وال استريت روي خط نوسان
بازارهاي مالي جهان روز دوشنبه را در وضعيتي پيچيده و پرافت‌وخيز پشت سر گذاشتند. بسياري از شاخص‌هاي بورس امريكا با وجود نوسانات گسترده و نگراني‌ها نسبت به چشم‌انداز آينده، در پايان روز در محدوده مثبت متمايل به رشد به كار خود پايان دادند. اما در اين ميان بخش فناوري عملكرد ضعيفي را به ثبت رساند و شاخص نزدك را به پايين راند.
بازارهاي مالي جهان روز دوشنبه را در وضعيتي پيچيده و پرافت‌وخيز پشت سر گذاشتند. بسياري از شاخص‌هاي بورس امريكا با وجود نوسانات گسترده و نگراني‌ها نسبت به چشم‌انداز آينده، در پايان روز در محدوده مثبت متمايل به رشد به كار خود پايان دادند. اما در اين ميان بخش فناوري عملكرد ضعيفي را به ثبت رساند و شاخص نزدك را به پايين راند. در سوي ديگر، بازار طلا با استقبال روزافزون سرمايه‌گذاران و در واكنش به ترديدهاي بازار و نوسانات ارزي، اقبالي تازه يافت و رشد قابل‌توجهي را تجربه كرد.
ترديدها و اميدهاي يك هفته پرچالش
نخستين نكته مهم در معاملات دوشنبه، تنش‌ها و هيجانات حاكم بر بازارها بود. سرمايه‌گذاران در حالي معاملات خود را آغاز كرده‌اند كه هفته‌اي حساس و مملو از وقايع مهم اقتصادي در پيش است؛ بازاري كه سايه مذاكرات تعرفه‌اي ايالات متحده و چين و نيز آغاز فصل انتشار گزارش‌هاي درآمدي شركت‌هاي بزرگ بر آن سنگيني مي‌كند. در پايان معاملات دوشنبه، شاخص ميانگين صنعتي داو جونز با افزايش ۱۱۴ واحدي، معادل ۰.۲۸ درصد، به رقم ۴۰۲۲۷.۵۹ رسيد و شاخص S&P 500 هم با افزايشي ناچيز، ۳.۵۴ واحدي، معادل ۰.۰۶ درصد، به سطح ۵۵۲۸.۷۵ واحد رسيد. اما شاخص نزدك كامپوزيت تحت فشار سهام فناوري ۰.۱۰ درصد افت كرد و روي ۱۷۳۶۶.۱۳ واحد متوقف شد. اين افت بيش از هر چيز ناشي از تضعيف غول‌هاي فناوري بود كه براي انتشار گزارش درآمدهاي سه ماهه اول خود آماده مي‌شوند.
چرا بازارها نوساني شدند؟
راس ميفيلد، استراتژيست سرمايه‌گذاري در شركت Baird شهر لوييويل، تحليل کرد: «بازار هفته گذشته رشد خوبي را تجربه كرد و در غياب يك كاتاليزور مثبت و مهم، ادامه رشد فعلا دشوار به نظر مي‌رسد. سرمايه‌گذاران منتظرند تا در نيمه دوم هفته با رونمايي گزارش درآمد شركت‌ها و انتشار داده‌هاي حساس اقتصادي، مسير بعدي بازارها روشن‌تر شود.» ميفيلد مي‌گويد: «وضعيت دوشنبه بازار را تنها مي‌توان كمينوسان و فاقد آن محرك جدي دانست؛ در حالي كه تمركز عمومي بازارها به اتفاقات پيش رو و تحولات مذاكرات تجاري معطوف است.»
در سايه گفت‌وگوهاي تجاري و كاهش تنش‌ها
در ميانه همين ترديدها، اسكات بسنت، وزير خزانه‌داري امريكا، روز دوشنبه اعلام كرد كه برخي از شركاي تجاري اصلي امريكا، از جمله چين، پيشنهادهایی «بسيار خوب» در زمينه تعرفه‌ها داده‌اند. به گفته او، اقدامات اخير پكن براي معافيت برخي از كالاهاي امريكايي از تعرفه‌هاي تلافي‌جويانه، نشانه‌اي مثبت از تمايل براي كاستن از تنش‌ها ميان دو قدرت اقتصادي جهان است. در مورد نتايج اين مذاكرات، كارشناسان بدبين‌تر معتقدند كه اگر ايالات متحده و چين نتوانند به توافقي تعيين‌كننده يا تحول قابل‌توجهي در داده‌ها و درآمدها برسند، بازار سهام احتمالا براي مدت طولاني‌تري در همين محدوده نوساني و بدون جهت‌گيري روشن باقي خواهد ماند.
