نرخ موثر تسهیلات بانکی حدود 25درصد است
گروه بانک و بیمه|محسن شمشیری|
مدیرعامل بانک پارسیان، در نشست خبری دیروز خود با خبرنگاران در پاسخ به این سوال که مشتریان بانک‌ها نسبت به نگهداری بخشی از تسهیلات توسط شعب بانک‌ها به‌عنوان وثیقه مالی و سپرده انتقاد دارند و بانک‌ها اعلام کرده‌اند که به خاطر کاهش نرخ سود، عملا نرخ موثر تسهیلات بالاتر از 18درصد است، گفت: باید توجه داشته باشیم که نرخ موثر تسهیلات بانکی در شرایط امروز، عملا بیش از 5درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته و با درنظر گرفتن نرخ سود تسهیلات و سایر هزینه‌های مالی، وثیقه و سپرده‌گذاری بانکی، اداری و حاشیه‌یی و... عملا نرخ موثر تسهیلات بانکی از بالای 32درصد در سال‌های اخیر به حدود 25درصد در سال95 کاهش یافته است.
به گزارش «تعادل»، کوروش پرویزیان بااشاره به ضرورت درنظر گرفتن دوره تنفس برای اثرگذاری کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی بر کاهش نرخ سود تسهیلات گفت: از مسوولان اقتصادی و بانکی کشور درخواست داریم که نرخ سود به‌عنوان یک پارامتر مهم و اثرگذار در یک مسیر و فرآیند عقلایی تعیین شود و اجازه دهند که فرآیند تعیین نرخ سود براساس عرضه و تقاضای بازار و به تشخیص بازار شکل بگیرد و به‌تدریج روند کاهش نرخ سود را شاهد باشیم. به‌دنبال حرکت داوطلبانه بانک‌ها برای کاهش نرخ سود سپرده‌ها، باید اجازه داد که به‌صورت طبیعی و با یک دوره تنفس به سمت کاهش نرخ سود تسهیلات حرکت کرده و نباید با فشارهای نامناسب، بانک‌ها را دچار مشکل کنیم. وی اظهار داشت: وقتی بانک‌ها با مشتریان قرارداد جذب سپرده می‌بندند، حداقل تا یک سال موظف به رعایت این نرخ هستند و باید هزینه پرداخت سود سپرده‌ها را تقبل کنند. به‌عنوان مثال تا آخرین روزهای تیر95 و قبل از کاهش نرخ سود سپرده به 15درصد، بانک‌ها با نرخ‌های بالاتر متعهد به پرداخت سود برای یک سال آینده هستند و این موضوع تعهدات و هزینه‌هایی را به بانک‌ها تحمیل می‌کند. وی افزود: اما بلافاصله پس از کاهش نرخ سود،
تسهیلات بانکی با نرخ کمتر و مثلا با 18درصد باید اعمال شود. یعنی بانک‌ها باوجود دریافت سود کمتر از محل تسهیلات، متعهد به پرداخت سود بالاتر به سپرده‌ها هستند. بر این اساس، لازم است که به جای فشار بر بانک‌ها برای کاهش هرچه سریع‌تر نرخ سود تسهیلات بانکی، دوره تنفس برای تطبیق شرایط بانک‌ها درنظر گرفته شود و بانک‌ها بتوانند به‌تدریج خود را با شرایط کاهش نرخ سود تطبیق دهند. بر این اساس، رییس کانون بانک‌های خصوصی از بانک مرکزی خواست تا اجازه دهد کاهش نرخ سود بانکی روند منطقی خود را طی کند و متناسب با نرخ بازار پول و با درنظر گرفتن دوره تنفس، به‌تدریج نرخ‌ها متناسب با کاهش تورم، کاهش یابد. وی معتقد است اگر نرخ سود از چارچوب عقلایی خارج شود، علاوه بر اینکه مشتری ضرر می‌کند، بانک‌ها نیز متضرر خواهند شد.
آغاز توزیع کارت‌های اعتباری عام به زودی
پرویزیان در پاسخ به پرسش خبرنگار «تعادل»، درمورد پیش‌بینی استقبال مردم و بانک‌ها از کارت اعتباری و اثرات آن بر اقتصاد و همچنین استفاده از عقد مرابحه پس از چند دهه در نظام بانکی ایران که مانده 28هزار میلیارد تومانی آن در یک سال اخیر بیشترین درخواست را برای خرید 110هزار خودرو داشته و استقبال در سایر بخش‌ها کم بوده است، گفت: کارت اعتباری و عقد مرابحه ابزار مناسبی برای بانک‌ها و مردم و حمایت از تولید است، به شرط آنکه الزامات و ابزارها و شرایط و شاخص‌های آن متناسب و منطقی باشد.
