12هدف راهبردی اتاق تهران
گروه تشکل‌ها|
بعد از گذشت بیش از 2 ماه از آغاز سال 1395، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران اقدام به انتشار برنامه‌های خود برای سال 95 کرده است. هرچند که این برنامه بیش از آنکه از نظر محتوایی شامل اجزای ضروری برنامه مانند جزییات، استراتژی‌ها و سیاست‌ها باشد یک زمان‌بندی مشخص است اما باز هم می‌تواند وظایفی که در اتاق بازرگانی تهران تعریف شده است را به نمایش درآورد.
فضای کسب و کار با طعم بنگاه‌های کوچک
برنامه اتاق تهران در 12 بند به نگارش درآمده است که هر یک دارای زیرمجموعه‌های مشخصی است. نخستین بند آن مربوط به فضای کسب و کار است. هدف راهبردی این بخش «شناسایی و بررسی چالش‌های مهم فضای کسب و کار از طریق تبادل نظر با فعالان و صاحب‌نظران اقتصادی و انعکاس نتایج و راهکارهای پیشنهادی با رویکرد حذف مقررات زاید به مراجع مرتبط» ذکر شده است. در این مسیر 10پروژه تعریف شده است. تبادل نظر با فعالان و صاحب‌نظران اقتصادی در مورد مسائل و چالش‌های فضای کسب و کار، اولویت‌بندی این چالش‌های، مطالبه جدی اجرای قوانین بهبود مستمر محیط کسب و کار و رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، جمع‌بندی پیشنهادات و ارسال آنها در خصوص قوانین مالیات بر ارزش افزوده، رسیدگی به مشکلات بنگاه‌های کوچک و متوسط و واحدهای مستقر در شهرک‌های صنعتی استان تهران، راه‌اندازی واحد پایش بخشنامه‌ها و مقررات برای اطلاع‌رسانی سریع، استفاده از ظرفیت کمیسیون‌های هشت‌گانه اتاق تهران، برنامه‌ریزی و برگزاری نشست‌های تخصصی با نمایندگان قوای سه‌گانه و در نهایت استفاده حداکثری از ظرفیت‌های قانونی مقرر در شورای گفت‌وگوی استان تهران و مشارکت تشکل‌های
اقتصادی پروژه‌هایی است که در این خصوص در نظر گرفته شده است.
افزایش نقش اتاق
دومین برنامه اتاق بازرگانی تهران «زمینه‌سازی برای حضور و نقش آفرینی موثر اتاق و بخش خصوصی» نام گرفته است. بررسی و اظهارنظر در خصوص پیامدهای بودجه 95 و 96 بر فعالیت‌های بخش خصوصی، بررسی و اظهارنظر درباره لوایح و طرح‌های مربوط به قوانین اثرگذار بر بخش خصوصی، پایش و ارائه گزارش وضعیت، راه‌اندازی واحد داوری در اتاق تهران بخشی از برنامه‌های اتاق تهران است که نشان می‌دهد بیشتر برنامه‌ها در حول موضوع استفاده از ظرفیت‌های قانونی است.
در حقیقت اتاق در سال‌های اخیر همیشه از طریق گرفتن قوانینی به سود خود نقش خود را افزایش داده است و این موضوع به شکل یک برنامه برای اتاق تهران درآمده است. از دیگر پروژه‌های این برنامه می‌توان به مسائل برون‌مرزی مانند شناسایی بازارهای هدف کشورهای منطقه برای ایجاد امکان حضور بنگاه‌های کوچک بخش خصوصی و همچنین ایجاد ارتباطات ویژه با وزارت امور خارجه اشاره کرد.