زمان سودسازي شركت‌ها
همزمان با اين اميدها، نظرسنجي‌هاي رويترز از اقتصاددانان مطرح جهان نشان مي‌دهد كه بسياري از آنها به دليل اعمال تعرفه‌هاي تجاري توسط دولت ترامپ همچنان خطر بالاي وقوع ركود اقتصادي جهاني را احساس مي‌كنند. بسياري معتقدند كه حتي در صورت تحقق توافقات، نبود يك راه‌حل ريشه‌اي و كاهش ناپايدار تعرفه‌ها مي‌تواند ضربه‌هايي جبران‌ناپذير بر رشد اقتصاد جهان وارد آورد؛ چراكه پيش‌بيني‌هاي سه ماه پيش كه از رشد مطلوب جهاني خبر مي‌دادند، اكنون با چالش روبه‌رو شده‌اند. نگاهي به تقويم شركت‌هاي بورسي نشان مي‌دهد كه هفته جاري اوج انتشار گزارش‌هاي درآمد سه‌ماهه اول سال ميلادي است. نام‌هايي چون مِتا (فيس‌بوك) مايكروسافت، اپل و آمازون در صدر اخبار مالي هستند و سرمايه‌گذاران با حساسيت فراوان در انتظار نتايج اين چهار غول دنياي فناوري هستند. چراكه روند بازار سهام امريكا تا حد زيادي به وضعيت اين شركت‌ها گره خورده و عملكرد آنها بر جو رواني كلي بازارها نيز اثرگذار است. همزمان كارشناسان مالي هشدار مي‌دهند كه كوچك‌ترين عقب‌ماندگي يا نااميدي در عملكرد اين شركت‌ها مي‌تواند موجي از حساسيت‌ها و خروج سرمايه از بازار سهام فناوري را در پي داشته باشد؛ سناريويي كه تاثيراتش به خارج از مرزهاي امريكا نيز سرايت مي‌كند.
انتظار براي داده‌هاي كليدي اقتصادي امريكا
اگرچه روز دوشنبه خبري از انتشار داده‌هاي شاخص اقتصادي در امريكا نبود، اما بازارها به‌شدت چشم‌انتظار شاخص‌هايي نظير هزينه‌هاي مصرف شخصي، شاخص مديران خريد ISM، برآورد اوليه توليد ناخالص داخلي و مهم‌تر از همه، گزارش وضعيت اشتغال در ماه آوريل هستند. هر يك از اين داده‌ها مي‌تواند توان اقتصاد امريكا را در عبور از فشارهاي تورمي و سياست‌هاي انقباضي فدرال رزرو نشان دهد يا برعكس، هشدارهايي در مورد ركود قريب‌الوقوع ارائه كند. خوش‌بيني به كاهش تنش‌هاي تجاري، تنها منحصر به امريكا نبود؛ موج اين اميد به بازارهاي اروپا و آسيا نيز رسيده بود. شاخص MSCI براي كل سهام جهان با افزايش ۰.۴۱ درصدي به ۸۲۸.۰۹ واحد رسيد. در اروپا، شاخص پن اروپايي STOXX 600 كه معيار سنجش عملكرد بازارهاي مهم قاره سبز است، ۰.۵۳ درصد رشد داشت و شاخص FTSEurofirst 300 نيز ۰.۴۹ درصد افزايش يافت. بازارهاي سهام آسيا نيز روندي صعودي را تجربه كردند. شاخص MSCI در منطقه آسيا - اقيانوسيه (بدون احتساب ژاپن) ۰.۶۲ درصد صعود كرد و شاخص نيكي ژاپن ۰.۳۸ درصد افزايش يافت و به ۳۵۸۳۹.۹۹ رسيد. سهام بازارهاي نوظهور نيز يك رشد ۰.۵۸ درصدي را تجربه كرد و به عدد ۱۱۰۳.۴۵ دست يافت.
رفتار متضاد طلا، اوراق و ارزها
بازار اوراق خزانه‌داري امريكا شاهد كاهش بازدهي بود. بازده اوراق ۱۰ ساله به رقم ۴.۲۱ درصد رسيد كه ۵.۶ واحد پايه كمتر از روز جمعه بود. بازده اوراق ۳۰ ساله نيز ۴.۶۸۶ درصد و بازده اوراق كوتاه‌مدت‌تر دو ساله ۳.۶۸۵ درصد ثبت شد.