وی افزود: اگر برای خرید از طریق کارت اعتباری، دوره زمانی مناسبی درنظر گرفته شود که مشتری بدون سود، از این کارت استفاده کند و پول را پس از مدت کوتاهی بازگرداند و مشمول جریمه و وجه التزام نشود، در آن صورت می‌تواند بسیار کارآمد باشد. اما اگر دوره بازپرداخت پول طولانی باشد و نرخ آن مناسب نباشد باعث ایجاد مشکلاتی برای بانک‌ها یا مشتریان خواهد شد. لذا براساس بخشنامه و دستورالعمل بانک مرکزی، باید به‌گونه‌یی عمل شود که ضمن حمایت از تولید ملی و ایجاد تقاضای موثر در بازار، منجر به حمایت از مردم و مشتریان بانک‌ها شده و در عین حال، موضوعات جریمه و وجه التزام و نرخ سود و دوره بازپرداخت و... متناسب و منطقی باشد، می‌تواند ابزاری کارآمد باشد و مورد استقبال مردم و فروشندگان و بانک‌ها باشد. اما اگر این نکات درنظر گرفته نشود باعث ایجاد نگرانی و مشکلاتی خواهد شد.
وی بااشاره به سیاست بانک مرکزی مبنی بر ارائه کارت‌های اعتباری خرید کالا و خدمات به مردم، گفت: موضوع ارائه کارت اعتباری خرید طی سال‌های اخیر مطرح شده و در شبکه بانکی جا افتاده است و به مرور قرار است سهم خود را در نهادهای مالی پیدا کند. بر این اساس ما به‌دنبال الگویی هستیم که در همه جای دنیا پذیرفته و تجربه شده است، اما خطری که معمولا در این میان گوشزد می‌شود آن است که کارت اعتباری تبدیل به یک فرآیند اعتباردهی شود که مخاطراتی درمورد آن مطرح است چرا‌که بنای کارت اعتباری باید بر این باشد که اگر فردی به فروشگاهی مراجعه و خرید کرد، بدون پرداخت وجه تا مدت خاصی مثل یک ماه تا ۴۵روز فرصت داشته باشد تا وجه را تسویه کند.
این فعال بانکی خاطرنشان کرد: در واقع فرد فروشنده مطمئن است که در بازه زمانی مشخص، رقم خرید به حسابش واریز می‌شود و مشتری وقتی کارت را در POS فروشگاهی استفاده می‌کند، ممکن است پول در حسابش نباشد، اما به هر حال کالا را تحویل می‌گیرد و اجازه دارد وجه آن را در زمان مشخص بپردازد. وی گفت: اگر مشتری بعد از مدتی مشخص، پرداختی صورت ندهد، مبلغ کالا مثل وجه التزام در سیستم بانکی جاری می‌شود که در بخشنامه اخیر بانک مرکزی، این کارت‌ها تبدیل به عقد مرابحه می‌شود و فرد می‌تواند تا ۳۶ماه وجه کالای خریداری شده را بپردازد، لذا بهتر است که فرد خریدار قبل از سررسید، وجه مربوطه را برگرداند تا بتواند دوباره پول را برای خرید بعدی خود استفاده کند.
پرویزیان گفت: اگر این کارت‌های بانکی به سوئیچ بانک‌های بین‌المللی وصل شود، فرد می‌تواند کارت خود را در کشورهای دیگر نیز برای خرید استفاده کرده و تسویه آن را بعد از سپری شدن مدت معلوم انجام دهد. بانک پارسیان به‌دنبال آن است که این کارت‌های اعتباری در سایر کشورها از‌جمله در ترکیه برای خرید امکانات لازم را داشته باشد. این در شرایطی است که اگر بخواهیم کارت اعتباری کارآمدی داشته باشیم، باید مسیری را طراحی کنیم که مباحث حقوقی، شرعی و بانکداری بدون ربا دارد و به نظر می‌رسد در بخشنامه اخیر بانک مرکزی این موارد لحاظ شده است. اما به هر روی امیدواریم فرآیند کارت اعتباری به خوبی انجام شود.