همگرایی با اتاق ایران و افزایش کارایی اتاق تهران
بند سوم اهداف راهبردی اتاق تهران «تقویت هماهنگی با اتاق ایران برای همگرایی رویکردها و هم‌افزایی کارکردها» نام گرفته است. در حقیقت در این بند تنها بخشی از وظایف اتاق تهران مانند عمل کردن به بخشنامه‌های صادره از سوی اتاق ایران درباره عضویت و درآمد و همچنین ارسال نتایج اقدامات شورای گفت‌وگوی استان تهران ذکر شده است که از وظایف طبیعی اتاق تهران است. اما بند 4 این برنامه به یکی از مشکلات اساسی اتاق تهران یعنی افزایش کارآمدی سازمانی و افزایش کارایی منابع انسانی اتاق است. برای این منظور چارت سازمانی جدیدی در نظر گرفته شده است. همچنین افزایش انضباط مالی و شفافیت گزارش‌های ارائه شده به هیات نمایندگان، نیازسنجی و تقویت مهارت‌های پرسنل، گردآوری هدفمند آمار و اطلاعات، همکاری از دانشگاه‌ها و تقویت بخش انتشارات در دستور کار است. اما شاید یکی از جالب‌ترین بحث‌ها تلاش برای سهیم شدن اتاق در نمایشگاه بین‌المللی تهران برای ارائه خدمات بهتر و ارزان‌تر به اعضای خود است. در حقیقت یکی از مواردی که همیشه مورد مناقشه نهادهای مختلف در چند سال اخیر بوده است موضوع نمایشگاه بین‌المللی تهران است و حال اتاق تصمیم به استفاده از این منبع
مهم مالی دارد. اما نکته جالب آنکه برخلاف تمام بندها هیچ زمان مشخصی برای این بخش در نظر گرفته نشده است.
برنامه‌های افزایش عضویت
ماده 5 و 6 برنامه‌ها به موضوع اعضا و افزایش عضویت پرداخته است. افزایش حوزه فراگیری عضویت بنگاه‌های بخش خصوصی در اتاق به نحوی که مدل درآمدی اتاق به سوی دریافت حق عضویت میل کند و ایجاد ارتباط دو سویه و تماس فعال با اعضای اتاق تهران مواد 5 و 6 برنامه هستند. برای ماده 5 کم کردن هزینه اعضا از طریق عقد قراردادهای جمعی با تخفیف ویژه برای اعضا به نحوی که ارزش افزوده ارائه خدمات مستقیم اتاق به اعضا از مبالغ پرداختی ایشان بیشتر باشد و بازنگری، تسهیل و روان‌سازی خدمات اتاق به اعضا ذکر شده است.
همچنین برای ماده 6 قرار است بروز رسانی و تقویت بانک اطلاعات مربوط به اعضا، راه‌اندازی سامانه ارتباط مستمر با اعضا، نظرسنجی از اعضا در مورد فعالیت‌ها و عملکرد اتاق و ایجاد باشگاه اعضا به منشور ارائه خدمات رفاهی و تفریحی در دستور کار است.
برنامه‌های نسل دومی
بحث ماده 7 برنامه‌های اتاق بازرگانی بیشتر به وظایف تشکل‌های نسل دوم اشاره دارد. شبکه‌سازی تجاری بین اعضای اتاق در جهت پیوند زدن توانمندی‌های اعضا و تقویت همکاری درونی بخش خصوصی عنوان این ماده است و قرار است همایش‌های فصلی B2B برای تقویت ارتباط بین اعضا اتاق در ماه‌های اردیبهشت، مرداد، آبان و دی برگزار شود. همچنین نشست‌های تخصصی معرفی تجربیات موفق و تشویق اعضا به عضویت در اتاق‌ها و شوراهای مشترک از این اهداف است. از دیگر بخش‌های این برنامه تقویت و ایجاد زنجیره تولید فیمابین شرکت‌های بزرگ، متوسط و کوچک است.
در حقیقت تشکل‌های نسل دوم به بحث‌های شبکه‌سازی می‌پردازند. ماده 8 نیز به نوعی همین بحث را در زمینه شبکه‌سازی جهانی مورد دستور کار قرار داده است. تدوین فهرستی از کشورهای مبدأ سرمایه‌گذاری خارجی، توجه به فرصت‌های موجود برنامه‌ریزی مشترک با تشکل‌ها، ایجاد ارتباط مستمر با اتاق‌های بازرگانی کشورهای هدف، شناسایی و توسعه بهره‌برداری از خدمات و تسهیلات نهادهای بین‌المللی برای تقویت توانمندی‌های بخش خصوصی، شناسایی حسابرسان بین‌المللی خبره و معتبر برای ارزیابی سطح اعتباری شرکت‌های داخلی برای ارائه به سرمایه‌گذاران خارجی، فعال نمودن دفتر کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌المللی برای معرفی و رفع مسائل مربوط به قراردادهای بین‌المللی اعضا و در نهایت کمک به پیوند اعضا و شرکت‌های خارجی از طریق برگزاری نشست‌های B2B بخشی از این برنامه‌هاست.