در بازار ارز، شاخص دلار امريكا كه ارزش اين واحد پولي را در برابر سبدي از ارزهاي جهاني مي‌سنجد، با افت ۰.۸ درصدي به ۹۸.۹۳ رسيد. يورو با ۰.۵۱ درصد افزايش، به ۱.۱۴۲۲ دلار رسيد. دلار در مقابل ين بيش از يك درصد تضعيف شد و به ۱۴۲.۰۵ رسيد، در حالي كه پوند استرلينگ با رشد ۰.۹ درصدي به ۱.۳۴۳۴ دلار صعود كرد. دلار كانادا و پزوي مكزيك نوسانات ملايمي را تجربه كردند. از جمله رويدادهاي مهم در حوزه ارز، برگزاري انتخابات پارلماني در كانادا بود. انتخاباتي كه بحث‌هاي مرتبط با تعرفه‌ها و سياست‌گذاري دولت امريكا نقش مهمي در فضاي سياسي و اقتصادي آن بازي كرده است. بازار نفت برخلاف رشد برخي ديگر از بازارها، روزي قرمز را سپري كرد. قيمت نفت خام امريكا با افت ۱.۵۴ درصدي به ۶۲.۰۵ دلار رسيد و نفت برنت نيز با نزول مشابه تا ۶۵.۸۶ دلار پايين آمد. اين افت عمدتاً ناشي از نگراني بازار نسبت به افزايش احتمالي عرضه از سوي اوپك‌پلاس و عدم قطعيت‌هاي ناشي از مذاكرات تجاري بود. در بازار طلا اما همه‌چيز متفاوت بود. كاهش ارزش دلار امريكا همزمان با ابهامات جهاني باعث شد سرمايه‌گذاران اقبال بيشتري به اين فلز زرد نشان دهند. قيمت طلاي اسپات با ۰.۹۸ درصد رشد به رقم ۳۳۵۰.۵۹ دلار در هر اونس، و طلاي آتي امريكا با رشد خفيف‌تر ۰.۰۶ درصدي به ۳۲۸۴.۵۰ دلار رسيد.
ريسك‌ها، تصحيح بازار يا آغاز بحران؟
تحليلگران بر اين باورند كه بازارهاي مالي جهان اكنون در برزخي بي‌جهت ميان اميد و بيم قرار دارند. از يك‌سو اميد به حل و فصل اختلافات تجاري و از سوي ديگر سايه ترس از ركود و نگراني‌هاي مربوط به كند شدن رشد اقتصادي دنيا كه مي‌تواند بنيه بازارها را تحليل ببرد. وقوع هر گونه شوك منفي، اعم از شكست مذاكرات يا گزارش‌هاي ضعيف اقتصادي، مي‌تواند به راحتي معادلات بازارها را برهم بزند و موجي از فروش ايجاد كند؛ به خصوص آنكه سياست‌هاي انقباضي بانك مركزي ايالات متحده هنوز به پايان نرسيده و افزايش نرخ بهره در دستور كار است. از ديگر سو، برخي كارشناسان خوش‌بين معتقدند كه بازارها پس از ماه‌ها نوسان شديد و اجرا شدن سياست‌هاي تهاجمي بانك مركزي، حال وارد دوره‌اي از تعادل و بازتنظيم شده‌اند؛ عصري كه فقط كسب‌وكارهاي پايدار و اقتصادهاي تاب‌آور در آن با موفقيت بقا خواهند داشت.
پيامدها براي سرمايه‌گذاران ايراني و منطقه‌اي
اين تحولات براي فعالان اقتصادي و سرمايه‌گذاران ايراني نيز پيامدهاي مهمي دارد؛ چرا كه هر گونه تغيير در شاخص دلار يا قيمت نفت و طلا مي‌تواند به سرعت بر بازارهاي داخلي ايران و شرايط اقتصادي منطقه تاثير بگذارد. به خصوص نوسانات بازار نفت كه مستقيما بر درآمدهاي نفتي و تراز تجاري كشورمان تاثيرگذار است. به‌طور كلي، بازارهاي جهاني هفته را با اميد و بيم آغاز كردند؛ اميد به توافق تجاري ميان ابرقدرت‌ها و رشد درآمد شركت‌ها و بيم ركود، سياست‌هاي تجاري مخرب و داده‌هاي نااميدكننده اقتصادي. قيمت طلا بار ديگر به نقش سنتي خود به عنوان پناهگاه بحران بازگشته و شاخص‌هاي سهام جهاني در تلاش براي يافتن تعادلي تازه هستند. در هفته پيش رو، آنچه بيش از هر چيز سرنوشت بازارها را رقم خواهد زد، روند مذاكرات تجاري امريكا و چين، گزارش‌هاي درآمدي غول‌هاي فناوري و داده‌هاي كليدي اقتصادي ايالات متحده است. بايد ديد آيا بازارها موفق به عبور از اين پيچ تاريخي خواهند شد يا همچنان در برزخ نوسانات باقي خواهند ماند.