از دوشنبه سیاه چین تا افزایش نرخ بهره امریکا
گروه جهان
رویدادهای غیرمنتظره زیادی در سال جاری بازارهای جهانی را به‌لرزه درآورد. نوسانات بازارهای ارز، بسته‌های محرک اقتصادی در اروپا، دوشنبه سیاه در چین و افزایش نرخ بهره بانک مرکزی امریکا در پایان سال و سقوط قیمت نفت، همگی اتفاقاتی بودند که بازارها را تحت تاثیر قرار دادند. به گزارش یورونیوز، کارشناسان معتقدند که 7سال پس از آغاز بحران اقتصادی، جهان گام‌های قاطعی را برای خروج از وضعیت دشوار مالی برداشته است. این بحران به کشورهای مختلفی ضربه زد و شیوه کشورها نیز برای پشت سر گذاشتن معضلات اقتصادی متفاوت بود. برخی کشورها رشد سریع‌تری داشتند و برخی دیگر به آرامی پیش رفتند، اما درمجموع روند خوبی برای حرکت به جلو در جریان است. نگاهی داریم به مهم‌ترین تحولات اقتصادی جهان در سالی که گذشت:
اقتصاد ایالات‌متحده امریکا
به‌گفته کارشناسان، ایالات‌متحده امریکا بحران اقتصادی را پشت سر گذاشته و در سال آینده، موتور اقتصاد جهانی خواهد بود. جهان در سال‌های اخیر به هر گامی که از سوی بانک مرکزی ایالات‌متحده امریکا در بخش سیاست‌های پولی برداشته شد، با دقت نگریست. هر تصمیمی که در این کشور گرفته شد، به دقت مطالعه و تجزیه و تحلیل شده و به‌عنوان سرنخی برای حرکت بعدی بانک مرکزی امریکا تعبیر می‌شد. در پاییز، نرخ بیکاری در این کشور به سطح پیش از بحران رسید و میزان دستمزدهای واقعی نیز در سراسر کشور افزایش یافت. این موضوع باعث شد بانک مرکزی امریکا تصمیم بگیرد نرخ بهره را از حدود صفر درصد افزایش دهد. کارشناسان معتقدند، چنانچه ارزش دلار امریکا همچنان در سال۲۰۱۶ بالا برود، اقتصاد امریکا تحت فشار قرار خواهد گرفت؛ به‌ویژه از نظر رشد اقتصادی و نرخ تورم که منجر خواهد شد فدرال رزرو قبل از اتخاذ هر تصمیم جدید برای تشدید سیاست‌های خود، تامل کند. مگر اینکه شرایط طور دیگری پیش برود.
اقتصاد کشورهای عضو اتحادیه اروپا
بانک مرکزی اروپا، برنامه خرید اوراق قرضه دولتی را در ماه مارس آغاز کرد. درواقع امسال برای ماریو دراگی، رییس بانک مرکزی اروپا سال سختی بود. دراگی امید داشت که بسته‌های محرک اقتصادی این نهاد، اقتصاد منطقه پولی یورو را به حرکت در آورد و با این امید از سیاست‌های بانک دفاع می‌کرد. از آغاز سال تاکنون نرخ برابری یورو حدود 13درصد کاهش داشته و اخیرا نشانه‌های مثبتی در نرخ تورم و تولید ناخالص داخلی، همچنین وضع بازار کار دیده می‌شود.
کاهش نرخ برابری یورو همراه با بسته‌های محرک اقتصادی بانک مرکزی اروپا احتمالا برای به ثبات رساندن وضعیت اقتصادی و بهبود آن در سال۲۰۱۶ کافی خواهد بود. به اعتقاد کارشناسان، اقتصاد اروپا در2016 وضعیت بهتری پیدا خواهد کرد اما اگر رشد اقتصادی در جهان همچنان کندتر شود مشکلاتی پیش خواهد آمد و دست‌کم در سه ماهه نخست سال۲۰۱۶ تاثیر منفی بر بازارهای اروپا خواهد داشت. درباره آلمان، بزرگ‌ترین اقتصاد منطقه یورو موضوع ثبات بیش از دستیابی به موفقیت بیشتر مطرح است. از آغاز سال۲۰۱۵ میزان رشد این کشور قابل توجه نبوده اما همواره رو به بهبود بوده که می‌توان آن را رشدی آرام اما مطمئن خواند. این کشور راه خود را برای پیشرفت ادامه داد تا زمانی‌که یکی از مهم‌ترین شرکت‌های صنعتی‌اش یعنی فولکس واگن به تقلب متهم شد. پرونده اتهاماتی که از سوی امریکا علیه شرکت فولکس واگن مطرح شد، یک رسوایی بزرگ برای این شرکت به همراه آورد. این شرکت که محصولاتش از نمونه‌های مثال‌زدنی تولید آلمان محسوب می‌شد، اعتراف کرد که در آزمایش‌های مربوط به تعیین میزان نشر آلاینده‌ها تقلب کرده است.
