قدم زدن در کتابخانه‌های مخفی
پس از اینکه خبر رسید کتابخانه‌یی مخفی با ۱۴هزار جلد کتاب زیر شهر دمشق سوریه پیدا شده، گزارشی منتشر شد از کتابخانه‌های پنهانی در نقاط مختلف دنیا. به گزارش ایسنا، چندی پیش زیر بنای ساختمان‌هایی در دمشق، مکانی مخفی پیدا شد مملو از کتاب. طی چهار سال گذشته و در دوران محاصره «داریا» داوطلبانی پیدا شدند که در جریان درگیری‌ها ۱۴هزار کتاب را از خانه‌های آسیب‌دیده نجات دادند تا از شر نیروهای نظامی در امان بمانند.
در طول تاریخ، فشارهای سیاسی و مذهبی باعث شکل‌گیری کتابخانه‌ها و مجموعه‌های مخفی شده تا این میراث فرهنگی از چنگال تعصب‌ها و منازعات جان سالم به در ببرد. «فیونا مک‌دونالد» تعدادی از این مکان‌های مخفی را در گزارش خود معرفی کرده است. «پل پلیوت» چین‌شناسی فرانسوی بود که سال ۱۹۰۸ زمانی که مشغول مطالعه دست‌نوشته‌هایی درباره صحرای «گُبی» چین بود، متوجه وجود یک غار مخفی برای نگهداری کتاب‌ها شد. این غار بخشی از شبکه غارهای شهر «دان هوانگ» بود که به مدت ۱۰۰۰سال مخفی بود و غار «موگای» یا «هزار بودا» نام داشت.
در سال ۱۹۰۰میلادی «وانگ یوانلو» نگهبان غیررسمی این غارها و راهب تائوئیست دری مخفی پیدا کرد که منجر به کشف اتاقی پر از دست‌نوشته‌های عتیقه شد. قدمت این کتاب‌ها بین قرن‌های چهارم تا یازدهم میلادی است. وقتی «وانگ» با مسوولان تماس گرفت، آنها توجه زیادی به این کشف بزرگ نشان ندادند اما خبر پیدا شدن این غار پخش شد سپس «اورل استاین» کاشف بلغاری‌تبار به «وانگ» پیشنهاد داد دست‌نوشته‌ها را به قیمت ۱۰هزار دلار بفروشد. هیات‌هایی از فرانسه، روسیه و ژاپن به مذاکره در این باره پرداختند و اکثر متون کهن این کتابخانه مخفی از غار خارج شد. «نیویورکر» نوشته که تا سال ۱۹۱۰ که دولت چین دستور انتقال این دست‌نوشته‌ها به پکن را صادر کرد تنها یک پنجم این کتاب‌ها در غار باقی مانده بود. هیچ‌کس نمی‌داند چرا این غار قفل شده است.
