هاي ظاهري در املاك و مستغلات:
خريد و فروش املاك يكي از روش‌هاي محبوب براي پولشويي از طريق شركت‌هاي صوري است. مجرمان مالي معمولاً با استفاده از اين شركت‌ها، املاك لوكسي را در كشورهاي مختلف خريداري و سپس مجدداً آنها را فروخته و به اين ترتيب، منشأ پول‌هاي خود را تغيير مي‌دهند.
روش‌هاي استفاده از شركت‌هاي صوري براي فرار مالياتي:
۱.انتقال سود به مناطق كم‌ماليات (Profit Shifting)
بسياري از شركت‌هاي بزرگ، از جمله شركت‌هاي فناوري مانند اپل و گوگل، براي كاهش ماليات خود، سودهايشان را به كشورهايي با نرخ ماليات پايين منتقل مي‌كنند. آنها از شركت‌هاي صوري براي ثبت سودهاي كلان در كشورهايي مانند ايرلند يا لوكزامبورگ استفاده مي‌كنند، جايي كه نرخ ماليات بر درآمد بسيار پايين است.
۲.استفاده از بهشت‌هاي مالياتي (Tax Havens) :
شركت‌هاي صوري اغلب در كشورهايي كه به «بهشت‌هاي مالياتي» معروف هستند، ثبت مي‌شوند. اين كشورها نه‌تنها نرخ ماليات پاييني دارند، بلكه اطلاعات حساب‌هاي بانكي را نيز مخفي نگه مي‌دارند.
۳.ثبت دارايي‌ها و املاك به نام شركت‌هاي صوري
بسياري از افراد ثروتمند و شركت‌هاي چندمليتي، املاك و دارايي‌هاي خود را از طريق شركت‌هاي صوري نگه مي‌دارند تا از پرداخت ماليات بر دارايي و درآمد فرار كنند.
نمونه‌هاي واقعي از استفاده از شركت‌هاي صوري در پولشويي و فرار مالياتي:
۱.پرونده اوراق پاناما (Panama Papers-2016)
در اين افشاگري، بيش از ۱۱و نيم ميليون سند از شركت حقوقي «موساك فونسكا» فاش شد كه نشان مي‌داد چگونه سياستمداران، تاجران و ثروتمندان از شركت‌هاي صوري براي فرار مالياتي و پولشويي استفاده مي‌كنند. اين اسناد باعث رسوايي‌هاي گسترده‌اي در سطح جهاني شد.
۲.پرونده بانك دانسكه (Danske Bank-2018)
بانك دانسكه دانمارك متهم شد كه بيش از ۲۰۰ميليارد دلار پول غيرقانوني را از طريق شركت‌هاي صوري از استوني، روسيه و ساير كشورها منتقل كرده است..
اين مورد يكي از بزرگ‌ترين پرونده‌هاي پولشويي در اروپا بود.
راهكارهاي مقابله با شركت‌هاي صوري و شبكه‌هاي مالي سايه‌اي:
۱.ثبت و افشاي مالك واقعي شركت‌ها (UBO - Ultimate Beneficial Owner)
۲.اجراي دقيق توصيه‌ها و مقررات گروه ويژه اقدام مالي براي شفافيت مالي
۳. همكاري بين‌المللي براي تبادل اطلاعات مالي و كاهش بهشت‌هاي مالياتي
۴.تقويت نظارت بانكي و الزام موسسات مالي به شناسايي مشتريان (KYC)
در جمع‌بندي مي‌توان گفت كه شركت‌هاي صوري و شبكه‌هاي مالي سايه‌اي همچنان به عنوان ابزاري قدرتمند براي پولشويي و فرار مالياتي عمل مي‌كنند.اين ساختارهاي پيچيده به مجرمان مالي اجازه مي‌دهند كه قوانين مالي را دور بزنند و دارايي‌هاي خود را از ديد دولت‌ها مخفي نگه دارند. براي مقابله با اين تهديدها، اجراي مقررات سختگيرانه‌تر، همكاري‌هاي بين‌المللي و نظارت دقيق‌تر بر تراكنش‌هاي مالي ضروري است.