نیم قرن خودروسازی نیم قرن مونتاژکاری
از سالهای دور وسایل نقلیه جزو لاینفک زندگی بشری بوده و روز به روز هم مورد اقبال بیشتری قرار میگیرد، پس اینگونه میتوان گفت که صنعت خودرو یکی از صنایع پرسود در دنیا بوده، هست و خواهد بود، اما در این دنیای پرتلاطم فضای کسب و کار امروز حاکم بر دنیا و حاکمیت عدم قطعیت بر بازار سود بیشتر نصیب کدام خودروساز خواهد شد؟ ابتدا بهتر است سود را تعریف کنیم! در گذشته تعریف سود کسر هزینهها از درآمد بود اما امروزه دیگر سود اینگونه محاسبه نمیشود و پارامترهای مختلفی نظیر اعتبار برند، توجه به امنیت سرنشینان و محیطزیست و... نیز در این تعریف دخیل هستند. توجه به مسائل زیستمحیطی و همچنین امنیت سرنشینان، خدمات پس از فروش از الزامات امروز خودروسازان دنیاست اما خودروسازی در کشور ما چند سال در مرحله طفولیت باقی خواهد ماند تا دولتهای مختلف دست آن را بگیرند و هرچه که میگذرد نیز بهجای پیشرفت، تنزل کیفی را برای محصولات خود به بار آورند. کشوری که از نظر متراژ سالنهای تحت تولید خودرو دارای رتبه قابل توجهی در دنیاست
چه جایگاهی در خودروسازی امروز دنیا دارد؟ مقصر آلودگی هوا در کلانشهرها به واقع چه کسی است؟ تا چه روزی دولتهای مختلف باید بابت سوخت یارانه بپردازند؟ و چراهای مختلفی که 50 سال است، اذهان را درگیر خود کرده است.
در سخنرانیهای مختلف و همایشها بر لزوم تولید سوخت بهتر، خودرو بهتر و امنیت جادهیی تاکید میشود، اما چه زمانی قرار است به این موارد عمل شود و راهکاری در جهت ارتقای آن عملیاتی شود؟ در دوران تحریم صنایع نظامی پیشرفت قابل توجهی داشتند اما صنایع خودرو چه میزان؟ به واقع مشکل کجاست؟ آیا در تولید خودرو مزیت رقابتی داریم؟ امروزه تمام خودروسازهای برتر هر روز به تولید خودروهای هیبریدی و الکتریکی اهمیت بیشتری میدهند و با این تکنولوژیها مصرف سوخت و آلایندگی را تا حد زیادی کاهش میدهند، بدین جهت است که شهرهای زیادی در دنیا با تعداد بیشتر خودرو از هوای پاکتری نسبت به ما
بهرهمند هستند. به واقع برای مصرفکننده خودرو چه فرقی دارد که خودرو او بابت 100کیلومتر 10لیتر سوخت 1000 تومانی مصرف کند یا 4 لیتر سوخت 2500 تومانی اما تنها چیزی که اینجا تفاوت دارد میزان آلایندگی و فشار یارانهیی است که به دولت تحمیل میشود تا بهجای صرف این یارانه برای بنزین آن رابه عنوان چتری برای بیماران سرطانی نگهدارد.
البته اخبار این روزها نشاندهنده مسیر خوبی برای خودروسازی کشور است، چرا که با سهیم کردن خودروسازان خارجی در سود و زیان مانع از خیانتی است که در زمان تحریم به ایران کردند که البته تا حد زیادی هم مقصر خودروسازان ما بودهاند.
به هر حال امیدواریم در پسابرجام به جای انتقال خطوط تولید قدیمی، انتقال تکنولوژی جدید صورت گیرد و با درگیر کردن جامعه علمی (دانشگاهها) در صنعت خودرو اینبار این فرصت تبدیل به تهدید نشود و با تجاریسازی محصولات دانشگاهی که تولید نخبگان کشور عزیزمان است، شاید بتوان آیندهیی روشن برای صنعت خودروسازی کشور رقم زد.
کشوری که دیگر در آن یارانه سوخت پرداخت نشود و به جای آن مردم از هوای پاک برخوردار باشند. در هفتههای اخیر شاهد وضع قوانینی بسیار ارزشمند در بیمه خودرو بودیم، قوانینی که دیگر یک راننده تاکسی به خاطر تصادف با یک ماشین میلیاردی مجبور به تحمل خسارت جبرانناپذیر نباشد.
به هر حال امیدواریم که از این دست قوانین در حوزه عوارض، مالیات و سوخت نیز وضع شود تا بین کسی که از خودرو تولید داخل استفاده میکند و با کسی که از تولیدات کشورهای دیگر استفاده میکند، تفاوت باشد تا شعار عدالتمحوری به واقعیت تبدیل شود.
در پایان باید گفت که پسابرجام فرصت بسیار مناسبی است که میتواند برای صنعت خودرو حکم شمشیر دولبه را داشته باشد، به بیانی بهتر میتوان گفت که یک لبه فرصت است که ما در این مدت به جای مونتاژکار تبدیل به خودروساز شویم (البته در صورت ایجاد مزیت رقابتی) و لبه دیگر نیز تهدید است که چندسالی آن را با تمام وجود تجربه کردیم و علت آن نیز غفلت خودروساز از برنامههای تحقیق و توسعه و بومیسازی صنعت خودرو بوده است.
همچنین به دلیل نبود نظام نوآوری بسیاری از ابداعات و اختراعات در ایران به نتیجه نرسیده و نیمهکاره رها میشوند، در حالی که اگر نظام نوآوری در کشور ایجاد شود، تمام صندوقها و حوزههای مربوط به بخش پژوهش با یکدیگر ادغام و منسجم میشوند. بنابراین وزارت صنعت، معدن و تجارت و بهویژه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران باید ایجاد صنایع مبتنی بر صنایع نوین و ورود فناوریهای نوین در صنایع متعارف را دنبال کنند یعنی بدون غفلت از صنایعی که زیرساختهای آن در کشور موجود است، در پی وارد کردن فناوریهای نوین صنعت خودرو باشند.