اسپانیا در سال۲۰۱۵ از کشورهایی با سریع‌ترین آهنگ رشد در منطقه یورو بود؛ با این وجود اقتصادش همچنان از کمبود عنصرهای اساسی رنج می‌برد. نرخ بیکاری در این کشور همچنان بالاست و این مشکل اکنون در این کشور به یک بیماری مزمن تبدیل شده است. جوانان بسیاری همچنان این کشور را برای یافتن شغل ترک می‌کنند و زنان بسیاری هنوز به بازار کار بازنگشته‌اند. حقوق و دستمزدها نیز هنوز به‌سطح قبل از آغاز بحران بازنگشته است و اسپانیا هنوز هم در منطقه یورو پس از یونان، دومین کشور با نرخ بالای بیکای محسوب می‌شود. یونان در رویدادهای۲۰۱5 جایگاه ویژه‌یی دارد. سالی که در آن مذاکرات دولت تازه انتخاب شده این کشور با وام‌دهندگان شکست خورد، بانک‌ها تعطیل شد، سیاست کنترل سرمایه‌ها اجرا شد و میزان بدهی‌های معوقه این کشور را در مرز ورشکستگی قرار داد. یونان اکنون بالاترین نرخ بیکاری را در منطقه یورو دارد. این کشور پس از ۴۱سال یک همه‌پرسی برگزار کرد و در آستانه خروج از منطقه یورو قرار گرفت. اگرچه یونانی‌ها به طرح ریاضت اقتصادی اتحادیه اروپا نه گفتند اما نتوانستند مانع از سازشی دردناک در این زمینه شوند. پس از آن نیز موضوع سومین بسته پیشنهادی کمک
به یونان مطرح شد.
اقتصاد چین
درحالی‌که در تابستان گذشته، یونان و بحران اقتصادی این کشور تیتر رسانه‌ها بود، بمبی ساعتی در گوشه دیگری از جهان توجه‌ها را به خود جلب کرد. در «دوشنبه سیاه» سهام چین 24 آگوست با افت شدید همراه بود و فروش بی‌سابقه سهام چین در بازارهای آسیا و بازارهای جهانی را به همراه داشت. با وجود سیاست‌های چین برای تند کردن چرخ اقتصاد، رشد اقتصاد همچنان کندتر می‌شود اما یوان چین وارد سبد ارزهای ذخیره (بین‌المللی) شد. ژاپن نتوانست از وضعیت کسادی اقتصاد خارج شود. در «دوشنبه سیاه» سهام چین با افت شدید همراه بود و فروش بی‌سابقه سهام چین در بازارهای آسیا و بازارهای جهانی را به همراه داشت. برای چند دهه چین تلاش کرد به هر وسیله‌یی که شده، رشد خود را افزایش دهد؛ ازجمله این اقدامات سرمایه‌گذاری‌های عظیم در بخش صنعت و صادرات بود. با این کار نرخ رشد دورقمی چین میسر شد و این کشور به دومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شد. سپس پکن تصمیم گرفت توازنی در مدل اقتصادی خود، به‌نفع بخش مصرف داخلی و خدمات ایجاد کند؛ به همین دلیل اعلام کرد آماده است بخشی از رشدش را فدا کند. این سیاست، فرود سختی را برای چین در پی داشت که یکی از پیامدهای آن سقوط بزرگ
بازارهای سهام چین در سال۲۰۱۵ میلادی بود. در چند سال گذشته دولت چین مردم این کشور را تشویق می‌کرد تا پول‌شان را صرف خرید سهام کنند. مردمی که گزینه زیادی برای سرمایه‌گذاری نداشتند به بازارهای سهام روی آورده و پس‌انداز زندگی‌شان را صرف خرید سهام کردند. این کار در ابتدا منجر به ایجاد حباب بازار سهام شد، سپس سهامداران به قرض پول بیشتر روی آوردند تا بر میزان خرید بیفزایند. وضعیت با وجود صرف پول کلان از سوی دولت چین، به‌تدریج از کنترل‌ها خارج شد و به این ترتیب بازارهای سهام چین سقوط کرد. پس از این سقوط بزرگ، نگرانی سرمایه‌گذاران بیش از گذشته افزایش یافت. پکن سعی کرد برای متوقف کردن روند سقوط بازار، به تکنیک‌های قدیمی همچون صادرات کالا روی آورد و ارزش یوان، پول ملی این کشور را حفظ کند. تکنیک‌هایی که به‌گفته کارشناسان نتوانسته سلامت و قوت اقتصاد این کشور را تضمین کند.