تشکل‌ها، جوانان و مسوولیت اجتماعی
بقیه برنامه‌های اتاق تهران بیشتر ناظر بر فعالیت‌های مترقی‌تر تشکل‌هاست. موضوع اول پشتیبانی از تلاش تشکل‌ها برای شناسایی مشکلات فرابنگاهی است. در حقیقت یکی از وظایف تشکل‌ها ارائه راهکارهای مشکلاتی است که فراتر از یک بنگاه در سطح صنعت وجود دارد. اتاق بازرگانی به جای حمایت از تشکل‌ها دقیقا همین موضوع را مدنظر قرار داده است. هدایت فعالیت‌های تشکل‌ها به بررسی چالش‌های تخصصی حرف خود و حمایت از آنها در زمینه انجام طرح و مطالعات تخصصی نخستین بخش این برنامه است. همچنین موضوع برنامه‌های آموزشی برای تشکل‌ها و حمایت از آنها برای تولید و ارائه آمار و اطلاعات از دیگر برنامه اتاق تهران است. از طرف دیگر قرار است بانک اطلاعاتی کاملی از وضعیت تشکل‌های استان تهران و تلاش برای تقویت شکل‌گیری تشکل‌های تخصصی شکل گیرد. ماده دهم از برنامه‌های اتاق حمایت از جوانان کارآفرین و کمک به توسعه استارت‌آپ‌هاست که شاید جزو نخستین دفعاتی باشد که اتاق تهران به موضوع استارت آپ‌ها وارد می‌شود. همچنین برخی وظایف تشکل‌های نسل سوم در قالب ماده 11 یعنی شناسایی و تقویت مسوولیت‌های اجتماعی اتاق تهران مطرح شده است. بر این اساس قرار است اتاق تهران در
تدوین برنامه همکاری با سازمان‌های ذی‌ربط شهر تهران برای کاهش آسیب‌ها و اختلالات مهم شهر مانند آلودگی هوا و ترافیک و همچنین مباحث اعتیاد، کودکان کار و بی‌سرپناه‌ها دخالت کند. در نهایت ماده 12 این برنامه به موضوع تبیین نقش و سهم بخش خصوصی در ارتقای سلامت اداری و اقتصادی نظام مانند شناسایی مقررات و رویه‌های فسادزا و تلاش برای حذف و اصلاح آنها و همچنین سنجش میزان اعتماد و رضایت بخش خصوصی از سازمان‌های خدمت‌رسان مرتبط با این بخش اختصاص دارد.
برنامه‌ای که مجموعه‌ای از اهداف است
شاید مهم‌ترین ضعف این برنامه این باشد که هیچ استراتژی در آن نیست. 12 هدف با نزدیک به 80 پروژه کل کاری است که اتاق تهران می‌خواهد انجام دهد. مشخص نیست که این برنامه قرار است، چگونه عملیاتی شود. به ویژه آنکه بخش‌های آن هم گسترده است و هم بعضی از بخش‌ها بسیار باز در نظر گرفته شده است. برای مثال موضوع آلودگی هوا و ترافیک در 3 ماه اول امسال که بیش از 2 ماه از آن گذشته قرار است توسط اتاق تهران ساماندهی شود. از سوی دیگر تغییر رویکرد اتاق تهران در این برنامه قابل توجه است. هیات نمایندگان اتاق تهران در حال حاضر متشکل از شرکت‌ها و فعالان اقتصادی بزرگ اقتصادی است ولی رویکرد این برنامه به سوی بنگاه‌های کوچک و SMEها بوده است. سوال این است که گروه ائتلاف برای فردا امروز متوجه نیاز به تغییر رویکرد شده است یا در زمانی که برای پیروزی شرکت‌های بزرگ در انتخابات تلاش می‌کرد هنوز به این موضوع اعتقاد داشت.
