آلبومهایی با میلیونها فروش نسخهای
هر اندازه که موسیقی را نسبت به هنرهای دیگر اصطلاحا «دلی»تر محسوب کنیم باز هم مساله اقتصاد در این هنر از اولویتهاست. تهیهکنندگانی که دیگر فقط به فکر «حال» خوب مخاطب نیستند و بیشتر در فکر آینده خودشانند. استعدادها کشف نمیشوند بلکه هر فرد با توجه به تمکن مالی خود یا خانوادهاش و به مدد تکنولوژیهای روز میتواند در سریعترین زمان ممکن تولید آلبوم کند.
در دنیای موسیقی ایران و جهان خوانندگان یا گروههای موسیقی مختلفی بودهاند که تهیهکنندگان خود را از لحاظ مالی بالا بردهاند یا زمین زدهاند. در این گزارش به بررسی پرفروشهای ایران و خارج از ایران پرداختهایم:
در ابتدای گزارش ذکر این نکته ضرورت دارد که در کشورمان هیچ مرکز رسمی برای اعلام میزان فروش آلبومها وجود ندارد و بیشتر باید به گفتههای خود خوانندگان یا تهیهکنندگان
اعتماد کنیم.
یعنی مثلا اگر در دنیا منابعی مانند بیلبورد وجود دارند که آمار فروش (CD) و (دانلود اینترنتی) آلبومها و سینگلها را به طور دقیق و بدون یک رقم بالا و پایین اعلام میکنند در ایران تقریب چنین آمارهایی در حد چند صد هزار است! یعنی برخی آلبومها هستند که فروششان - به نقل از منابع مختلف - تا چندصد هزار نسخه اختلاف دارد و این یعنی اینکه تکلیفت با چنین آماری مشخص است که اصلا رویشان حساب نکنی!
دو ماه از سال 93 گذشته بود. در پانزدهمین سال روز انتشار آلبوم دهاتی، صفحه رسمی شادمهر عقیلی در فیسبوکش تیراژ این آلبوم را ۱۰میلیون نسخه اعلام کرد و از آن به عنوان پر فروشترین آلبوم تاریخ موسیقی پاپ ایران پس از انقلاب
نام برد.
نکته قطعی این است که بیشترین میزان فروش آلبومهای پاپ، مربوط به اواخر دهه70 و اوایل دهه 80 است که اصولا کارها با یک سری استانداردهای کیفی خاص ساخته میشد و به دلیل هیجان عمومی موجود در جامعه، ناشی از تب شکلگیری مجدد موسیقی پاپ(پس از گذشت 20سال از انقلاب) همه آن کارها با استقبال ویژه مردم روبهرو شد.
رکورد افسانهای برای نیلوفرانه؟
علیرضا افتخاری را خواننده پرفروشترین و پر مخاطبترین آلبوم تاریخ موسیقی ایران میدانند. خوانندهیی که صدایش در دهه 60 و 70 بیش از هر خواننده دیگری از رسانههای عمومی و خصوصی پخش میشد. او در سال 1374 آلبومی تحت عنوان «نیلوفرانه» روانه بازار کرد که با استقبال فوقالعاده مردم روبهرو شد. فروش حدود 3میلیون نسخهیی این آلبوم، رکوردی جاودانه را در تاریخ موسیقی ایران ثبت کرد.
شهرام ناظری «گل صدبرگ» را در سال 1360 منتشر کرد و به گفته علاقهمندان به وی پرتیراژترین نوار موسیقی اصیل تاریخ ایران گردید که در میان ایرانیان داخل و خارج کشور اثر محبوبی شناخته شد و تاثیرگذاریاش بر مردم به خصوص نسل جوان غیرقابل انکار است.
غلامعلی علمشاهی (مدیر شرکت آوای نکیسا) درباره پرفروشترین آلبومها نظر جالبی دارد: آلبوم «حسرت» آقای اصفهانی حدود یک میلیون و پانصد هزار کاست فروش رفت و حدود صد هزار نسخه هم CD این آلبوم فروش رفت. آن زمان هنوز CD به آن شکل باب نشده بود و بحران دانلودی هم که این روزها همهگیر شده، وجود نداشت. آلبوم «دهاتی» شادمهر قطعاً پرفروشترین آلبوم تاریخ موسیقی ایران است. هیچ شک و تردیدی در این موضوع نیست و رقم واقعی فروش این آلبوم هم بیش از دو میلیون و صدهزار نسخه کاست است.
از میان مصاحبههای خوانندگان و آرشیو نشریات میتوانیم به این نتیجه برسیم که آلبومهایی که در ادامه میآید پرفروشترینهای تاریخ موسیقی پاپ پس از انقلاب است. ظاهرا تمامی این آلبومها بالای 1 میلیون نسخه فروختند:
1--سعید شهروز - غزلک و گلابتون
2-محمد اصفهانی - حسرت و فاصله
3-خشایار اعتمادی - دلشوره (نخستین آلبوم موسیقی پاپ بعد از انقلاب)
4-ناصر عبداللهی - دوستت دارم
5-شادمهر عقیلی - مسافر و دهاتی
6-علیرضا عصار - کوچ عاشقانه
7-قاسم افشار - خواب گریه ها
8-حسین زمان - شب دلتنگی
9-گروه آریان - گل آفتابگردون
10-فریدون آسرایی- غریبه
همانطور که پیشتر گفتیم در بررسی پرفروشهای جهان کارمان راحت است. کتاب رکوردهای گینس در سال ۲۰۰۶، مایکل جکسون را با فروش بیش از ۷۵۰ میلیون نسخه به عنوان پر فروشترین هنرمند جهان ثبت کرد. از آثار وی، بدون در نظر گرفتن گروه جکسون فایو، ۷۵۰میلیون تا ۱ میلیارد نسخه در جهان فروش رفته است.