با این حال برخی کارشناسان معتقدند که با وجود تمامی این نگرانی‌ها، کند شدن رشد اقتصادی چین سالم و عادی است. یوان با وزن 11درصد وارد سبد ارزهای ذخیره (بین‌المللی) شد؛ همین برای اینکه بدانیم چقدر وضع اقتصاد چین مستحکم است کافی است. به اعتقاد کارشناسان، در طول سال آینده اقتصاد چین قوی‌تر شده و در درازمدت جذابیت بازار چین برای خرید کالا و سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد شد. گفته شده، انتظار می‌رود در 5سال آینده بیش از یک هزار میلیارد دلار وارد بازار چین شود.
خاورمیانه و روزهای تلخ صنعت گردشگری
تنش‌های ژئوپلیتیک در سال۲۰۱۵ زیاد بود اما مهم‌ترین رخداد برای بازارهای منطقه کاهش شدید قیمت نفت و انفعال اوپک در واکنش به عرضه بیش از تقاضای نفت در بازارهای جهانی بود. از سوی دیگر امسال ایران توافقنامه‌یی تاریخی امضا کرد که به دوران تحریم‌های اقتصادی پایان می‌دهد؛ اقدامی که بازارهای نفت را شدیدا تحت تاثیر قرار خواهد داد. همچنین برای بسیاری از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا 2015سال بسیار بدی برای صنعت گردشگری بود. افزایش اقدامات تروریستی در خاورمیانه، ترس را در این منطقه و فراتر از آن گسترش داده و منطقه را به یک منطقه پرخطر تبدیل کرده است. حملات تروریستی به زیرساخت‌ها ضربه زده و منجر به آن شده که میزان سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی در کشورها کاهش یابد؛ سرمایه‌گذاری‌هایی که به اندازه نفت برای‌شان درآمدزا بوده است. این کشورها با آثار تاریخی منحصربه‌فردی که داشتند هرساله گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به سوی خود جلب می‌کردند؛ مراکزی همچون پالمیرا در سوریه و اهرام ثلاثه در مصر.
در تونس در سال گذشته دو کشتار روی داد و گردشگران بسیاری کشته شدند. بیشترین بازدیدکنندگان در این کشور اکنون گردشگران محلی هستند و حملات باعث شده خارجی‌ها خود را از این مناطق دور نگه دارند. آن هم در کشوری که یک‌هفتم نیروی کارش وابسته به صنعت گردشگری است. این یک صنعت چند میلیارد دلاری است که در حال حاضر در آستانه سقوط قرار گرفته است؛ فاجعه‌یی که می‌تواند میلیون‌ها بیکار و ناامید بر جای بگذارد. در مصر، صنعت گردشگری یک صنعت درآمدزا محسوب می‌شود که سرمایه‌گذاری‌ها را افزایش داده و بر اشتغال‌زایی می‌افزاید. این کشور در ۲۰۱۵ هدف حملات تروریستی متعددی قرار گرفت، ازجمله تراژدی که بر فراز صحرای سینا روی داد و بیش از 200تن جان‌شان را از دست دادند. به این ترتیب امیدها برای بهبود صنعت گردشگری و ایجاد ثبات در اقتصاد این کشور تماما نقش بر آب شد.