بیتلز پر فروشترین و بزرگترین گروه موسیقی در جهان با فروشی بیش از ششصد میلیون دلار هستند. (فهرست پرفروشترین هنرمندان موسیقی) آنها تنها در کشور بریتانیا بیش از چهل تکآهنگ و آلبوم به بازار ارائه دادند که در رتبه ۱ جدول موسیقی انگلستان قرار گرفتند. این موفقیت در بسیاری از کشورهای دیگر نیز تکرار شد. بیتلز با فروش جهانی ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون نسخه از آثار، پرفروشترین گروه موسیقی جهان و یکی از پرفروشترینهای موسیقی جهان هست. انجمن صنعت ضبط امریکا در سال ۱۹۹۹، بیتلز را با فروش بیش از ۱۰۶ میلیون نسخه از آثار، پرفروشترین گروه موسیقی قرن ۲۰ در امریکا اعلام کرده است.
کنسرت بذار، پول ببر
تهیهکنندگان از یک جایی به بعد حساب کردند ودیدند که سرمایهگذاری در کنسرت سود بیشتری دارد، به شرطی که لغو نشود!
معیارها تغییر کرد. حالادیگر شاخص استار بودن در موسیقی، فروش بالای آلبوم نیست. دیگر بیشتر از هر چیزی فروش بلیتهای کنسرت، شاخص میزان محبوب بودن خوانندهها است. دیگر هنرمندان با تعداد سانسهایی که در تهران و شهرستانها به روی صحنه میروند و با قیمت بلیتهایشان برای هم کرکری میخوانند. به همین میزان مهمترین و پولسازترین تجارت در زمینه موسیقی هم کنسرتها شدهاند.
تهیهکنندهها و هنرمندان دیگربیشتر ترجیح میدهند سرمایه شان را در برگزاری کنسرت بخوابانند تا آلبومهای موسیقی که آیا بفروشد یا نه و پس از چند ماه به سودآوری برسد. جدای از اجرای شهرستانها که نمیتواند معیار خوبی در فعالیت و موفقیت هنرمندان موسیقی باشد، کنسرتهای تهران المان بسیار مهمی در این مقایسه به حساب میآید.
در همین حال افکارنیوز به این شرح گزارش داده است؛ از پردرآمدترین خوانندگان کنونی ایران و دلیل اقبال مردم از آنها:
۱-مازیار فلاحی: یک آلبوم، ۲۰ سانس کنسرت در تهران و تعداد زیادی هم کنسرت در شهرستانها. این تقریبا یک رکورد در موسیقی پاپ محسوب میشود.
البته ممکن است خوانندههای دیگری مانند احسان خواجه امیری یا رضا صادقی هم توانایی زدن این رکورد را داشته باشند اما حداقلش این است که تا به حال کسی جرات انجام این کار را نداشته. اصلاخیلیها فلاحی را به خاطر اجرای زندهاش دوست دارند. اجرای زنده او به مراتب از اجرای استودیویی او بهتر است.
۲-احسان خواجه امیری: احسان خواجه امیری با آنکه به نظر خیلی از منتقدان اجرای زنده چندان خوبی ندارد اما در عوض طرفداران زیادی دارد، آنقدر که بلیتهای کنسرت او در کمتر از چند روز به پایان میرسد و همیشه عطش زیادی برای کنسرت او در بین هوادارانش وجود دارد. معدود خوانندهیی مانند او پیدا میشود که آنقدر آهنگ داغ داشته باشد که بتواند در تمام کنسرت مخاطبش را همراه خودش بکشد.
۳-رضا صادقی: سال گذشته تنها کمی مانده بود تا به رکورد مازیار فلاحی در اجرای زنده برسد اما اختلافهای او با تهیهکنندهاش باعث شد که نتواند به صورت منظم کارش را ادامه دهد. در تعداد طرفدار شاید رضا صادقی را بشود جزو سه تای اول قرار داد. بعد از او چند خواننده دیگر هم سعی کردند از سبک او برای شهرت و محبوبیت استفاده کنند اما به توفیق چندانی نرسیدند. رضا صادقی هم در اجرای زنده به خوبی اجرای استودیویی نیست.
۴-بنیامین بهادری: بنیامین بهادری بدون شک بهترین شومن موسیقی در کنسرتهای پاپ است. او برای تمام حرکاتش روی صحنه برنامه دارد. برای هرکدام از آهنگهایش حرکات متفاوتی را طراحی میکند. او حتی در مورد مدل لباسی که میپوشد و نوع رنگی که قرار است در صحنه اجرایش کار شود برنامهریزی میکند. این باعث میشود تا خیلی از کسانی که حتی موسیقی او را هم دوست ندارند، بخواهند تا اجرای زنده او را تجربه کنند.
۵-محسن یگانه: اگر سال گذشته مشکلات ممنوع الفعالیت شدن برای یگانه پیش نمیآمد، او هم این شانس را داشت تا رکورد تعداد کنسرت در تهران را بزند. برگزاری کنسرت برای یگانه تقریبا صددرصد تضمینی است. ویژگی مهم محسن یگانه تک آهنگهای معروف او است. چه تک آهنگهایی که در زمان زیرزمینی بودنش خوانده و چه آهنگهای دو آلبوم رسمیاش که از پرفروشترین آلبومهای بازار بودند.